Vandaag is het proces tegen PVV-leider Geert Wilders begonnen in Amsterdam. Hij staat terecht voor vermeend haatzaaien en discrimineren. Niet alleen begint het proces op een opmerkelijk moment, kort nadat duidelijk werd dat de PVV vanuit de oppositie gedoogsteun gaat geven aan een kabinet van VVD en CDA, het proces kende tevens een opvallende start. Wilders beroept zich na een korte inleidende toespraak op zijn zwijgrecht en zijn advocaat Bram Moszkowicz wraakte twee uur na aanvang de rechters al wegens een vermeende schijn van partijdigheid. Zelfs zwijgend kiest hij dus voor de aanval. Maar hoe dit proces ook afloopt, Geert Wilders kan niet verliezen.
Zes jaar is de populistische politicus nu bezig aan zijn opmars, sinds hij in september 2004 brak met de VVD om de eenmansfractie Groep Wilders op te richten. Zijn favoriete aanpak is de aanval en hij neemt nooit een blad voor de mond terwijl zijn uitspraken onder het mom van de vrijheid van meningsuiting steeds feller zijn geworden. Van een ‘tsunami van een ons wezensvreemde cultuur’ die ‘moet worden tegengehouden’ via het leggen van directe verbanden tussen islam en criminaliteit, het vergelijken van de Koran met Mein Kampf en het voorstellen van een kopvoddentax, tot het uitbrengen van de film Fitna, een nogal saai knip- en plakwerk dat aan zou moeten tonen dat de islam gewelddadig en fascistisch is. Het proces dat vandaag tegen hem begonnen is en dat is gebaseerd op een combinatie van zijn als discriminerend op te vatten uitspraken, is echter niet het stootblok wat de fatsoenselite van Nederland hoopt dat het zal zijn. Het zal zich namelijk ontvouwen als een nieuw politiek huzarenstukje van een in olie gedompelde worstelaar die al zes jaar ongrijpbaar is voor zijn tegenstanders. Zij komen niet verder dan hem af te schilderen als een haatzaaiende racist die voor verdeeldheid zorgt zonder oplossingen aan te dragen of naar zijn kiezers te luisteren, terwijl zij zelf geen constructief, inhoudelijk weerwoord op tafel weten te leggen, anders dan varianten op het wanhopige ‘Dit moeten we niet willen met zijn allen!’.
Wervelwind Wilders
De onmacht van zijn tegenstanders om de PVV-leider inhoudelijk omver te trekken is tekenend voor zijn onstuitbare opmars. Iedereen wordt omver geblazen door wervelwind Wilders. Ondertussen toont de man zich een verbeten en uitgekookt politicus. Zijn volledige privacy en privéleven zijn al jaren verdwenen aangezien hij wegens vele bedreigingen niet zonder beveiligers buiten kan komen – een pijnlijk gegeven waar te vaak schouderophalend overheen gestapt wordt. Maar Wilders draagt zijn lot, want hij heeft een doel voor ogen. Ondanks de verwerpelijkheid van zijn xenofobie jegens moslims, is zijn aanpak zeer geslepen.
Wilders hakt op Marokkaanse jongens, maar belooft daar extra investeringen in veiligheid tegenover te zetten (al is natuurlijk de vraag of ‘stadsmariniers’ een goed idee zijn). Dat spreekt aan bij VVD en CDA. Wilders beschimpt moslims maar heeft verregaande plannen om de zorg te verbeteren – plannen die hem in de linkerhoek bij de SP plaatsen, die hem op dat punt als een onverwachte bondgenoot hebben (en waar ze dus een beetje voorzichtig mee om moeten gaan). Om diervriendelijk links onderling verdeeld te houden in hun standpunten over hem, heeft Wilders Dion ‘114, red een dier’ Graus. Wellicht voorkomt het paaien van ’s lands dierenvrienden zelfs een nieuw Volkertje.
Buigen of barsten
Zijn politieke stuurmanskunst heeft hem in een voor zijn vooralsnog niet al te geloofwaardig overkomende partij bijzonder gunstige uitgangspositie gebracht: vanuit de oppositie gedoogsteun aan een minderheidskabinet geven. Macht zonder verantwoordelijkheid. Terwijl Mark Rutte en – vooral – Maxime Verhagen met de grootst mogelijke inspanning de coalitiegesprekken op de rails wisten te houden, terwijl ze hun eigen achterban in bedwang moesten houden, speechte Wilders bij Ground Zero in New York tegen de bouw van een moskee. Terwijl het CDA buigt of barst op een congres dat (ondanks dat zijn naam zo veel mogelijk vermeden werd) om hém draaide, steekt hij een anti-moslimspeech af in Berlijn. In het Duits, nota bene. Niemand die hem een strobreed in de weg legt.
Als hij dan vervolgens voor een rechtbank dient te verschijnen, maakt Geert Wilders zich wel boos, maar geen zorgen. Als hij in het gelijk gesteld wordt, kan hij heel hard ‘Zie je wel!’ roepen. Als hij verliest zal dat zijn achterban én anderen enkel sterken in de opvatting dat Nederland alleen democratie kent voor mensen met een ‘fatsoenlijke’ ideoligische overtuiging. In dat laatste wordt hij alvast geholpen door rechtbankvoorzitter Jan Moors, die een ‘schijn van partijdigheid’ wekte en na één ochtend wellicht al vervangen moet worden. Wéér iets wat Wilders alleen maar sterker zal maken. Als zijn politieke tegenstanders ook maar enige kans willen hebben om ’s lands meest gehaaide politicus met de schouders op de mat te dwingen, zullen ze zijn ongelijk aan moeten tonen door zelf met constructieve alternatieven te komen. In kamerdebatten, waarin Wilders als democratisch politicus op gelijke voet staat met zijn tegenstanders. Niet in een rechtbank, waar hij als verdachte in een bankje langzaam zetels zit te winnen. Want dat is ook macht zonder verantwoordelijkheid.
Bart Nijman heeft een zekere bewondering voor Wilders’ doorzettingsvermogen en politieke vernuft. Tevens vindt hij dat dubieuze daden voor een rechtbank verantwoord dienen te worden, geen dubieuze meningen. Laat Geert zich maar bewijzen op het Binnenhof, niet voor een gerechtshof.
