“Geen kerstpakketten meer, iets duurdere kroketten en een tientje meer in de maand voor het parkeerabonnement, ook voor de leden van het college van bestuur. Meer dan ooit heeft Nederland nu een nieuwe elite nodig. Niet de mening van een opgeleide arts telt, maar die van kwakzalvers op het Internet. En we hebben van dichtbij meegemaakt hoe collega Ybo Buruma verdacht werd gemaakt bij zijn benoeming tot lid van de Hoge Raad. Is er nu echt geen alternatief voor de one-liners van de populisten, die problemen, oorzaken en oplossingen presenteren op basis van onderbuikgevoelens en niet op een analyse van de feiten?”
De bezuinigingen treffen vooral de studenten, door de invoering van de langstudeerdersmaatregel én minstens zo hard door het afschaffen van de studiefinanciering in de masterfase. Zeker nu studenten het financieel zwaarder krijgen mogen ze stevige eisen stellen aan hun universiteit . Als rector van de Radboud Universiteit realiseer ik me dat. Daarom wentelen wij de bezuinigingen, die ook wij krijgen opgelegd, niet of nauwelijks af op het onderwijs en het onderzoek. We kiezen ervoor onze indirecte – niet aan onderwijs en onderzoek gerelateerde – kosten te verlagen. Wat dat betekent? Geen kerstpakketten meer, iets duurdere kroketten en een tientje meer in de maand voor het parkeerabonnement, ook voor de leden van het college van bestuur. We vangen samen de bezuinigingen op. Dat past bij ons. Liever allemaal samen een beetje pijn dan dat we gaan snijden in onze kerntaken: onderwijs en onderzoek en liever een beetje pijn dan het ontslag van jonge docenten en onderzoekers.
Meer dan ooit heeft Nederland nu een nieuwe elite nodig. Het is problematisch dat velen in ons land de elite niet meer vertrouwen en deze zelfs onder vuur nemen. Het populisme is sinds het begin van deze eeuw een stroming van belang in onze samenleving. Het verkondigt een boodschap die aanslaat omdat mensen ongerust en onzeker zijn. Een boodschap die tot gevolg heeft dat er een cultuur van wantrouwen is ontstaan. Politici leven zogenaamd onder de Haagse kaasstolp en zouden niet weten wat er onder het volk leeft. Europa wordt– mede door de crisis op de financiële markten – betiteld als een geldverspillende machinerie. Niet de mening van een opgeleide arts telt, maar die van kwakzalvers op het Internet. En we hebben van dichtbij meegemaakt hoe collega Ybo Buruma verdacht werd gemaakt bij zijn benoeming tot lid van de Hoge Raad.
Volgens een Nipo-enquête , gehouden in december van het vorige jaar, meent ruim de helft van de bestuurlijke top dat ze geen krachtig alternatief kan bieden voor de boodschap van populistische partijen.
Dat is een testimonium paupertatis. Is er nu echt geen alternatief voor de one-liners van de populisten, die problemen, oorzaken en oplossingen presenteren op basis van onderbuikgevoelens en niet op een analyse van de feiten? Iedereen heeft recht op zijn eigen meningen, maar niemand op zijn eigen feiten, zei de New Yorkse senator Patrick Mayonihan eens.
Het is bij uitstek de taak van de academie om de feiten te onderzoeken en deze te scheiden van de meningen en de vooroordelen. Dat vraagt gedegen onderzoek en ook dat wij de resultaten van ons onderzoek inbrengen in het maatschappelijk debat. Waar is het wantrouwen tegen onze instituties terecht en waar onterecht?
Dat vraagt dat we studenten opleiden die kritisch en onafhankelijk feiten kunnen vaststellen en zich op basis daarvan een eigen mening vormen. Zo bereiden we ze voor op hun rol als de nieuwe elite in de samenleving . Dat geldt wellicht in het bijzonder voor onze extra getalenteerden, de Honoursstudenten. Die nieuwe elite mag zich niet opsluiten in de eigen kring . Daarom zondert de Radboud Universiteit haar beste studenten dan ook niet af in een apart college. Onze Honoursstudenten volgen de voor hen ontworpen honoursprogramma’s, maar daarnaast doen zij gewoon mee in de reguliere bachelor en masterprogramma’s en spelen daar een voortrekkersrol. Dat komt iedereen ten goede. Nu op de universiteit en later in het gewone leven.
De universiteit moet op haar manier meewerken aan een vernieuwd vertrouwen in onze samenleving en haar instituties door goed onderzoek, door het opleiden van goede mensen en door openheid en goede communicatie. Het oordeel van de commissie Breimer laat zien dat we hier voor wat betreft het onderwijs klaar voor zijn. En wat betreft het onderzoek. De reeds jaren stijgende lijn op de internationale rankings wordt voortgezet. Op de zo juist verschenen Shanghai ranking stegen we maar liefst 35 plaatsen.
Lees de complete speech hier.
