Iedereen die de Amerikaanse politiek volgt, moet bekend zijn met Glenn Beck. De commentator van FOX News staat bekend om zijn tirades tegen de federale overheid, tegen democraten, tegen alles wat zichzelf progressief noemt en in het bijzonder tegen de samenzweringen van Barack Obama om het Amerikaanse volk te onderwerpen aan zijn dictatoriale neigingen. De boze blanke man is een van de voortrekkers van de Tea Party Movement en wordt door menig (linkse) politiek commentator en comedian, zoals Lewis Black hierboven tijdens The Daily Show with Jon Stewart, door de mangel gehaald. Eind 2010 bracht Beck zijn ideeën bij elkaar in zijn tiende boek, getiteld Broke, The Plan to Restore Our Trust, Truth and Treasure. Met een mooie aaneenschakeling van doelredeneringen, stemmingmakerij en klassieke drogredenen verklaart Glen Beck vooral zijn eigen gedachtegoed bankroet.
Verleden
In Broke trekt Beck ten strijde tegen de Amerikaanse staatsschuld die in zijn ogen door progressieven gebruikt wordt om de vrije wil aan banden te leggen. De staatsschuld zal volgens Beck de teloorgang van Amerika als supermacht betekenen. Om dat te onderbouwen schetst hij in het eerste deel, The Past is Prologue, een historisch overzicht van gevallen rijken en wereldmachten en omschrijft hij de parallellen met Amerika. Vergeet de aanvallen van buitenlandse mogendheden, de opstanden tegen genocide-plegende dictators en de opdeling van rijken als alle zoons van een koning de troon opeisten; Rome, Spanje en Griekenland gingen allen ten onder aan hun staatsschuld. Zijn vergelijking lijkt meer op te gaan voor diezelfde landen anno 2011, dan voor het einde van deze rijken eeuwen geleden.
Het wordt echter briljanter als hij verklaart hoe de Amerikaanse staatsschuld is ontstaan. Progressieve presidenten als Woodrow Wilson en Franklin Delano Roosevelt wilden de federale overheid meer macht geven en kozen er daarom voor, om christelijke deugden als spaarzaamheid en vrijgevigheid te ondermijnen. Die deugden zorgden er immers volgens Beck voor dat Amerika zonder inmenging van de overheid zorg droeg voor behoeftigen en Wilson en Roosevelt wilden dat de overheid die taak op zich zou nemen. Daarom werden belastingen verhoogd en bouwde Amerika haar staatsschuld op. Wat Beck gemakshalve vergeet is dat toen Wilson (1913) en Roosevelt (1933) aan de macht kwamen, miljoenen Amerikanen in extreme armoede leefden omdat de christelijke vrijgevigheid van mensen als Rockefeller en Carnegie niet voldoende was om armoede effectief te bestrijden. Progressieven kwamen niet aan de macht om christelijke deugden te ondermijnen, maar omdat de christelijke deugden geen enorme armoede hadden kunnen voorkomen. Niet voor niets worden Roosevelt en Wilson steevast genoemd als twee van de beste Amerikaanse presidenten ooit.
Heden
In het tweede deel, The Crime of the Century, omschrijft Beck de huidige staat van de Amerikaanse economie en de staatsschuld. Zoals Beck het zelf verwoordt: “It’s obvious that the battle over small vs. large government was waged a long time ago – and the small-government side lost. What we’re debating now is something far more serious: the survival of the last free country on Earth”. Hoe Beck erin slaagt om in hetzelfde boek te preken voor een terugkeer naar een samenleving van alles-omvattende dominante christelijke waarden en tegelijk Amerika als het enige vrije land ter wereld neerzet, blijft een raadsel. Verder wordt hij in het tweede deel, afgezien van de vele complottheorieën die hij Obama in de schoenen probeert te schuiven, aanzienlijk redelijker. Het is namelijk moeilijk hard te maken dan de huidige Amerikaanse staatsschuld van ruim 14 biljoen dollar, 14.000 miljard dollar dus of 45.585 dollar per Amerikaanse staatsburger, geen probleem is. Zo oncontroversieel is die bevinding, dat Obama in zijn State of the Union Address eerder deze maand zei:
“I am proposing that starting this year, we freeze annual domestic spending for the next five years. This would reduce the deficit by more than $400 billion over the next decade, and will bring discretionary spending to the lowest share of our economy since Dwight Eisenhower was president”.
Toekomst
Beck eindigt zijn boek in het derde deel, The Plan, met een acht-stappen programma om Amerika weer de goede kant op te krijgen. De kern is vrij simpel: we moeten allemaal weer brave en godvrezende Christenen worden die spaarzaam en vrijgevig zijn omdat ze anders naar de hel gaan. Als we gewoon maar minder geld uitgeven dan we verdienen en elke avond braaf op de knietjes naast het bed met gesloten ogen tot God bidden, om vervolgens met de handen boven de dekens in slaap te vallen, komt het allemaal goed. Geen staatsschuld, geen sterke federale overheid, volledig zelfbeschikkingsrecht voor het individu en een sterk geloof zullen beloond worden door God en zullen Amerika nog jaren de wereldmacht laten zijn die het in de twintigste eeuw is geworden.
De machtspositie van Amerika in de twintigste eeuw was echter vooral op twee zaken gebouwd: economische groei door overmatige consumptie en de rol van Amerika als militaire supermacht die kon optreden als politieagent van de wereld. Juist die twee zaken moeten volgens Beck aan banden gelegd worden om de begroting op orde te krijgen. Bovendien betekent het einde van macht voor de federale overheid en programma’s als social security een terugkeer naar de enorme verschillen tussen arm en rijk en de bijhorende criminaliteit en instabiliteit die Amerika kenmerkten in de jaren twintig en dertig. Daarmee lijkt Glenn Beck eerder een bijdrage te leveren aan het verval van Amerika als wereldmacht, dan aan de redding ervan. De doelredeneringen en drogredenen van Beck doen het goed in zijn visuele spektakels op tv en tijdens politieke bijeenkomsten, maar kritisch gelezen tonen ze vooral het bankroet van zijn eigen gedachtegoed aan.
Adriaan Andringa werkt als trainer en adviseur op het gebied van politieke communicatie en schrijft als redacteur regelmatig over Amerikaanse politiek op DeJaap.
