Het is vandaag tien jaar geleden dat Pim Fortuyn werd doodgeschoten door Volkert van der Graaf. DeJaaps Bas Paternotte interviewde Fortuyn in oktober 2001 voor weekblad Panorama. Fortuyn zou een maand later lijsttrekker worden van Leefbaar Nederland. We publiceren het hier in zijn geheel. Gek genoeg heeft dit tien jaar oude interview nog steeds actualiteitswaarde. “Als een populist iemand is die ingewikkelde vraagstukken kan uitleggen voor een breed publiek, dan ben ik inderdaad een populist. Als ze iemand bedoelen die ingewikkelde vraagstukken negeert, dan hebben ze het volkomen mis.”
Achterban
“Ik wil alle mensen aanspreken die ondernemend zijn. Dat is niet hetzelfde als ondernemer zijn. Ik zoek mensen die wat met hun leven willen. Mensen die hun hand ophouden en op de bank blijven zitten moeten vooral op Ad Melkert stemmen. Maar het heeft niets te maken met een sociaal of maatschappelijke positie. Als jij een bijstandstrekker bent die eruit wil, dan ben je bij ons van harte welkom. Onze verkiezingsleus is dat we het land aan de mensen willen teruggeven. Mijn achterban bestaat uit ontevreden mensen. Als je vindt dat het goed gaat moet je maar Paars stemmen.”
Buitenlanders
“Dan wil ik het vooral hebben over de islam. Ik vind het absoluut noodzakelijk om een discussie rondom de islam te beginnen. Die samenzwering van stilzwijgen helpt ons geen centimeter verder. Je neemt op die manier de islam niet serieus. Kok en Bush stellen het voor als een vredelievende en schattige ideologie. Paternalistischer kan niet. Kok heeft het over een dialoog maar zijn eerste aanzet moet ik nog horen. Alleen maar naar moskeeën gaan is geen begin van een dialoog. Laat ze maar eens uitleggen waarom 46 procent van de moslims in Nederland achter die aanslagen staat. En die 11 procent die nu een Jihad ondersteunt. Wat bedoelen ze daarmee? Een oorlog tegen Amerika of tegen ons? En komen er wapens bij kijken? Allemaal interessante aanzetten tot een dialoog. Ik hoor ze het niet doen, integendeel! En omdat ik dat soort vragen wél stel ben ik een verbreker van de vrede in de samenleving.”
CDA
“Die Van Rij had Jaap de Hoop Scheffer afgelopen voorjaar openlijk moeten uitdagen voor het lijsttrekkerschap. Dat is ook hard maar daar is niks smoezeligs aan. Politiek is tenslotte een hard bedrijf. Jaap had dan de strijd kunnen aangaan of Marnix de kar moeten laten trekken. Dan was het niet zover gekomen. Voorlopig zal de kiezer ze dit nog wel even aanrekenen.”
Daimler
“Het is een kunstwerk van een auto. En natuurlijk heel comfortabel. Ik heb een verlengde. Hierdoor heb ik veel beenruimte en kan ik er heerlijk in werken. Ik heb ook een privé-chauffeur, Herman. Hij is tevens mijn butler. Voorin zit mijn chauffeur en op de passagiersstoel zitten mijn twee hondjes.”
Eenzaamheid
“In sociaal opzicht ben ik niet eenzaam. Ik ken genoeg mensen. Mentaal ben ik wel eenzaam. Maar dat heeft iedereen die creatief is. Of dat nou op het gebied van kunst, wetenschap of schrijven is. Op dat terrein ben je gewoon alleen. Maar dat is niet dramatisch. Als je standpunten inneemt die afwijken van de gebaande wegen wil je wel eens alleen komen te staan. Leiderschap is ook eenzaam. Een leider is tegelijk vader en moeder van de hele club. Een leider die heel nabij is kan niet goed functioneren. En ik kan goed alleen zijn.”
