ThePostOnline

Lijsttrekkers moeten een opener debat voeren

11-07-2012 12:25

Met de verkiezingen op komst zal in de nazomer het campagnecircus weer losbarsten. Harde uitspraken, nietszeggende peilingen, verdraaide feiten en onduidelijke doorrekeningen zullen de debatten domineren. Maar richting geven aan de kiezer doen ze nauwelijks. Het ontbreekt de lijsttrekkers aan lef om voor een inhoudelijk debat te gaan de komende maanden. In de aanstaande debatten zullen de lijsttrekkers hun programma’s verdedigen als waren zij toekomstige alleenheersers. De kiezer wordt vergezichten voorgespiegeld die na 12 september allemaal weer vergeten mogen worden. Dan namelijk, laten de partijen in Nederland-coalitieland hun strijdbaar verdedigde standpunten verwateren in compromissen waarin de kiezer geen stem meer heeft.

Natuurlijk, in de paringsdans naar aanloop van de verkiezingen wordt opzichtig, en minder opzichtig, geflirt met toekomstige coalitie kandidaten. PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom ging in mei zelfs op z’n knieën voor de SP, terwijl zijn collega Sybrand van Haersma Buma vorige week een aanzoek deed aan de PvdA. Maar bovenal kiezen de meeste partijen voor veilig, en sluiten geen enkele toekomstige partner uit.

Open debat
Nu de verkiezingsprogramma’s zijn opgesteld zullen die één voor één geplugd worden als hét medicijn voor Nederland in crisistijd. Verschillen zijn er genoeg, en vaak fundamenteel, maar geen van deze programma’s zal worden uitgevoerd. Veel plannen sneuvelen bij latere onderhandelingen, of komen in afgeslankte vorm in het coalitieakkoord.

Voer dus een opener debat in aanloop naar verkiezingen, meer met elkaar, dan tegen elkaar. Dat is namelijk de realiteit na de verkiezingen, in de Nederlandse partijendemocratie kan niemand het alleen. De programma’s zijn bekend, de speerpunten duidelijk. Leg de opties op tafel, laat lijsttrekkers iets opbouwen, in plaats van elkaar afbreken voorafgaand aan de stembusgang.

Verbindingen
Niet alleen wordt daarmee het debat inhoudelijker en fundamenteler, het biedt ook de kans om te ontdekken waar overeenstemming zit in uitgangspunten, waar over te praten valt. Waar verbindingen liggen, en waar een wil bestaat om gezamenlijk op te trekken als de kiezer heeft gesproken.

In de huidige formats worden het weer dezelfde herhalingen van zetten. Vooraf vastgestelde standpunten met ingestudeerde oneliners roepen tegen afgesproken tegenstanders. Het biedt zo weinig. Politici die in de Kamer om het hardst roepen dat het over de inhoud moet gaan durven dat voor het oog van de kiezer helaas niet aan.