ThePostOnline

Zomerserie deel 1: Pim Fortuyn

07-07-2010 10:00

De komende periode zowaar een zomerserie op De Jaap. Elke week presenteert Bas Paternotte een interview uit de oude doos dat zijn actualiteit nog niet heeft verloren.  Nu er in de Eerste Kamer wordt onderhandeld over een Paars Plus-kabinet trapt hij af met de man die zo gekant was tegen de oude politiek: Pim Fortuyn. ‘Paars! Vreselijk! De politiek gaat niet over de economie, dat zijn de ondernemers in dit land.’

‘Ik moet vrezen voor mijn goed en leven’
Schrijver, dwarsligger en sinds kort kandidaat-lijsttrekker van Leefbaar Nederland Pim Fortuyn zal eind november beginnen aan een avontuur dat wat hem betreft zal leiden tot het door hem zo felbegeerde premierschap. ‘Professor Pim’ is zo zelfverzekerd dat de verkiezingen van 15 mei wat hem betreft slechts een formaliteit zullen zijn. Veiligheid, de gezondheidszorg, de instroom van migranten; het moet allemaal anders. En Fortuyn is er klaar voor. Maar ook de keerzijde van het politieke vak die Fortuyn nú al ervaart: ‘Ik moet vrezen voor mijn goed en leven.’

Pim Fortuyn wordt vaak omschreven als een dandy. De wetenschapper die via de PvdA en de VVD uiteindelijk bij Leefbaar Nederland terecht is gekomen is een flamboyante man. Op maat gepakte Italiaanse pakken, brede stropdassen en een butler. Wie voor het Palazzo die Pietro staat, het Rotterdamse woonhuis van Fortuyn, ziet als eerste een enorme vlag wapperen met daarop het familiewapen van de familie Fortuyn. De deur staat gewoon open, deze verslaggever loopt ongezien naar binnen. Na het roepen van ‘Volk’ schrijdt Fortuyn naar beneden. Op de benedenverdieping van zijn grote stadsvilla heeft hij een ontvangstruimte ingericht. Veel boeken, meerdere bureaus, alles zeer chique ingericht. De privévertrekken bevinden zich bovenin het huis.

Fortuyn gaat casual gekleed in een broek en overhemd. Uit zijn borstzak bungelt een zilverkleurige sleutelhanger in de vorm van Jezus aan het kruis. Fortuyn is een lange man, zijn hoofd met de markante gladgeschoren schedel – ‘ik ben al vanaf mijn 28ste kaal. Ik heb nog wel wát haar, maar dat scheer ik eraf’– is echter wat klein naar de verhouding van zijn lichaam. Fortuyn gaat tegenover de verslaggever zitten, beiden zijn gezeten in een paars zeteltje, op de salontafel staat een zilveren koffieservies. Fortuyn steekt eerst een sigaartje in de brand.

‘Journalisten zijn gemakzuchtig’
Fortuyn, onderwijl rook uitblazend: ‘Jullie fotograaf is gisteren langs geweest en daar ben ik zeer ontevreden over. Hij heeft mij van onderen af gefotografeerd, in een soort Mussolini-perspectief. Dat gebeurt de laatste tijd wel vaker, daar ben ik niet erg over te spreken.’ In de korte tijd dat Fortuyn zich als kandidaat-lijsttrekker manifesteert in de media geeft hij voortdurend af op het journaille.

‘De journalistiek roept de hele tijd dat ik inspeel op onderbuikgevoelens. Ik zou wel eens één uitspraak willen zien waarin ik dat doe. Journalisten zijn gemakzuchtig, ze lezen nooit eens wat van mij. Het is een bloody shame. Ik heb de afgelopen tien jaar twaalf boeken geschreven over maatschappelijke problematiek, maar ze lezen níks. Mijn 52 columns per jaar in Elsevier werden niet door dit soort lieden gelezen. Het lijkt wel of ze het land tegen mij willen waarschuwen. Journalisten onderschatten ongelooflijk het kritisch nadenken van de bevolking in Nederland.’

