Voor de angsthazen van deze maatschappij heb je als publicist of journalist een ‘speciale verantwoordelijkheid’ of ‘voorbeeldfunctie’, wat zoiets betekent als dat je gevoelig liggende of al te vluchtige gedachten dient in te slikken, niet aan het papier toevertrouwt en zo geen olie op het vuur gooit van wat ze in de kringen der angsthazen doorgaans ‘het maatschappelijk klimaat’ plegen te noemen. Voor je het weet word je als plat, tendentieus, banaal of zelfs gevaarlijk bestempeld en op sommige internetpanels vraagt men zich na mijn stuk over de PVV (‘Waarom we de PVV dankbaar mogen zijn’) oprecht af of ik een naarling ben. Zie ik dan niet hoe diep het wantrouwen bezig is in onze – op de keper beschouwd toch best prettige – maatschappij binnen te sluipen? En begrijp ik dan niet dat ‘bepaalde dingen’ door ‘bepaalde mensen’ verkeerd begrepen kunnen worden? Waarom steeds de grenzen opzoeken, als je op voorhand weet dat er alleen maar verliezers zullen zijn en alleen jijzelf en je kennelijk onlesbare behoefte je mening te verkondigen aan hun gerief komen? Vuile egoïst!
Samen tegen het vulgus
Heel eerlijk gezegd, vraag ik me zelden af wat de maatschappelijke gevolgen zijn van wat ik schrijf. En dat is volgens velen, in zichzelf, al bijna een misdaad. Je schijnt, als ik die angsthazen moet geloven, sowieso in een zeer precair ‘krachtenveld’ te functioneren – ik ben me daar niet of nauwelijks van bewust, ik vind het al lastig zat om überhaupt een beetje ordentelijk door de dagelijkse gekte heen te rollen – waarvan zij dan ook nog impliciet verwachten dat je begrijpt hoe dat ‘krachtenveld’ werkt en waartegen het beschermd moet worden. Veel critici komen, eenmaal op dit punt aanbeland, met de redenering dat ‘wij’ – een denkbeeldige groep politieke lijntrekkers of gediplomeerden, waar jij dan ook toe schijnt te behoren – een dam moeten opwerpen tegen het ‘vulgus’, of ‘de horden’. En ze doen dat dikwijls op zo’n vanzelfsprekende en zelfingenomen manier dat ik onmiddellijk begin te twijfelen aan de hersencapaciteit van deze zelfbenoemde lijntrekkers. (Ik noem, als pathologisch voorbeeld, Peter Breedveld van www.frontaalnaakt.nl) En daar komt dan nog bij dat ik zelf nooit enige relatie heb kunnen ontdekken tussen de diploma’s die ik behaald heb en het mogelijke gezag of verstand dat ik mezelf toedicht, dan wel anderen mij toedichten. Ik schrijf namelijk niet vanuit een verzameling voorgedrukte ideeën; ik doe simpelweg zo levendig en humorvol mogelijk verslag van hetgeen ik – diploma of geen diploma – om me heen zie of voel gebeuren, iets dat door mijn critici al snel ‘de onderbuik’ wordt genoemd.
Blind graaien in de ballenbak
Weet je wat? Ik ga het in dit licht van overtrokken bezorgdheid gewoon nog een keer opnemen voor de PVV! Want wat al die angsthazen met hun bewijzen van geleerdheid en riante inkomensschalen niet lijken te beseffen, is dat de kern van het ‘succes’ van de PVV van een onthutsende eenvoud is. Namelijk dat het niet-gediplomeerde dan wel laag geschoolde deel van de bevolking (de meerderheid) met de huidige lichting politici van de traditionele partijen elke mogelijkheid tot identificatie of verbondenheid wordt ontnomen. Waar is de jonge politicus die zich rechtstreeks in de ziel van het electoraat boort? Als de kiezers van de PVV waarschijnlijk al een ambitie hebben, dan is het hoogstwaarschijnlijk de ambitie dat zij hun volksvertegenwoordiger op z’n minst enigszins willen begrijpen. En wie zou dat een afkeurenswaardige ambitie durven noemen? Als je dan vervolgens nagaat dat al die gevestigde partijen – met hun veronderstelde wijsheid, ervaring en kennis van zaken – niet of nauwelijks lijken te snappen waar hun eigen zwakte ligt en qua personeelsbeleid blind in de ballenbak blijven graaien van rimpelloze academici, die nog nat achter de oren zijn van hun eerste beleidsvoorstel of conceptmatige scheet, dan kun je niet anders concluderen dat het type wijsheid dat zich in De Kamer verzameld heeft van een ontstellende eenzijdigheid is. En dat de PVV (met in hun slipstream de – ook volkse – SP) daar een volstrekt normale correctie op zijn. Bovendien: nog los van het falende en eenzijdige personeelsbeleid in de gevestigde partijen, alsmede het zwak ontwikkelde talent bij nieuwkomers om rechtstreeks voor hun achterban inspirerende verhalen te houden, is het mijn ervaring dat je in een brainstorm voor de balans, naast toegewijde deskundigen, een paar half geïnteresseerde leken goed kunt gebruiken. In die zin zie ik voor de PVV een permanente rol in de Nederlandse politiek weggelegd.
Resumerend: zeker zolang de gevestigde partijen politiek talent blijven selecteren langs de huidige lijnen en de Mei Li Vossen met hun bleke snoetjes in rotten van tien klaar staan om met hun intelligente – maar ook zeer abstracte en weinig invoelbare – focus de politiek van de jaren ’10 te gaan bevolken, zal Nederland ‘last’ blijven houden van populisme. Laat GroenLinks, PvdA, D66, CDA en VVD dus maar snel op zoek gaan naar ‘het hart van de samenleving’ en daar sterke, welbespraakte en charismatische leraren, middenstanders, agenten en verpleegsters opsnorren. Kortom, mensen met enige ‘street credibility’, zoals Ahmed Marcouch. Moet je eens kijken hoe snel Wilders dán in het defensief wordt gedrongen.
Hans van Willigenburg heeft weinig geduld met ingewikkelde schema’s en complexe organogrammen omdat je non-talent zijns inziens herkent aan de drang zaken ingewikkeld te maken.
