Gister kwam één van de meest spraakmakende politieke processen in tijden tot een onverwachte conclusie. John Edwards, al meerdere keren een vooraanstaande kandidaat voor de Democratische presidentiële nominatie en beoogd vicepresident naast John Kerry in 2004, werd vrijgesproken op één van de zes aanklachten die tegen hem waren ingediend, terwijl de overige vijf aanklachten nietig werden verklaard omdat de jury het niet eens kon worden. Edwards stond terecht voor oneigelijk gebruik van campagnegelden om een buitenechtelijke affaire te verdoezelen, samenzwering en het geven van onjuiste verklaringen, maar lijkt voorlopig ongeschonden uit de strijd te komen. Het bizarre proces heeft echter diepe sporen nagelaten in zijn geloofwaardigheid.
Affaire
In 2007, terwijl Edwards zich voorbereidde op een gooi naar de Democratische nominatie, kwamen verhalen aan het licht dat de voormalige senator uit North Carolina een affaire zou hebben met een van zijn campagnemedewerkers, actrice Rielle Hunter. Zij zou zelfs zwanger van hem zijn. Edwards ontkende in alle toonaarden en in december van dat jaar verklaarde één van Edwards’ naaste medewerkers, Andrew Young, dat Hunter van hem zwanger was. Edwards zou er niets mee te maken hebben.
De verhalen hielden echter aan en de druk op Edwards nam toe, zeker toen hij door een journalist van roddelblad The National Enquirer in juli van 2008 betrapt werd toen hij Hunter en haar dochter bezocht in een hotel in Beverly Hills. Daardoor zag hij zich in augustus genoodzaakt om toe te geven dat hij inderdaad een affaire met haar had gehad. Die zou echter al jaren geleden verbroken zijn en het kind zou zeker niet van hem zijn, zo verklaarde hij. Hij was zelfs bereid een DNA-test te doen, maar daar zag Hunter vanaf. Diverse bronnen rond Hunter gaven echter aan dat de relatie al die jaren door was gegaan, wat ook de twijfel voedde over de bewering dat Edwards niet de vader kon zijn van dochertje Quinn. Later trok Andrew Young zijn verklaring zelfs in en vertelde hij onder druk gezet te zijn om Edwards te beschermen. Op zijn beurt gaf Edwards in januari 2010 toe dat het kind wel van hem was, wat leidde tot een echtscheiding van zijn vrouw Elizabeth die op dat moment terminaal ziek was, en die later dat jaar zou overlijden. Hoewel Edwards ook zonder de affaire in 2008 de nominatie waarschijnlijk niet in de wacht had gesleept, was het duidelijk dat alle berichtgeving zijn politieke carrière stevig had ondermijnd.
Onderzoek
Met zijn echtscheiding en het accepteren van het vaderschap was de kous echter nog niet af voor Edwards. In mei 2011 kwam namelijk aan het licht dat justitie al twee jaar lang onderzoek deed naar de Democraat. Insteek van dat onderzoek was de vraag of Edwards campagnegelden had gebruikt voor persoonlijke doeleinden, namelijk om zijn affaire te verbergen. Hoe ongecontroleerd de politieke donaties in Amerika vaak ook lijken, de wetgeving over waar het geld voor gebruikt mag worden is heel strikt. Hunter zou zwijggeld hebben gekregen en in allerlei hotels zijn gestopt en medewerkers zouden betaald zijn om het publieke imago van Edwards te redden. Geld dat (belastingvrij) is gedoneerd voor een campagne, mag alleen voor dat doel gebruikt worden.
Uiteindelijk leidde het onderzoek tot zes formele aanklachten, vier voor het misbruiken van campagnegelden – vaak geld dat specifiek voor het verbergen van de affaire door vertrouwelingen gedoneerd was – één vanwege de samenzwering om de affaire te verbergen en één voor het bewust doen van onjuiste publieke uitspraken om de waarheid te verdraaien. Als hij voor alles schuldig zou zijn bevonden, hing Edwards een gevangenisstraf van 30 jaar (!!!) en een boete van €1.5 miljoen boven het hoofd. Geen lichte zaak dus.
Uitspraak
De afgelopen maanden vond de rechtzaak plaats en probeerden de aanklagers en de advocaten van Edwards de jury te overtuigen van hun gelijk. Het pleidooi van de aanklagers was gestoeld op het onethische gedrag van Edwards en zijn misleiding van kiezers en donateurs. De advocaten van Edwards probeerden vooral aannemelijk te maken dat het beschermen van het publieke imago van een politicus onderdeel is van het werk van de campagne, en dat alles dus gedaan was binnen de doelstellingen van de campagnegelden. Na lang beraad kon de jury, die altijd een unaniem oordeel moet vellen, het maar eens worden over één van de aanklachten, namelijk dat een specifieke donatie niet oneigenlijk gebruikt was. Over alle andere zaken kwamen ze er gewoon niet uit, wat betekent dat die aanklachten nietig moeten worden verklaard.
In theorie hoeft dat niet te betekenen dat Edwards nu helemaal veilig is. De openbare aanklager kan besluiten dat het proces over de overige vijf aanklachten opnieuw moet en dan begint het festijn weer van voor af aan. Voorlopig hebben de aanklagers daar echter nog geen uitspraken over gedaan. Ook zal Edwards aan de slag moeten om zijn imago weer op te vijzelen. Daar is hij gister al mee begonnen door berouw te tonen: While I do not believe I did anything illegal, or ever thought I was doing anything illegal, I did an awful, awful lot that was wrong and there is no one else responsible for my sins.”
Wat er in de komende maanden en jaren ook gebeurt, het imago van John Edwards heeft een stevige deuk opgelopen. De man die ooit als één van de grootste talenten gezien werd binnen de Democratische partij en die in 2004 dicht bij een plek in het Witte Huis kwam, is hard van zijn voetstuk gevallen. Daarmee is één van de meest bizarre politieke processen sinds Bill Clinton beschuldigd werd van meineed naar aanleiding van zijn affaire met Monica Lewinsky, tot een bizarre (voorlopige) conclusie gekomen.
Foto CC: Mike Murphy
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