Maar wat is nu eigenlijk de achterban van Fortuyn? ‘Ik wil alle mensen aanspreken die ondernemend zijn. Dat is niet hetzelfde als ondernemer zijn. Ik zoek mensen die iets met hun leven willen. Mensen die hun hand ophouden en op de bank blijven zitten moeten vooral op Ad Melkert stemmen. Maar het heeft niets te maken met een sociale of maatschappelijke positie. Als jij een bijstandstrekker bent die eruit wil, dan ben je bij ons van harte welkom. Onze verkiezingsleus is dat we het land aan de mensen willen teruggeven. Mijn achterban bestaat uit ontevreden mensen. Als je vindt dat het goed gaat met Nederland moet je maar Paars stemmen.’

‘Paars is een disaster’
Het woord dat Fortuyn zo verafschuwt is gevallen: Paars. De twee kabinetten Kok hebben Fortuyn de afgelopen jaren in hoge mate geïrriteerd. ‘Paars! Vreselijk! De politiek gaat niet over de economie, dat zijn de ondernemers in dit land. Maar Paars eigent zich wel de resultaten toe. De oplossing van de werkloosheid is helemaal niet te danken aan dit kabinet, maar aan de inspanning van de ondernemers en hun medewerkers. De regering heeft gelukkig niet de ontwikkeling van economisch Nederland gefrustreerd en Gerrit Zalm heeft de staatsfinanciën op orde gebracht. Dat is het dan ook zo’n beetje. De collectieve sector: veiligheid, onderwijs en gezondheidszorg hebben ze laten liggen. Terwijl alleen de overheid dat kan en mag regelen. Dat is een disaster geworden. Paars beloofde openheid, maar er vindt nog steeds heel veel plaats in de beslotenheid van het Torentje. Hierdoor is het parlement monddood gemaakt.’

De immense wachtlijsten in de zorg zijn Fortuyn een doorn in het oog: ‘Die zijn alleen maar langer geworden. Ziekenhuizen moeten nú bedrijfsmatiger gaan werken. Ze moeten pas geld krijgen wanneer het resultaat oké is. Maar die lijsten zijn óók de schuld van de overheid. Een arts is een derde van zijn tijd kwijt aan de administratie van zijn doen en laten. Die tijd kan hij beter besteden aan zijn patiënten, lijkt mij. De uitvoerders worden dom gehouden en de mogelijkheden voor eigen initiatief zijn nihil. Dat is geschift.’

‘Job Cohen stelt de islam voor als een vredelievende en schattige ideologie’
Naast de ‘afbraak’ van de collectieve sector heeft Fortuyn nog een speerpunt waar hij de komende campagne de aandacht op wil vestigen: buitenlanders. ‘Dan wil ik het vooral hebben over de islam. Ik vind het absoluut noodzakelijk om een discussie hierover te beginnen. Die samenzwering van stilzwijgen helpt ons geen centimeter verder. Je neemt op die manier de islam niet serieus. Kok en burgemeester van Amsterdam, Job Cohen, stellen het voor als een vredelievende en schattige ideologie. Paternalistischer kan niet.

De premier heeft het over een dialoog maar zijn eerste aanzet moet ik nog horen. Alleen maar naar moskeeën gaan is geen begin van een dialoog. Laat al die islamieten hier maar eens uitleggen waarom 46 procent van de moslims in Nederland achter die aanslagen staat. En die 11 procent die nu een Jihad ondersteunt. Wat bedoelen ze daarmee? Een oorlog tegen Amerika of tegen ons? En komen er wapens bij kijken? Allemaal interessante aanzetten tot een dialoog. Ik hoor het Kok niet doen, integendeel! En omdat ik dat soort vragen wél stel ben ik een verbreker van de vrede in de samenleving.’

