1 mei aanstaande verklaart het Vaticaan Johannes Paulus II (1978 tot 2005) zalig. Het moet een heuglijke gebeurtenis worden, met een groot gezelschap hoogwaardigheidsbekleders op de VIP lijst. Een van hen is de Mexicaanse president Felipe Calderón. Op zich is zijn aanwezigheid niet vreemd: Calderón is een devoot katholiek en Johannes Paulus II was bijzonder populair in Mexico, het op een na grootste katholieke land ter wereld. Toch heeft zijn voorgenomen bezoek tot een storm aan protesten geleid in het land.
De belangrijkste klacht is dat Calderón met zijn bezoek de strenge scheiding tussen kerk en staat in Mexico schendt. Ook al is Mexico een conservatief katholiek land met miljoenen toegewijde gelovigen, de grondwet is een van de strengst seculiere ter wereld. Het is politici streng verboden zich met de clerus te associëren, en priesters mogen zich onder geen beding met politiek bemoeien. Het bezoek van Calderón aan Rome is volgens critici daarom een harde klap in het gezicht van seculier Mexico. Daar hebben ze natuurlijk ook gewoon gelijk in.
Maar er is nog een andere reden, misschien nog wel belangrijker, dat Calderón het bezoek zou moeten laten. Alweer een tijd geleden schreef ik op DeJaap over Marcial Maciel, Mexico’s beruchtste ‘pedopriester’. Maciel was de oprichter van het Legioen van Christus, een streng katholieke organisatie en in die hoedanigheid een van de grootste ter wereld. Maar Maciel, die in 2008 overleed, was niet echt een vroom man. Sinds de jaren zestig werd hij afwisselend beschuldigd van valsheid in geschrifte, plagiaat, drugsgebruik, misbruik van minderjarigen en het verwekken van kinderen bij meerdere vrouwen.
Boetedoening
In 2009 kwam de hele zaak aan het licht. Voor het Vaticaan was het beschamend, omdat de ongein van Maciel al decennia in Rome bekend was. Sterker nog, uit onderzoek van de Mexicaanse journaliste Carmen Aristegui bleek dat Johannes Paulus II Maciel jarenlang actief had beschermd. Ook de huidige paus Benedictus XVI speelde geen frisse rol in de affaire. Hij werkte hem in 2006 met zachte hand weg, zonder ruchtbaarheid te geven aan de (Mexicaanse) buitenwacht. Maciel werd ‘gedisciplineerd’ door (toen nog) kardinaal Ratzinger en gedwongen een ‘leven van afzondering en boetedoening’ te leiden in een klooster.
De affaire-Maciel schokte Mexico en vooral de Mexicaanse katholieke kerk. Maciel werd een modern symbool van alles wat er mis is met het katholicisme in het Mexico van de 21e eeuw: hypocrisie, machtsmisbruik, immoreel handelen. Het Legioen van Christus was zo ernstig in verlegenheid gebracht dat er zelfs stemmen opgingen de orde op te heffen. Veel katholieken waren verbijsterd over de rol van hun held Johannes Paulus II in de affaire en keerden zich van de kerk af.
Twijfelachtig signaal
Toch gaat Felipe Calderón gewoon naar de zaligverklaring van wijlen Johannes Paulus II. Daarmee geeft hij een twijfelachtig signaal af: de man die de grootste slechterik in de moderne katholieke geschiedenis van Mexico de hand boven het hoofd hield, mag van de president probleemloos zalig worden verklaard. Sterker nog, Calderón is er maar wat graag bij. Als gast van de huidige Paus, die destijds ook bepaald niet happig was om Maciel echt te straffen.
Niet alleen de seculiere staat krijgt daardoor een klap in het gezicht van de president; ook morele zuivering en modernisering in de kerk worden door hem zo schaamteloos een knauw toegediend. Voor de Mexicaanse pedopriesters en hun beschermers is de boodschap duidelijk: wat er ook gebeurt, Calderón zij met u.
Jan-Albert Hootsen is Zuid-Amerikacorrespondent voor onder andere Trouw, het ANP en de Wereldomroep. Tweewekelijks schrijft hij voor DeJaap.
