Secretaris-Generaal Thorbjørn Jagland van de Raad van Europa weigert een onderzoek in te stellen naar het afnemen en opslaan van biometrische gegevens van burgers door de betrokken lidstaten. Op 31 maart had een internationale alliantie van organisaties en personen hem in een petitie om zo’n diepgaand onderzoek gevraagd in het kader van artikel 52 EVRM (Europees Mensenrechten-verdrag). In zijn begin mei ontvangen antwoord wijst Secretaris-Generaal Jagland slechts op de in maart 2011 in de Raad van Europa aangenomen Resolutie 1797.
De Secretaris-Generaal benadrukt wel de noodzaak om het geldende juridische kader, zoals het databeschermingsverdrag 108 uit 1981, te moderniseren. Jagland motiveert echter niet nader waarom hij zélf niet het door de alliantie gevraagde onderzoek instelt naar de rechtmatigheidvan de nationale biometrie-regelgeving. Daarentegen verwijst hij de petitie-indieners naar andere instanties binnen de Raad van Europa, zoals de Parlementaire Vergadering, de Commissaris voor de Mensenrechten en het ‘Consultative Committee of Convention 108’.
In een eerste reactie op het antwoord uit Straatsburg zegt een alliantie-woordvoerder: “Het gebrek aan burgerrechtenbescherming tegen het gebruik van biometrie door overheden is schokkend. Ook is de digitale vingerafdruk-techniek zelf onrijp gebleken. Daarom valt ook niet in te zien hoe de doelstellingen van de Paspoortwet nog kunnen worden bereikt via het opslaan van vingerafdrukken op de chip van een reisdocument. Uit een na de petitie gepubliceerde Nederlandse test van de biometrische verificatie kwamen foutmarges van 21 procent naar boven. Uit dit officiële onderzoek door de burgemeester van Roermond bleek dat bij maar liefst één op de vijf mensen die hun paspoort of ID-kaart kwamen afhalen, de opgeslagen vingerafdruk niet herkenbaar was.
Databeschermingsverdrag
Dit toont eens te meer de noodzaak aan van een diepgaand onderzoek: worden de mensenrechtengaranties en criteria met betrekking tot de noodzaak (effectiviteit, evenredigheid, subsidiariteit en veiligheidsgaranties) die het EVRM en het databeschermingsverdrag eisen, ook inderdaad gerespecteerd in de betrokken landen?”
Ook de EU-Commissie doet onderzoek naar de rechtmatigheid van de Nederlandse Paspoortwet. Naar verwachting zal het Franse biometrische paspoort als eerste de weg naar de hoogste rechter (‘t Europees Hof voor de Mensenrechten) in Straatsburg vinden.
Petitie
De rechten die bij biometrie-opslag in het geding zijn, omvatten het recht op humane behandeling (art. 3 EVRM), veiligheid (art. 5), een eerlijk proces (art. 6, onschuldpresumptie en verbod op zelf-incriminatie), lichamelijke integriteit en familie- en privéleven (art. 8, privacy), effectieve nationale rechtsmiddelen (art. 13), het verbod op discriminatie (art. 14) en het recht om je land te verlaten (art. 2 Protocol 4).
Tot de petitie-ondertekenaars behoren onder meer beschermers van digitale-, burger- en mensenrechten, media, juridische en medische organisaties, wetenschappers, politici en slachtoffers zonder paspoort vanwege bezwaren tegen de afgifte en opslag van hun biometrische gegevens.
