Wie religies nader beschouwt, moet wel tot de slotsom komen dat het machtsbolwerken zijn. Hiërarchisch gestructureerde organisaties, die de angst voor het onbekende uitbuiten en hun onbewijsbare ‘oplossingen’ kapitaliseren. Het zijn organisaties die minstens zo invloedrijk zijn als bestuurlijke overheden en daar – zoals in vele moslimlanden het geval is – mee verweven zijn. En hoewel in bijna alle rooms-katholieke landen kerk en staat allang officieel gescheiden zijn, is enige verwevenheid ook daar nog duidelijk voelbaar. Natuurlijk heeft deze op de achtergrond meebesturende macht niet alleen slechte dingen gebracht. Er zijn wetten uit voortgekomen, moreel besef en een zekere remming op onsociaal en destructief gedrag. Met de steun van de kerk konden staten door de eeuwen heen hun burgers min of meer in het gareel houden.
Hedonisme
Met de voortschrijdende ontkerkelijking van de westerse wereld gaat voor veel mensen ook hun houvast verloren. Als er geen god meer is die controleert of je wel deugdzaam leeft, dan hoef je je alleen nog maar aan de wet te houden. Je eigen normen en waarden mag je verder invullen zoals dat je het beste uitkomt; je past ze gewoon aan de situatie aan. Egocentriciteit en hedonisme hebben steeds meer de plaats ingenomen van nabuurschap en godvrezend plichtsbesef. Maar de andere kant van het verhaal is dat de westerse mens kritischer wordt, transparantie eist, minder aangepast is aan conventies. Dat de Katholieke kerk momenteel door het stof kruipt vanwege de massale openbaarmaking van het wereldwijde kindermisbruik, is een verworvenheid van onze nieuwe maatschappij. Als vrije mensen mogen we nu klokkenluiders zijn van deze ernstige misstanden binnen een bolwerk dat ons eeuwenlang in zijn greep heeft gehouden.
Vooroplopen
De moslimwereld is nog lang niet zover. Want waar zijn de moslims die in talkshows hun beklag doen over de in moskeeën gestimuleerde aanranding van niet-moslim vrouwen? Waar hoor je moslima’s klagen over de geautoriseerde verkrachting binnen het huwelijk? En wie komt er in opstand tegen boerka’s en eerwraak? En waar blijven de demonstraties tegen de openbare zweepslagen van ongetrouwde vrouwen die verkracht werden, terwijl de betrokken mannen er met een berisping vanaf komen? Nee, we kunnen – terecht – vol walging naar de katholieke kerk wijzen, maar tegelijkertijd mogen we trots zijn op de transparantie die we in onze westerse wereld bevochten hebben. Het Christendom loopt zo’n 600 jaar voor op de Islam, hopelijk duurt het geen 600 jaar voordat de moslims hun mond durven opendoen.
