Wie nog twijfelde of politiek Amerika een definitief besluit had genomen over wie de Republikeinse vaandeldrager gaat worden dit najaar, kreeg deze week definitief antwoord toen president Obama besloot om zijn uitdager voor het eerst bij naam te noemen. Nu de Republikeinen hun begrotingsvoorstel voor het komende fiscale jaar hebben gepubliceerd, is Team Obama begonnen om Mitt Romney expliciet met (de impopulaire onderdelen van) dat voorstel te associëren. De afgelopen jaren was het sluitend krijgen van de financiën al een constant hoofdpijndossier, en in een gepolariseerd verkiezingsjaar zal dat alleen maar meer het geval zijn.
Er zijn niet veel zaken waar Democraten en Republikeinen het op dit moment over eens zijn, maar dat het begrotingstekort en de staatsschuld te hoog zijn opgelopen staat voor iedereen buiten kijf. Beide partijen hebben de afgelopen jaren voorstellen gedaan om de financiën weer onder controle te krijgen, maar over de juiste koers en de juiste maatregelen zijn de partijen het nog niet eens geworden.
De Amerikaanse droom
Het primaire verschil tussen beide partijen ligt langs voorspelbare lijnen. Republikeinen zien vooral noodzaak voor het beperken van uitgaven, terwijl Democraten de oplossing vooral zoeken bij het vergroten van inkomsten; Amerikaanse politiek is niet veel ingewikkelder dan Nederlandse. Voor Republikeinen betekent het beperken van uitgaven een drastische bezuiniging op overheidsprogramma’s die armlastigen en ouderen van uitkeringen en gezondheidszorg voorzien. Voor Democraten betekent het vergroten van de inkomsten een drastische belastingverhoging voor hogere inkomens en het beperken van belastingvoordelen voor bedrijven. Beide partijen beschuldigen elkaar ervan dat het beleid van de ander desastreuze gevolgen zou hebben voor de economie.
Beide fiscale standpunten hebben ook hun eigen electorale complicaties. Een dominant Amerikaans sentiment, vaak the American Dream genoemd, is dat iedereen rijk kan worden. We are not a country of haves and have nots, but of haves and soon to haves, dat idee. Het verhogen van belasting op rijken ligt daarom voor veel Amerikanen moeilijk; als ik straks eindelijk rijk ben moet ik ineens ook hoge belasting gaan betalen, en word ik gestraft voor mijn door hard werken verworven rijkdom. Het is een moeilijk punt voor de Democraten die niet alleen de rijken tegen zich in het harnas jagen, maar ook een belangrijk deel van de middle class.
Paard van Troje
Aan de andere kant zijn de bezuinigingen op diverse sociale voorzieningen voor ouderen en armlastigen – social security, medicare en medicaid – ook bepaald niet oncontroversiëel. Veel Amerikanen zijn van dergelijke voorzieningen op dagelijkse basis afhankelijk en president Obama beschuldigt Republikeinen, en dan in het bijzonder de financiële leider van de partij Paul Ryan en de de facto leider Mitt Romney, ervan deze mensen te laten stikken. Sterker nog, volgens Obama is er sprake van social engineering, van een bewuste poging om de armen onder de duim te houden en de rijken meer macht te geven. Obama typeerde het begortingsvoorstel van Paul Ryan dan ook als een ‘Paard van Troje’ onder het mom van het terugdringen van de staatsschuld wordt eigenlijk geprobeerd de onderklasse van de maatschappij de nek om te draaien.
Het zijn de inleidende schermutselingen van wat een bloedige campagne belooft te worden in de strijd om het Witte Huis. Mitt Romney en president Obama hebben gezamenlijk besloten dat de Republikeinse voorverkiezingen voorbij zijn en dat ze op elkaar aangewezen zijn voor de komende maanden. Het beheersen van de federale financiën zal een fundamenteel onderdeel van de strijd worden in aanloop naar november, en dezer dagen laten beide kandidaten alvast zien bereid te zijn de handschoen op te pakken. Verwacht in een gepolariseerd 2012 dus een heftige strijd om financiën en de toekomst van de federale overheid.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