Fortuyn I t/m III
“Ik heb beloofd het acht jaar te doen, langer kunt u niet op mij rekenen. Je moet het ergens voor willen worden. Mij wordt vaak verweten dat ik ijdel en narcistisch ben.en op macht aas. Nou, macht interesseert mij dus helemaal niets. Ik ben inhoudelijk geïnteresseerd. Ik hoop dat een kabinmet met de VVD en het CDA mogelijk is. Maar de kiezer beslist. En dan wil ik maar één positie en dat is minister-president. Als zij dat dan niet willen, ga ik in de kamer zitten als fractievoorzitter.”
Gaypalace en Shaft
“Die twee Rotterdamse homoclubs zullen het nu zonder mij moeten doen. Ik wilde er uitbater worden, maar liep vast op een sfeer van… corruptie is een te groot woord. Laat ik maar zeggen: in een sfeer waar ik mij als publiek persoon niet kan begeven. Ik mag niets te maken hebben met zwart geld en dergelijke. Ik moet roomser zijn dan de paus en daarom ben ik afgehaakt. Ik ben nu bezig met een hotel-restaurant in Italië.”
Homoseksueel
“Ik zal de eerste homoseksuele premier ter wereld zijn. Dat wordt een bezienswaardigheid. En laten we dat uitbuiten ten gunst van de handelsbetrekkingen van ons land. Deze premier zal altijd wel een beeldschone jongeman naast zich hebben aan het staatsbanket. Maar serieus, het is even nieuws en daarna zijn we er allemaal aan gewend. Het was ook nieuws dat Margaret Thatcher de eerste vrouwelijke premier van Engeland werd. Maar hoe lang stonden we daar bij stil? Al snel werd ze de Iron Lady en was het gewoon een kerel in een mantelpakje. Ik ben zowel voor mannen als vrouwen aantrekkelijk. Mensen proberen mij weleens te kwetsen door te zeggen dat ik een relnicht ben. Maar heteroseksuele vrouwen vinden mij een échte vent. Ik heb een bepaald soort botheid die zij erg aantrekkelijk vinden. Ze weten wat ze aan me hebben en vrouwen houden daarvan.”
Islam
“Ik ken geen islamieten met een vooraanstaande wetenschappelijke positie. Ik ken geen islamitische samenlevingen waarin een grote vooruitgang wordt geboekt op het gebied van economie of wteenschap. Dat is tot nu toe alleen maar min of meer gelukt in Turkije. Maar daar hebben ze weer een leger voor nodig. En met die aanslagen in Amerika zijn we wel een beetje teruggevallen in de tijd. Dat polariseert natuurlijk weer.”
Journalisten
“De journalistiek roept de hele tijd dat ik inspeel op onderbuikgevoelens. Ik zou weleens één uitspraak willen zien waarin ik dat doe. Journalisten zijn gemakzuchtig, ze lezen nooit eens wat van mij. Het is een bloody shame. Ik heb de afgelopen tien jaar twaalf boeken geschreven over maatschappelijke problematie, maar ze lezen niks. Mijn 52 columns per jaar in Elsevier werden niet door dit soort lieden gelezen. Het lijkt wel of ze het land tegen mij willen waarschuwen. Journalisten onderschatten ongelooflijk het kritisch nadenken van de bevolking in Nederland.”
Kaal
“Ik ben al vanaf mijn 28ste kaal. Ik heb nog wel wát haar, maar dat scheer ik eraf.”
Liefde
“Ik heb niet te klagen. Het enige is dat ik een grote liefde heb die onbereikbaar is. Dat is enigszins dramatisch, maar je kan niet alles hebben. Ik heb ook geen relatie nu. Dat kan natuurlijk niet als je een grote liefde hebt die een belangrijke plek in je gevoelsleven heeft.”
Maxima
“Ze is een natuurtalent op het terrein van public relations. Dat doet ze beter dan die kloris van een Willem-Alexander. Ze presenteert zich heel erg krachtig. Maar ik vraag mij af voor hoelang nog? Nu is het allemaal nog nieuw voor haar. Straks heeft ze kindertjes en heeft ze alle linten in Nederland al doorgeknipt. Wat dan, vindt ze het dan nog wel leuk?
