Als je veel omgaat met hoger opgeleiden, hoor je regelmatig als het over de PVV gaat: “nee hoor, ik ken geen PVV-stemmers…” Veel hoger opgeleiden denken geen PVV-stemmers te kennen, want dat zijn bijna letterlijk mensen uit een andere wereld of zelfs van een andere planeet.
De vraag die daarmee opkomt is: waar in Nederland wonen PVV-stemmers eigenlijk? Waar kun je in een winkelcentrum of bij een sportvereniging PVV-stemmers treffen, en waar is de kans dat je deze burgers tegenkomt klein? Onlangs kwam een onderzoek uit van De Helling, het wetenschappelijk bureau van GroenLinks. Josse de Voogt schreef: ‘Bakfietsen en Rolluiken: de electorale geografie van Nederland’. Hoewel dit onderzoek ook over andere partijen gaat, geeft het een mooi beeld van waar de PVV-aanhang zich bevindt.
Roosendaal, Almelo en Helmond
Waar zit de PVV-aanhang volgens De Voogt? Er blijken allerlei PVV-bolwerken te zijn, met name in het zuiden, maar ook in de regio Rijnmond, Zeeuws-Vlaanderen, Oost-Groningen, en de ‘perifere steden’ Helmond, Vlissingen, Roosendaal, Almelo, Delfzijl en Den Helder. De gebieden hebben uiteenlopende kenmerken: vaak zijn er veel laag opgeleide inwoners, soms is er sprake van stagnerende industrie, en soms is er concurrentie van buitenlandse arbeiders. Er is nauwelijks verband met criminaliteit. Waar de PVV veel aanhang heeft, heeft de SP die vaak ook.
Hoewel deze gegevens wel iets zeggen over waar PVV-stemmers wonen, laat het onderzoek vooral ook zien dat PVV-stemmers overal in het land gevonden kunnen worden. Als mensen beweren dat ze nooit PVV-stemmers tegenkomen is dat eigenlijk per definitie onjuist, want PVV-stemmers zijn overal. De Voogt keek daarom gedetailleerder of er ook binnen gemeenten verschillen bestaan, en die blijken groot.
Vooroorlogse arbeidersbuurten
PVV-stemmers bevinden zich vooral in specifieke wijken: vooroorlogse arbeidersbuurten, wijken uit de jaren zestig en zeventig, verloederde wijken uit de jaren tachtig, VINEX-locaties en oudere delen van groeikernen. De overeenkomst tussen veel van deze wijken is dat ze geen geschiedenis hebben als multiculturele wijk, maar pas recent begonnen te ‘verkleuren’. Burgers zijn bang dat de wijk zal afglijden. Stemmen op de PVV is hun antwoord.
PVV-stemmers bevinden zich in het hele land, in iedere gemeente, maar zijn vaak wel sterk geconcentreerd in bepaalde wijken en buurten. Als burgers nooit PVV-stemmers tegenkomen, dan laat dat vooral zien dat ze nooit in bepaalde delen van hun woonplaats komen. Zo zou de PVV in Amsterdam vier of vijf gemeenteraadszetels halen, maar in het Centrum, de Pijp of de Jordaan kom je nauwelijks PVV-ers tegen. Om PVV-ers tegen te komen moet je naar Amsterdam Noord en Nieuw-West.
Als hoger opgeleiden nooit PVV-stemmers tegenkomen, moeten ze ‘met Diederik en Fleur in de trendy bakfiets’ op zondag eens een kijkje nemen buiten de eigen buurt. Laten we het integreren noemen.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie. Hij werkt momenteel aan een boek over de achterban van de PVV.
