Waarom volgen mensen het Sinaasappel-Mandarijn dieet? Wij geloven graag dat we ons leven zelf kunnen sturen, want controle hebben over lichaam en geest geeft zekerheid. Zekerheid door gecontroleerd gedrag, we willen de gedroomde invloed over ons eigen lot. We willen geen risico’s en kunnen niet leven met het idee dat je niet alles in eigen hand hebt. Een maakbaar leven is voor iedereen weggelegd laten de zelfhulpboeken ons geloven, als je maar wilt. En als het logisch klinkt en lekker bekt geloven we het, want zo werkt ons luie brein helaas. Denk eens aan alle dieetgoeroes die ons een lang en gelukkig leven beloven met eenvoudig klinkende leefregels. We hebben het zelf in hand, denken we. Als we maar willen, want het leven is zo simpel. Niet dus. We worden ongelukkig van al die simpelheid.
Vier kilo afgevallen met 10 eieren per dag
Wanneer je het woord dieet googelt krijg je een eindeloze reeks te zien. We kennen allemaal Montignac, Atkins, Dokter Frank, Sonja Bakker of het ziekenhuisdieet. Het ziekenhuisdieet leert ons leven op slechts tien eieren per dag. Wanneer je de boeken van deze dames en heren gaat bestuderen kom je erachter dat hun theoriën met elkaar gemeen hebben dat het zo lekker logisch klinkt. Geen speld tussen te krijgen. En daarom hebben deze goeroes zoveel succes. Het klinkt logisch en ze laten ons geloven dat geluk voor het oprapen ligt. Precies wat ons luie brein wil horen. Dat het eten van tien eieren per dag misselijkmakend is en koolhydraten nu eenmaal nodig zijn voor het functioneren van onze hersenen, laten we maar even buiten beschouwing. We kopen een hamburger bij de de Mac, gooien het broodje weg en eten alleen het vlees op. Opgelost en weer vier kilo kwijt, vertellen we aan onze vrienden.
Ons feilbare denken
Daniël Kahneman legt in zijn boek Ons feilbare denken op populair wetenschappelijk wijze uit hoe het komt dat wij mensen graag in simpele oplossingen geloven. Dat komt volgens Kahneman omdat ons luie brein snel logische verbanden wil leggen en we liever niet toetsen of de informatie die ons aangereikt wordt wel klopt. Dit verschijnsel heet “cognitieve luiheid”. Dit verklaart ook het veelbesproken onderbuikgevoel waar populisten gretig gebruik van maken. ‘Lekker simpel’ werkt. De crisis komt door de rijken en overtollig lichaamsvet wordt veroorzaakt door snelle koolhydraten. Hoe makkelijk wil je het hebben.
Simpel is te makkelijk
De werkelijkheid is minder simpel. Een dieet werkt maar tijdelijk, hart en vaat ziekten zijn erfelijk en het Nederlands elftal verliest alle wedstrijden. Simpele oplossingen bestaan niet, dat hebben Johan Cruyff met zijn AJAX en onze populistisch getinte regering maar weer eens bewezen dit jaar. Ook het ‘Sinaasappel-Mandarijndieet’ maakt zijn belofte niet waar. Je blijft hongerig en je huid kleurt na drie dagen lijnen oranje. Daar word je niet gelukkig van.
Geluk zit in jezelf en simpel is nog steeds te makkelijk om waar te zijn.
