Hope and change, de codewoorden van één van de meest inspirerende campagnes uit de Amerikaanse geschiedenis. Het gevoel van hopen op een betere toekomst, hopen op een ander en beter Amerika, hielp Barack Obama in 2008 aan zijn historische overwinning. Dit weekend lanceerde hij in Ohio formeel zijn campagne om herkozen te worden en sloeg hij een heel andere toon aan. Hoewel zijn slogan ‘Forward’ nog hint naar een positief verhaal over een betere toekomst, was de kern van zijn speech minder positivistisch. Een negatieve campagne die boven alles gestoeld is op redenen waarom Mitt Romney geen president zou moeten worden, ligt in het verschiet.
Negatieve campagne
Een keer of twintig verwees Obama in zijn speech die iets meer dan een half uur duurde, impliciet of expliciet naar zijn tegenstander en de Republikeinse partij. De algemene tendens van het verhaal had minder te maken met redenen waarom de president herkozen moet worden, dan met redenen waarom de Republikeinen vooral niet nu weer de touwtjes in handen moeten krijgen. Niet alleen trok president Obama vele vergelijkingen tussen zijn eigen standpunten en die van zijn tegenstander, hij zette ook alles op alles om de voormalige gouverneur van Massachusetts persoonlijk in een slecht daglicht te zetten.
Al vroeg in de speech betichtte de president zijn rivaal ervan zich alleen om zichzelf en zijn eigen rijke vriendjes te bekommeren. “Why else would he propose cutting his own taxes while raising them on 18 million working families?” Als iemand nog dacht dat de president boven negatieve campagnes en persoonlijke aanvallen staat, moet deze speech een eye-opener zijn. Obama zal alles doen wat nodig is om herkozen te worden, zoals al zijn voorgangers dat ook deden. David Axelrod, de belangrijkste strateeg van Obama, toont zich wederom de ‘master in de dark art of negative campaigning’, een aanduiding die hij in het boek Game Change van John Heilemann en Mark Halperin over de verkiezingen van 2008 al kreeg.
Visie
Het verhaal van Obama ging zaterdag echter verder dan de persoonlijke aanvallen op Romney alleen. De president probeerde een fundamenteel verschil in visie over de koers van het land tussen de beide kandidaten over het voetlicht te brengen, samengevat in die slogan ‘Forward’. Obama is van mening dat het land de afgelopen drie jaar kleine maar relevante stappen heeft gezet en dat die koers voorwaarts nu doorgezet moet worden. Amerika herstelt van de crisis en wordt ondertussen duurzamer en eerlijker. Mitt Romney zou alle geboekte vooruitgang weer ongedaan willen maken, zou Amerika weer terug willen geven aan de grote bedrijven en beurshandelaren die de huidige crisis hebben veroorzaakt en zou als de ‘severe conservative’ die hij is, vooral terug in de tijd willen. Voorwaarts in plaats van terug, dat zou volgens de president het verschil in visie zijn.
Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de campagne van Romney weinig positiever van aard zal zijn. Republikeinen zijn al tijden bezig om alles wat niet goed gaat in de schoenen van president Obama te schuiven. De economische crisis, de werkeloosheid, de hoge olieprijzen, alles zou door Obama persoonlijk veroorzaakt zijn. Republikeinen, die toch al niet onverdeeld positief zijn over de kandidaat die hen in november moet vertegenwoordigen, willen dat deze verkiezingen maar om één vraag draaien: staan de Amerikanen er nu beter voor dan vier jaar geleden toen ze Barack Obama kozen? Een referendum over de zittende president, waarin Mitt Romney weinig meer is dan de man die mag profiteren als Obama weggestemd wordt. Om dat te bereiken zal de president in diskrediet gebracht moeten worden. Twee partijen laten dus zien één helder doel te hebben: het systematisch slopen van de tegenstander. Daarmee belooft 2012 het jaar van een bijzonder negatieve campagne te worden.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