We hebben haar natuurlijk zwaar emotioneel geschokt door te zeggen dat haar vader niet op het huwelijk mag komen. Als je serieus vindt dat je de dochter niet mag aanrekenen wat de vader heeft gedaan, dan is dit een onzinnige beslissing. Als je toestemming geeft voor het huwelijk moet je die ouders ook maar laten langskomen. Maar hij is natuurlijk weinig fris. Toch ben ik voor consequent en open en dit is inconsequent.”
Namen
“Die krijgt u niet. Ik ga u niet vertellen wie in mijn kabinet komen. En nee, Harry Mens doet niet mee. Die heeft het te druk met zijn makelaardij. Het zijn mensen die zich hebben bewezen op vlakken als veiligheid, gezondheidszorg, openbaar bestuur etce tera. Mensen die weten wat ze willen met hun leven en het land.”
Oranje
“Het heeft in Nederland geen zin om republikein te zijn. Het merendeel van de bevolking steunt de Oranjes. Het Huis van Oranje is de belichaming van onze geschiedenis. Wel ben ik voor een meer ontspannen omgang met de ministeriële verantwoordelijkheid. Je kunt de koningin en leden van haar huis een eigen mening eigenlijk niet meer ontzeggen. We moeten dan ook hopen dat ze daar verstandig mee omgaan. Maar die krampachtigheid die er nu heerst vind ik nonsens. Waarom zou de koningin geen afwijkende mening mogen hebben?”
Paars
“Vreselijk! De politiek gaat niet over de economie, dat zijn de ondernemers in dit land. Maar Paars eigent zich wel de resultaten toe. De oplossing van de werkloosheid is helemaal niet te danken aan dit kabinet, maar aan de inspanning van de ondernemers en hun medewerkers. De regering heeft gelukkig niet de ontwikkeling van economisch Nederland gefrustreerd en Zalm heeft de staatsfinanciën op orde gebracht. Dat is het dan ook zo’n beetje. De collectieve sector: veiligheid, onderwijs en gezondheidszorg hebben ze laten liggen. Terwijl alleen de overheid dat kan en mag regelen. Dat is een disaster geworden. Paars beloofde openheid, maar er vindt nog steeds heel veel plaats in de beslotenheid van het Torentje. Hierdoor is het parlement monddood gemaakt.”
Quasi-intellectueel
“Wat mij opvalt is dat mensen die ik nog nooit heb ontmoet, heel lelijke dingen over mij zeggen. Als ik kijk naar de andere lijsttrekkers, dan ben ik de meest intellectuele lijsttrekker van het hele speelveld. Melkert en ik zijn allebei intelectuelen, liggen elkaar ook. Dat debat zal wel scherp worden, maar niet vervelend. Die stelling durf ik wel aan. Ik heb 44 boeken in mijn leven geschreven. Ik heb wetenschappelijke werken gepubliceerd en niet zo weinig ook.”
Retoriek
“Je acteert in het openbaar en het hangt helemaal van het medium af of je dingen wat zwaarder moet aanzetten of uitvergroten. Maar ik ben geen acteur. Als mijn emoties gespeeld zouden zijn, had het publiek er allang doorheen geprikt. Mensen voelen dat aan. Als een populist iemand is die ingewikkelde vraagstukken kan uitleggen voor een breed publiek, dan ben ik inderdaad een populist. Als ze iemand bedoelen die ingewikkelde vraagstukken negeert, dan hebben ze het volkomen mis.”
Spoorwegen
“De treinen, maar ook Schiphol en de elektriciteits- en havenbedrijven moet je niet privatiseren. Dat zie je in de Verenigde Staten. Daar hebben ze de elektriciteitsbedrijeven geprivatiseerd. Het gevolg is dat er nu een tekort aan stroom in Californië is. En dat is logisch natuurlijk. Wanneer je lekker wilt verdienen moet er eerst schaarste zijn!”
