Misschien wel één van de grootste teleurstellingen van de eerste termijn van Barack Obama in het Witte Huis, is het grote verschil tussen Obama the campaigner en Obama the president. In 2008 leek Obama over het algemeen een vis in het water. Hij had het naar zin in de campagne, toonde overal zijn karakteristieke brede glimlach en was ontspannen tot op het extreme af. Van zijn swag was als president weinig over en dat voedde de teleurstelling na hooggespannen verwachtingen. De afgelopen weken lijkt de president echter weer in campagne-modus te komen en dat is slecht nieuws voor de Republikeinen. Obama’s got his groove back.
(Beeld en geluid na de klik)
The campaigner
Op 8 januari 2008 verloor de toenmalige senator uit Illinois Barack Obama de voorverkiezingen in New Hampshire van zijn Democratische rivale Hillary Clinton. Na eerder de Iowa caucuses gewonnen te hebben was het een tegenvaller voor de toekomstige president, maar daar was niets van te merken toen hij ’s avonds de microfoon nam om Clinton te feliciteren met haar overwinning en zijn aanhangers te bedanken. Hij liep grijnzend het podium op, schudde vrolijk wat handen en begon zelfverzekerd te spreken. In die speech sprak hij voor het eerst die befaamde woorden die later zijn campagne kenmerkten: Yes We Can!
Hoewel het niet Obama was die op die avond een overwinning had geboekt, waren het vooral zijn beelden die de wereld over gingen. Veel sceptici kregen op dat moment de bevestiging dat deze man iets bijzonders in zijn mars had, dat hij niet alleen de gedoodverfde favoriet Hillary Clinton kon verslaan in de voorverkiezingen, maar ook president kon worden. Die ontspannen en jeugdige senator was gemaakt om campagne te voeren en was tot grootse dingen in staat.
The president
Vanaf zijn inauguratie in januari 2009 heeft president Obama het echter moeilijk gehad. Een ongekende financiële crisis, de bijbehorende economische crisis, twee oorlogen waar geen schot in zat, een Congres dat niet bereid was mee te werken aan de sluiting van Guantanamo Bay, verspild politiek kapitaal op een hervorming van de gezondheidszorg die snel impopulaird werd en een stevige verkiezingsnederlaag tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2010, dit alles deed veel van de originele glans vervagen. De verwachtigen waren zo hoog gespannen geweest dat alleen zijn uitverkiezing al een nobelprijs waard was gebleken, maar toen hij twee jaar na zijn aantreden zijn State of the Union address hield, was van de ontspannen Obama nog maar weinig te zien. Hij oogde grijzer en afgemat in vergelijking met twee jaar eerder.
Natuurlijk had de president nog zijn momenten. De speech die hij hield op de eredienst in Tucson naar aanleiding van het schietincident waarbij ook Congresswoman Gabby Giffords gewond was geraakt, deed oude tijden herleven en de dood van Osama bin Laden was een persoonlijke overwinning. Toch kon hij de hooggespannen verwachtingen nauwelijks waat maken. Obama the campaigner was verdwenen en Obama the president bleek net zo sterfelijk te zijn als wij allemaal, tot grote teleurstelling van veel van zijn trouwe volgers.
The singer
Een van de belangrijke vragen voor 2012 was dan ook of de president weer in campagnemodus zou kunnen komen, of dat hij zijn mojo definitief kwijt was. Een ontspannen maar gefocusde Barack Obama is immers voor iedereen een geduchte tegenstander. Binnen dat licht passen de beelden die recent de wereld over zijn gegaan van een zingende president Obama. Nu de economie weer duidelijke tekenen van herstel begint te vertonen en zijn Republikeinse uitdagers elkaar steeds nadrukkelijker in een achterstandspositie manoeuvreren voor de general elections, lijkt er voor de president voor het eerst sinds tijden hoop aan de horizon te gloren. Uit peilingen blijkt dat zijn favorability, de waardering die hij van het volk krijgt, weer positief is, dat de Democraten door de bevolking beter gewaardeerd worden dan de Republikeinen en dat in een één-op-één strijd geen van de Republikeinse kandidaten hem op dit moment zou kunnen verslaan. Hij speculeerde voor het eerst in tijdens zelfs openlijk tijdens een interview over zijn tweede termijn.
Ontspanning en swag alleen zijn uiteraard niet genoeg. Het economisch herstel moet aanhouden, de benzineprijzen vormen een risico en verkiezingen worden vaak bepaald door enkele onverwachtte momenten en gebeurtenissen, door game changers. Toen financiële grootmachten als AIG, Lehman Brothers en Freddie Mac vlak voor de verkiezingen in 2008 omvielen of gered moesten worden en John McCain de, als bijzonder naïef opgevatte, woorden “the fundamentals of our economy are strong” sprak, veranderde dat de verkiezingsstrijd voor goed. Dergelijke game changers zijn ook mogelijk in 2012 en als de hele Republikeinse partij zich straks achter één kandidaat schaart, is de president echt nog niet verzekerd van herverkiezing. Maar toch, Obama got his groove back en dat is slecht nieuws voor de Republikeinen.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