‘Ik waarschuw al tijden voor de islam. Dat is een agressieve ideologie. En terrorisme is er dus inherent aan. Hierdoor wordt er ruimte gegeven aan mensen als Bin Laden. Ik ben het eens met de Italiaanse premier Berlusconi. Die zei: ‘Op de Westerse beschaving valt veel af te dingen maar qua mensenrechten is het een baken van licht in een duistere wereld.’ Daarin zijn wij superieur. En we zijn ook economisch, wetenschappelijk en technologisch superieur.

Ik ken geen islamieten met een vooraanstaande wetenschappelijke positie. Ik ken geen islamitische samenlevingen waarin een grote vooruitgang wordt geboekt op het gebied van economie of wetenschap. Dat is tot nu toe alleen maar min of meer gelukt in Turkije. Maar daar hebben ze weer een leger voor nodig. En met die aanslagen in Amerika zijn we wel een beetje teruggevallen in de tijd. Dat polariseert natuurlijk weer. Het zelfkritisch vermogen van de islam is nul komma nul, nul, nul! Het zijn altijd anderen die verantwoordelijk zijn voor de situatie waar zij in zitten. De islam in dit land moet ons maar eens de maat nemen en omgekeerd. En dan zien we wel waar dat debat op uitdraait.’

‘Als mijn emoties gespeeld zouden zijn, had het publiek er allang doorheen geprikt.’
Door Fortuyn’s stevige woorden over de islam duikt hier en daar de beschuldiging op dat de politicus in wording een xenofoob zou zijn: ‘Nonsens! Ik ben geen vreemdelingenhater; ik ben geen politicus die inspeelt op onderbuikgevoelens. Overigens bestaan die wel en daar is niets mee mis. In de islamitische landen is er geen scheiding van kerk en staat. Het jodendom en het christendom hebben die scheiding geaccepteerd en de islam niet. Zolang de islam een rem is op economische en wetenschappelijke ontwikkeling gebeurt dat niet of duurt het heel lang. Wij hebben er 400 jaar over gedaan om dat overboord te zetten.’

Fortuyn mijdt het populisme niet volgens critici: ‘Je acteert in het openbaar en het hangt helemaal van het medium af of je dingen wat zwaarder moet aanzetten of uitvergroten. Maar ik ben geen acteur. Als mijn emoties gespeeld zouden zijn, had het publiek er allang doorheen geprikt. Mensen voelen dat aan. Als een populist iemand is die ingewikkelde vraagstukken kan uitleggen voor een breed publiek, dan ben ik inderdaad een populist. Als ze iemand bedoelen die ingewikkelde vraagstukken negeert, dan hebben ze het volkomen mis.’

Fortuyn wordt naar eigen zeggen geconfronteerd met wat minder prettige gevolgen van zijn kritiek op de islam. ‘Laat de politie nou maar eens zorgen dat ze de veiligheid van de burger garandeert. Door mijn stellingname tegen de islam moet ik vrezen voor goed en leven. Maar mij bescherming bieden is er niet bij. Maar ik ben niet bang. Het is mijn tijd wanneer het mijn tijd is. Het is geen seconde in het hoofd van de Rotterdamse politie opgekomen om eens te kijken naar mijn veiligheid.

De politie is een waardeloos product. De oplossingspercentages zijn landelijk gedaald. Ze zijn gewoon gek die lui. En ik word door de BVD afgeluisterd. Minister Klaas de Vries zei dat nog omfloerst in het tv-programma Buitenhof: ‘Zij die de koude oorlog verklaren aan de islam, worden extra in de gaten gehouden.’ Ik ben recent gebeld door een man die zei dat hij werkte voor de BVD en dat er een tap geplaatst is. Voordat ik daar op in kon gaan was de verbinding al verbroken. Het kan een grap zijn. Maar laten we die aankondiging van De Vries maar serieus nemen.’

