“De uitslag hangt af van de resultaten in Florida. De democraten zullen proberen ons de zegen te ontfutselen. Hayes is verslagen zonder Florida.” Rutherford B. Hayes kwam uiteindelijk als winnaar uit de strijd en werd de negentiende president van de Verenigde Staten. Tot aan de verkiezingen van 2000 waren de verkiezingen van 1876 één van de meest controversiële in de geschiedenis van de VS.
Rutherford B. Hayes werd geboren op 4 oktober 1822 in Delaware, Ohio. Hij was het vijfde kind van Rutherford Hayes en Sophia Bichard. Tien weken voor zijn geboorte stierf zijn vader echter, waarna hij door zijn moeder Sophia en zijn ongetrouwde oom, Sardis Bichard, werd opgevoed.
Advocaat Hayes en studente Lucy
Rutherford B. Hayes had brede schouders, een hoog voorhoofd en kastanjebruin haar. Hij volgde een opleiding aan de Methodist Acadamy in Norwalk, het Kenyon College in Cambier en in 1845 studeerde hij af aan Harvard Law School. Na zijn afstuderen, ging hij aan de slag als advocaat en vier jaar later begon hij zijn eigen praktijk in Cincinnati. Hier ontmoette hij de studente aan het Wesleyan Women’s College en lid van het Kappa Kappa Gamma sorority, Lucy Ware Web Hayes. Ze was diepgelovig, geheelonthouder (waaraan zij haar naam Lemonade Lucy te danken had) en een tegenstander van de slavernij. Op 30 december 1852 trouwde de dertigjarige Hayes met de eenentwintig jaar oude Lucy. Het echtpaar kreeg acht kinderen. Onder druk van zijn vrouw werd ook Hayes geheelonthouder.
Amerikaanse Burgeroorlog
Vanaf 1857 was Hayes stadsadvocaat, totdat de Amerikaanse Burgeroorlog uitbrak in 1861 en hij zich aansloot bij de Unie. Tijdens zijn dienstperiode raakte hij vijf keer gewond. Tijdens één van deze verwondingen lag hij enkele uren tussen de linies op het slagveld, waar hij, om de tijd te doden, een zeer aangenaam gesprek hield met een eveneens verwonde Zuidelijke soldaat. Door zijn moed schopte hij het uiteindelijk tot Generaal-Majoor der vrijwilligers. In deze periode kreeg Hayes echter ook een zware tegenslag te verwerken. In 1863 stierf namelijk zijn zoontje, die ziek was geworden toen Lucy met hem zijn vader bezocht.
Controversiële presidentsverkiezing
Na de Burgeroorlog richtte Hayes zich op zijn politieke carrière. Hij nam als Republikein zitting in het Congres en werd drie keer verkozen tot gouverneur van Ohio. In 1876 werd Hayes uiteindelijk voorgedragen als presidentskandidaat door twee Noordelijke generaals. Tot aan de verkiezingen van 2000 waren de verkiezingen die volgden één van de meest controversiële in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Op 8 november 1876, kort na de verkiezingen, stuurde een medewerker van Hayes een telegram naar een bevriende senator in Florida: “De uitslag hangt af van de resultaten in Florida. De democraten zullen proberen ons de zegen te ontfutselen. Hayes is verslagen zonder Florida. Laat je niet bedotten bij het tellen van de stemmen”. De democratische tegenstander van Hayes, Samual J. Tilden, had 184 stemmen tegenover 164 stemmen voor Hayes. Twintig stemmen waren onbeslist. Na maanden van onderhandelen, en veel concessies van Hayes aan de Democraten, gingen de twintig onbesliste stemmen naar Hayes, waardoor hij de negentiende president van de Verenigde Staten werd.
Ambtsperiode
Hayes werd president na de tumultueuze en door schandalen gekenmerkte jaren van de regering-Grant. Hij zette zich in voor de professionalisering van het ambtenarenapparaat. Door zijn toedoen mochten ambtenaren in het vervolg geen donaties voor politieke campagnes meer doen. Daarnaast zorgde hij ervoor dat de federale troepen uit het Zuiden werden teruggetrokken en greep hij in toen de Fransen aanspraak maakten op de zeggenschap in het Panamakanaal. Hij schreef naar het congres dat de Verenigde Staten nooit zouden instemmen met de zeggenschap in het kanaal in handen van een Europese mogendheid. Ook tekende hij vele wetten, waaronder een wet uit 1879 waarin vrouwelijke advocaten het recht kregen voor het Amerikaans Hooggerechtshof te pleiten.
Geen alcohol in het Witte Huis
Tijdens zijn periode in het Witte Huis werd er, op aandringen van zijn vrouw Lucy, geen druppel alcohol geschonken. Slechts eenmalig werd hierop een uitzondering gemaakt toen de zoon van de Tsaar, Alexei Alexandrovich, op bezoek was en Hayes de goede betrekkingen met Rusland niet in gevaar wilde brengen door wijn te serveren. Lucy, de eerste presidentsvrouw die gestudeerd had en de eerste die werd aangesproken als First Lady was één van de populairste First Ladies uit de negentiende eeuw en had een grote invloed op haar man. Toen zijn ambtsperiode in 1881 afliep, trok het echtpaar zich terug in Ohio. Ondanks zijn omstreden verkiezing van 1876 hield Hayes een goede reputatie over aan zijn presidentschap. Acht jaar na zijn aftreden, overleed zijn vrouw, wat hem zeer aangreep. Hayes overleed zelf uiteindelijk aan een hartaanval op 17 januari 1893 op 70-jarige leeftijd in Ohio.
Marianne van Exel is hoofdredacteur van IsGeschiedenis.nl, het weblog dat dagelijks historische achtergronden bij het nieuws biedt. Dit artikel werd tevens daargepubliceerd.
