Woensdag verkiezingen voor de Provinciale Staten. In gedachten zie ik mezelf al stevig stappend op weg om op een kandidaat van GroenLinks te stemmen. Voornamelijk vanwege Tofik Dibi. Nuchtere secularist. Mondig en waar het moet flexibel. Een moderne jonge politicus. Maar dan denk ik aan Jolande Sap. Prima type. Geen goedkope linkspopuliste. Maar scoorde in debat tegen Hero Brinkman slecht op de feminismeschaal. Op de platte voorstellen van PVV Noord-Holland over het uit de bus halen van gehoofddoekte vrouwen, reageerde ze met een lange krampachtige vergoelijking van de mannenvlag op het vrouwenhoofd. Op een dom voorstel reageren met iets doms. Hoe goed ze ook van start is gegaan als groene leidsvrouwe, op dit thema scoorde Femke progressiever.
Er is weer ruimte voor mondig feminisme uit progressieve hoek. Gebekt en dapper het patriarchaat confronteren. Zo ging dat ooit en zo moet het weer. Dat is progressief. Op de bewering dat vrouwenbevrijding zich met de tijd vanzelf wel voltrekt, past als repliek alleen maar de open vraag of er de laatste decennia meer of minder vrouwen een hoofddoek zijn gaan dragen. Iedereen in Nederland kent het antwoord.
Pechtold
Dan maar D66, denk ik dan. Niet alleen omdat ik me heel goed sociaal-liberaal zou kunnen noemen, maar ook vanwege Boris van der Ham, die het promoten van vrijzinnigheid tot zijn lijftaak heeft gemaakt. Hij maakt geregeld filmpjes waarin deze filosofie van de vrijheid bezongen wordt. Het feit dat hij de kijkers op een manier toespreekt alsof het een aflevering van Sesamstraat is, doet daar niets aan af.
Boris begrijpt het. Maar toch. Nog niet genoeg dat het mijn stem rechtvaardigt. Als ik me Boris’ partijleider Pechtold weer voor de geest haal die het multiculturele vraagstuk reduceerde tot een kwestie over etensluchtjes op de trap, raakt ook D66 me kwijt.
Gedoogakkoord
Het is een cruciaal themapakket: open samenleving, gewetensvrijheid, de seculiere rechtsstaat. Kortom: de moderniteit. Juist D66 zou daar actief en zichtbaar pal voor moeten staan. Alleen mondig zijn tegenover de PVV volstaat niet wanneer je je eigen gedachtengoed, van seculariteit en vrijzinnigheid niet prominent als alternatief aanbiedt. Ondanks de dappere pogingen van Boris om dat wél te doen.
Anders ligt dat bij de VVD. Daar ga ik dan maar op stemmen, denk ik vervolgens. Al was het maar vanwege Rutte. Zijn stijl spreekt mij aan. En hij stal mijn hart op de dag van de presentatie van het gedoogakkoord. Niet dat het mijn favoriete coalitie was, ik stemde VVD hopend op paars, maar om wat de jeune premier toen zei. Er werd hem gevraagd wat er in het gedoogakkoord stond over moslims en wat hij tegen hen te zeggen had. “Niets”, zei Mark. Hij legde nuchter uit dat het hem niet aan gaat wat mensen geloven, dat geloof een privézaak was en dat hij burgers niet indeelt in groepen. Het soort antwoord waarop je hoopt van een modern politicus.
Jonge Socialisten
Maar is dat nuchtere seculiere van Rutte wel genoeg voor een stem op de VVD? Deze keer niet. Daarvoor zag ik de afgelopen weken te veel revanchisme en triomfantelijk anti-intellectualisme. Dat had veel sjieker en liberaler gekund. De gratuite stoerdoenerij van CDA’er Leers met termen als “gelukzoekers” en het gesol met het Afghaanse meisje Sahar, dat geen zekerheid kreeg niet aan de Taliban te worden gevoerd, stralen op Rutte af. Sorry, Mark. Wellicht een volgende keer weer.
Dan maar PvdA? ‘Waarom niet?’ zou je denken. Ik ben immers lid, en als ik aan Eberhard van der Laan denk, heb ik het rode potlood al gereed. Helemaal als ik denk aan zijn anti-oudlinkse fanclub, die nog steeds Jonge Socialisten heet maar in feite uit jonge sociaal-democraten of sociaal-liberalen bestaat.
Riante villa
Maar dan doemt weer het beeld op van lijstttrekster Marleen Barth. Het stoort me totaal niet dat ze een riante villa heeft. Maar haar verzuchting dat ze het zo mooi vond hoe moslims religie in de openbare ruimte brachten deed mij afhaken. Als je zo’n opmerking maakt tussen linkse vrouwen in Turkije of Tunesië zou je worden weg gehoond als ‘rechtse’ collaborateur met het religieuze patriarchaat.
Alle vier paarse partijen waar ik in principe heen kan, maken zich dus in mijn ogen onmogelijk. Ik kom zeker weer bij één van hen terug. Bij degene die zichzelf het eerst weer terug vindt. Voorlopig hoop ik stiekem op een griepje woensdag. Anders stem ik met grote tegenzin blanco of val ik terug op de zekerheid dat ik in ieder geval tegen de bio-industrie ben.
Eddy Terstall is filmmaker, PvdA-lid en VVD-stemmer. Dit artikel verscheen eerder als opiniebijdrage in de Volkskrant.