Terrorisme
“Ik waarschuw al tijden voor de islam. Dat is een agressieve ideologie. En terrorisme is er dus inherent aan. Hierdoor wordt er ruimte gegeven aan mensen als Bin Laden. Ik ben het eens met de Italiaanse premier Berlusconi. Die zei: ‘Op de westerse beschaving valt veel af te dingen maar qua mensenrechten is het een baken van licht in een duistere wereld.’ Daarin zijn wij superieur. En we zijn ook economisch, wetenschappelijk en technologisch superieur. Het zelfkritisch vermogen van de islam is nul komma nul, nul, nul! Het zijn altijd anderen die verantwoordelijk zijn voor de situatie waar zij in zitten. De islam in dit land moet ons maar eens de maat nemen en omgekeerd. En dan zien we wel waar dat debat op uitdraait.”
Uitblinkers
“Ik ben 53, het zou heel raar zijn als ik nog idolen zou hebben. Maar op Nederlands niveau bewonder ik Joop den Uyl. Niet inhoudelijk, meer op zijn manier van politiek bedrijven. Internationaal bewonder ik John F. Kennedy, Churchill en paus Johannes de 23ste. Een zeer menselijke paus, eind jaren vijftig.”
Veiligheid
“Laat de politie nou maar eens zorgen dat ze de veiligheid van de burger garandeert. Door mijn stellingname tegen de islam moet ik vrezen voor goed en leven. Maar mij bescherming bieden is er niet bij. Maar ik ben niet bang. Het is mijn tijd wanneer het mijn tijd is. Het is geen seconde in het hoofd van de Rotterdamse politie opgekomen om eens te kijken naar mijn veiligheid. De politie is een waardeloos product. De oplossingspercentages zijn landelijk gedaald. Ze zijn gewoon gek die lui. En ik word door de BVD afgeluisterd. Minister Klaas de Vries zei dat nog omfloerst in het tv-programma Buitenhof: ‘Zij die de koude oorlog verklaren aan de islam, worden extra in de gaten gehouden.’Ik ben recent gebeld door een man die zei dat hij werkte voor de BVD en dat er een tap geplaatst is. Voordat ik daar op in kon gaan was de verbinding al verbroken. Het kan een grap zijn. Maar laten we die aankondiging van De Vries maar serieus nemen.”
Wachtlijsten
“De wachtlijsten in de gezondheidszorg zijn alleen maar langer geworden. Ziekenhuizen moeten bedrijfsmatiger gaan werken. Ze moeten pas geld krijgen wanneer het resultaat oké is. Maar die lijsten zijn ook de schuld van de overheid. Een arts is eenderde van zijn tijd kwijt aan de administratie van zijn doen en laten. Die tijd kan hij beter besteden aan zijn patiënten, lijkt mij. De uitvoerders worden dom gehouden en de mogelijkheden voor eigen initatief zijn nihil. Dat is geschift.”
Xenofoob
“Nonsens! Ik ben geen vreemdelingenhater. Ik ben geen politicus die inspeelt op onderbuikgevoelens. Overigens bestaan die wel- en daar is niets mee mis. In de islamitische landen is er geen scheiding van kerk en staat. Het jodendom en het christendom hebben die scheiding geaccepteerd en de islam niet. Zolang de islam een rem is op economische en wetenschappelijke ontwikkeling gebeurt dat niet of duurt het heel lang. Wij hebben er 400 jaar over gedaan om dat overboord te zetten.”
Yankees
“Of we Nederlandse militairen moeten inzetten tegen de strijd tegen het terrorisme? Het is de Verenigde Staten helemaal niet te doen om militaire hulp van buiten. Ze doen het gewoon zelf, want die militaire expertise hebben ze. Wij hebben daarin weinig te zoeken. En ook weinig te bieden.”
Zetels
“Het gaat erom dat je een goede Kamerfractie maakt. Het is een nieuwe politieke beweging, het moet zich allemaal nog vormen. Een van de gevaren is dat je avonturiers aantrekt. Dat is ook gebeurd met de ouderenpartijen. Het is niet de bedoeling om op 15 mei een mooi resultaat te behalen en dan te eindigen met drie fracties leefbaar Nederland. Dat schiet niet op. We willen een lijst krijgen van mensen die goed kunnen samenwerken. Desnoods ga ik in mijn eentje in de kamer zitten.”
CC Foto: Roy Beusker
