Verkeersminister Melanie Schultz van Haegen heeft de Nederlandse Spoorwegen een boete van twee miljoen euro opgelegd, omdat er in 2010 te veel vertragingen waren en reizigers ontevreden waren over de informatieverstrekking bij verstoringen en over het gebrek aan zitplaatsen. De boete is voorlopig en kan lager uitvallen of zelfs geheel worden kwijtgescholden als NS in 2011 verbetering laat zien. Volgens de minister is het bedrag dan ook een prikkel om de prestaties te verbeteren. Dat is onzin. Aan een donatie aan de staatskas heeft de reiziger helemaal niets en extra kosten in de vorm van dergelijk weggegooid geld zijn voor NS ook niet constructief.
Reserveringen
Om vandaag tegen NS te zeggen dat ze volgend jaar twee miljoen bij moeten schrijven op de rekening van Schultz van Haegen, is zelfs nadelig voor de reiziger. Het quasi-private spoorbedrijf zal waarschijnlijk wel proberen om haar dienstverlening te verbeteren omdat de dreiging van een boete immers niet het enige argument is om reizigers de voorzieningen te bieden waar ze voor betalen, maar die twee miljoen euro aan potentiële boete gaan op de rekening ‘reserveringen’ en kunnen derhalve niet meer geïnvesteerd worden in het verbeteren van de infrastructuur of de informatievoorziening.
Hoeveel backupsystemen voor de railverkeersleiding kun je aanleggen voor twee miljoen euro? Hoeveel salarissen voor goede of extra inzetbare verkeersleiders en logistiek managers kun je uitkeren voor twee miljoen euro? Hoeveel wissels kunnen permanent verwarmd worden in de winter van twee miljoen euro? Hoeveel koppen gratis koffie kunnen bij vertraging uitgedeeld worden aan verongelijkte reizigers? Met andere woorden: hoe zou de gemiddelde treinforens, student of stedentrippende provincievrouw kunnen profiteren van die twee miljoen euro als dat geld niet zou verdwijnen in de staatskas?
Extra koffie
De minister van Infrastructuur en Milieu, die de prestatieafspraken jaarlijks aanscherpt, wil in de toekomst de boetes direct opeisbaar maken, waarmee de herstelperiode komt te vervallen. Dat zou de druk op NS om fatsoenlijke prestaties te leveren wellicht wat op kunnen voeren, maar Schultz kan NS beter dwingen om dergelijke bedragen rechtstreeks in het eigen bedrijf te investeren, bij voorkeur op plaatsen waar extra geld het comfort en de dienstverlening van de reiziger ten goede kan komen. Want vooral aan dat laatste schort het nogal eens.
Zelfs als je met twee miljoen euro nog geen tiende deel van een extra backupsysteem kunt betalen en je met een dergelijk ‘klein’ bedrag de vertragingen niet op kunt lossen, is er nog altijd iets beduidend nuttigers te doen met twee miljoen euro dan het aan de staat ‘geven’. Koop er desnoods die extra koppen koffie voor. In de beleving van een reiziger is vertraging al snel een stuk minder vervelend als iemand hem of haar een beker koffie aanreikt en daarbij uitlegt waarom er eigenlijk precies vertraging is. Maar met een aan NS opgelegde boete, laat Schultz van Haegen de reiziger ook boeten. En die reiziger moet, zoals sowieso normaal gesproken gebruikelijk is bij boetes, wel meteen afrekenen.
Bart Nijman hoopt tegen beter weten in dat die twee miljoen euro van NS door de regering gebruikt wordt om de benzine ietsje minder duur te maken.
