130 kilometer per uur mogen rijden op een paar lullige proeftrajecten, typisch zo’n rechtse vooruitstrevendheid waar de kiezer van VVD, CDA of PVV de vingers bij af zou moeten kunnen likken. Met veel gevoel voor drama (en geholpen door vele propaganda-euro’s) werden de bordjes met ‘130’ er op onthuld. Nog voordat je goed en wel op alle acht de proeftrajecten 130 mag, blijkt het hele plan echter een rookgordijn om achter de schermen andere, voor de automobilist minder aantrekkelijke plannetjes te ontwikkelen, terwijl de 130-discussie op zichzelf dermate veel negatieve aandacht trekt dat De Automobilist vooral als asfaltfundamentalist of egomobilist weg wordt gezet: zeven miljoen mensen criminaliseren omdat ze auto rijden, het kan in een vloek en een zucht tegenwoordig.
Klein zoet naast groot zuur
De 130-maatregel is niets meer dan symboolpolitiek, klein zoet naast groot zuur, totaal uit verhouding. Natuurlijk is het lekker, voor wie de behoefte voelt, om ietsje harder te mogen, vooral op een stille route als de A58 richting Vlissingen of verbrede wegen zoals de A16 tussen Breda en Dordrecht. Maar ondertussen werkt de overheid ook aan uitbreiding van de trajectcontroles, onder andere op die mooie, diepzwarte en eindeloos brede A2 tussen Utrecht en Amsterdam, waar zelfs 130 nog aan de trage kant lijkt, maar waar je nog maar 100 mag. Iets met het milieu en vermeende geluidsoverlast (“de geluidswal gaat maar tot 100“). Tot de trajectcontroles er staan, pakt de politie snelheidsovertreders zo’n beetje dagelijks aan met flitscontroles, soms meerdere achter elkaar op een kort stukje. Gezien die prioriteitsverdeling van de beschikbare politiecapaciteit zou je bijna gaan denken dat te hard rijdende automobilisten ’s lands zwaarste criminelen zijn.
Daar bovenop gaan er achter de (geluids-)schermen adviezen van het OM richting verkeersminister Melanie Schultz van Haegen (VVD), waarin gevraagd wordt om de invoering van een puntenrijbewijs voor iedereen. Rijbewijzen moeten de vorm van een vergunning krijgen, zodat het roze papiertje plastic kaartje zonder tussenkomst van de rechter kan worden afgenomen bij geconstateerd wangedrag. “De maatschappij moet beschermd worden tegen diegene die door zijn rijgedrag en/of ongeschiktheid een gevaar vormt voor zichzelf en anderen”, zo leest het advies, alsof in iedere automobilist die een ongeluk veroorzaakt per definitie een potentiële tbs’er schuilt. Want puntenaftrek zou ook geschieden in het geval van een ongeval: “Te hard rijden binnen de bebouwde kom kost vier punten en een ongeluk met een slachtoffer zeven”, schrijf Nu.nl. Het lijkt wel Carmageddon, met omgekeerde puntentelling.
Litertje loodvrij
Het meest symbolische aan de 130-wetgeving is nog wel de verhouding met de kosten die er gemaakt moeten worden om überhaupt auto te kunnen rijden. Alles is duur aan autorijden: verzekering en onderhoud, sowieso, maar ook heffingskosten als parkeren, motorrijtuigenbelasting en – vooral – brandstofaccijnzen drukken zware stempels. Onrust in Noord-Afrika bovenop oorlog in het Midden-Oosten toont aan dat de rek nog niet uit de olieprijs is, maar het komt geen moment in onze bestuurders op om de automobilist op dát gebied wat tegemoet te komen, zodat de prijs voor een litertje loodvrij bijvoorbeeld niet voorbij de 1,70 euro gestegen zou zijn. De meeste (benzine-)auto’s rijden het zuinigst rond de 90 km/u in de hoogste versnelling – wie heeft er überhaupt wat aan om 130 te gaan rijden als je weet dat je auto dan bijna twee keer zo veel verbruikt als bij 90 kilometer per uur? Maar ja, verhogen naar 130 kost de overheid bijna niks (sterker nog, het levert extra geld op), terwijl accijns-compensatie voor koud zweet bij onze belastingverslaafde overheid zou zorgen.
Waar het onder de doorgetrokken streep op neerkomt, is dat automobilisten het gevoel gegeven wordt dat de lijn waaraan ze lopen wat wordt gevierd door ze op selecte plekken wat harder te laten draven. Dat weegt echter niet op tegen de steeds duurder en strenger wordende beperkingen die worden opgeworpen door trajectcontroles, brandstofprijzen en puntenrijbewijzen in vergunningsvorm. 130 kilometer per uur mogen rijden heeft autorijden niet goedkoper of vrijer gemaakt terwijl de maatregel koren op de molen van auto-tegenstanders bleek. Ruim zeven miljoen particuliere bestuurders in Nederland mogen ondertussen hun vingers proberen af te likken bij de snelheidsverhoging, maar de kans bestaat dat die vingers zo diep in de mond gestoken moeten worden om iets van smaak te krijgen, dat kokhalzen het enige resultaat zal zijn. Er is namelijk niks smakelijks aan symbolische zoethoudertjes.
Bart Nijman is een asfaltfundamentalist.
