Zoals veel cabaretiers heeft hij geen moeite met het ventileren van een vetgedrukte mening, maar het lijkt alsof Javier Guzman zich in Oorverdovend nog meer ergert dan in zijn vorige shows. Of zijn scherp geslepen woorden komen harder aan, dat kan ook. Zijn nieuwe show gaat namelijk vooral over onszelf: De Nederlander. ‘Wie zijn wij eigenlijk?’ ‘Waar is onze eigen verantwoordelijkheid?’ ‘Waarom worden we niet kwaad?’ Guzman biedt een variëteit aan serieuze overpeinzingen en snoeiharde grappen, van onnodige Nederlandse gewoonten tot (geveinsd) racisme waar menig Limburger bij zou verbleken.
“Ik denk dat mensen standaard in een soort klaagmodus zitten,” vertelt de cabaretier na afloop, “Maar ik word er ook wel moe van hoor, iedere dag opstaan met de gedachte ‘In wat voor land leef ik in godsnaam?’ Toch denk ik dat het een goed uitgangspunt is om je eigen irritaties als voorbeeld te stellen. Ik wil mijn publiek aan het denken zetten. Bovendien kunnen mensen best iets van mij leren, al was het alleen al hoe het niet moet.”
Wilders
Het is ook niet moeilijk om je in deze tijd te irriteren, en linksgeoriënteerde kleinkunstenaars kunnen al helemaal losgaan. Toch hoor je nergens in de show de naam vallen die op ieders lippen brandt, wanneer het gaat over Guzman’s visie op de huidige maatschappij. De cabaretier, die op zijn zevende vanuit Spanje emigreerde, vertelt dat ieder detail van zijn volledige relaas gaat over Geert Wilders. “Zelfs het persoonlijke stuk over mijn dochtertje. Want zij is nu eenmaal een product van deze tijd.”
Hij is niet blij met het gegeven dat Wilders zoveel zetels heeft behaald, maar het is te makkelijk de spraakmakende politicus op de vorm te pakken. Dat doen er zoveel, en Wilders zelf ook. In plaats daarvan gooit Guzman het op de inhoud. In Oorverdovend gaat hij de discussie aan met zichzelf, of liever het publiek. Het is soms moeilijk te herkennen wanneer hij meent wat hij zegt, en wanneer zijn eigen standpunt honderdtachtig graden anders ligt.
Fout lachje
Je kan je afvragen of alle mensen in de zaal doorhebben dat de man op het podium als doel heeft ze aan het denken te zetten, en niet zijn grappenrepertoire uitbreidt ten koste van alle minderheden in de samenleving. Je hoeft ook niet op te letten om te merken dat de zaal overwegend blank is. Maar in de loop der jaren heeft hij een goed publiek opgebouwd, vindt hij zelf, “Al hoor je er soms wel een fout lachje tussendoor.” Hij schat dat meer dan driekwart van de toeschouwers snapt wat hij echt wilt zeggen. “Humor is altijd een hele goede kruiwagen om een boodschap over te brengen.”
Zelf heeft hij niet veel met nationalistische gevoelens, maar hij hekelt de toename van de zwart-witte opstelling van Nederlanders. “Je hoeft niet te kiezen. En als je meer hebt met Israël, ben je niet meteen anti-Palestina.” Het sluit naadloos aan bij het statement waarmee hij de avond afsluit: “Goed en kwaad bestaat niet, het is slechts door tijd en plaats bepaald.” Nadat de lichten zijn uitgegaan, blijft het publiek eventjes zwijgzaam zitten. Deze ondubbelzinnige uitspraak heeft iedereen begrepen.
Deze voorstelling is op 5 februari gezien in theater De Spiegel in Zwolle. Javier Guzman tourt de komende maanden door Nederland.