‘Ik ben zowel voor mannen als vrouwen aantrekkelijk’
Zoals gezegd is Fortuyn een flamboyante verschijning. Hij rijdt dan ook in een auto waar de BMW van de huidige minister-president niet aan kan tippen. Een Daimler (‘Neen meneer, dat is dus geen Jaguar’): ‘Het is een kunstwerk van een auto. En natuurlijk heel comfortabel. Ik heb een verlengd model. Hierdoor heb ik veel beenruimte en kan ik er heerlijk in werken. Ik heb ook een privéchauffeur, Herman. Hij is tevens mijn butler. Voorin zit mijn chauffeur en op de passagiersstoel zitten mijn twee hondjes.’

Fortuyn maakt geen geheim van zijn seksuele geaardheid. ‘Ik zal de eerste homoseksuele premier ter wereld zijn. Dat wordt een bezienswaardigheid. En laten we dat uitbuiten ten gunst van de handelsbetrekkingen van ons land. Deze premier zal altijd wel een beeldschone jongeman naast zich hebben aan het staatsbanket. Maar serieus, het is even nieuws en daarna zijn we er allemaal aan gewend. Het was ook nieuws dat Margaret Thatcher de eerste vrouwelijke premier van Engeland werd. Maar hoe lang stonden we daar bij stil? Al snel werd ze de Iron Lady en was het gewoon een kerel in een mantelpakje. Ik ben zowel voor mannen als vrouwen aantrekkelijk. Mensen proberen mij wel eens te kwetsen door te zeggend dat ik een relnicht ben. Maar heteroseksuele vrouwen vinden mij een échte vent. Ik heb een bepaald soort botheid die zij erg aantrekkelijk vinden. Ze weten wat ze aan me hebben en vrouwen houden daarvan.’

Even overwoog hij twee van Rotterdam bekendste ‘mannenclubs’ over te nemen; de Shaft en Gaypalace. ‘Die twee Rotterdamse homoclubs zullen het nu zonder mij moeten doen. Ik wilde er uitbater worden, maar liep vast op een sfeer van… corruptie is een te groot woord. Laat ik maar zeggen: in een sfeer waar ik mij als publiek persoon niet kan begeven. Ik mag niets te maken hebben met zwart geld en dergelijke. Ik moet roomser zijn dan de paus en daarom ben ik afgehaakt. Ik ben nu bezig met een hotel-restaurant in Italië.’

Hoe staat het eigenlijk met Fortuyn’s seksleven? ‘Ik heb niet te klagen. Het enige is dat ik een grote liefde heb die onbereikbaar is. Dat is enigszins dramatisch, maar je kan niet alles hebben. Ik heb dan nu ook geen relatie. Dat kan natuurlijk niet als je een grote liefde hebt die een belangrijke plek in je gevoelsleven heeft.’ Wat natuurlijk een vorm van eenzaamheid met zich meebrengt. Of niet? ‘In sociaal opzicht ben ik niet eenzaam. Ik ken genoeg mensen. Mentaal ben ik wel eenzaam. Maar dat heeft iedereen die creatief is. Of dat nou op het gebied van kunst, wetenschap of schrijven is. Op dat terrein ben je gewoon alleen. Maar dat is niet dramatisch. Als je standpunten inneemt die afwijken van de gebaande wegen wil je wel eens alleen komen te staan. Leiderschap is ook eenzaam. Een leider is tegelijk vader en moeder van de hele club. Een leider die heel nabij is kan niet goed functioneren. En ik kan goed alleen zijn.’

Dit interview verscheen begin november 2001 in weekblad Panorama. Pim Fortuyn werd op 6 mei 2002 vermoord op het Hilversumse Mediapark door milieuterrorist Volkert van der Graaf.

Volgende week: Harry van Bommel en Leon de Winter over Israël.

Beeld: portret door Jean Thomassen