“Regentenpolitiek. Je ziet dat nu ook met de benoeming van Donner bij de Raad van State, dat is precies een voorbeeld daarvan. Heel veel politieke functies zijn in handen van bolwerken van de PvdA, VVD, CDA. (…) Burgemeestersbenoemingen bijvoorbeeld zijn echt benoemingen, dat is gewoon uitwisselen: de VVD krijgt daar een burgemeester, dan krijgt regeringspartij CDA daar een burgemeester. Er komt een functie vrij bij de Raad van State, het CDA die krijgt ook weer een mooie functie toebedeeld. (…) Als ze beweren democratisch te zijn, vind ik dat niet bijdragen aan het democratisch proces. Als jij een functie toebedeeld krijgt omdat je bij een bepaalde politieke partij zit in plaats van je competenties… (…) Dat is ook een leuke uitspraak, maar dat zit zo diepgeworteld in de Nederlandse politiek, gewoon regenten, mensen plaatsen op hooggeplaatste posities en als je als burgemeester ontslagen wordt of als je als minister ontslagen wordt, word je ergens weer burgemeester en andersom, dus er wordt goed geschoven met dat soort functies. Staatssecretarissen verdwijnen en duiken weer ergens op als wethouder…” (Interview 71)
PVV-aanhangers klagen over politieke benoemingen, hoge declaraties van politici, wachtgeldregelingen en allerlei andere voorbeelden waarbij minimaal de indruk kan bestaan dat politici vooral met hun eigen belang bezig zijn en niet met het besturen van het land. Of het nu gaat om zakenreizen, bijbanen of banen na het vertrek uit de Kamer, PVV-aanhangers merken op dat politici nauwelijks schromen zichzelf te verrijken en in de watten te leggen, ongeacht de politieke partij waar ze actief voor waren of zijn.
Unieke PVV-aanhang?
Zijn PVV-aanhangers in dit opzicht uniek? We kunnen er ernstig aan twijfelen. De verontwaardiging over bestuurders van publieke instellingen die boven de Balkenende-norm verdienen is inmiddels wijdverspreid. Veel burgers geloven in de gekozen burgemeester, ook burgers die geen D66 of PVV stemmen. En kijk naar de reacties van burgers op de onthullingen van RTL Nieuws over declaraties van politici, en je weet dat dit niet alleen PVV-aanhangers kunnen zijn.
De oplossing voor deze onvrede ligt voor de hand: politici moeten resoluut alle privileges die ze lijken te genieten afschaffen. Oud-Kamerleden en ministers komen net als andere burgers gewoon in de WW en hebben een sollicitatieplicht. Er komt een verbod op betaalde bijbanen van en giften aan Tweede Kamerleden en bestuurders. Alle bestuurlijke functies worden via een openbare sollicitatieprocedure ingevuld zodat ook niet-partijleden kunnen meedingen en alle bestuurders verdienen onder de Balkenende-norm. Al deze stappen kunnen veel wantrouwen in de politiek weg nemen, omdat dan helder is dat persoonlijk gewin geen enkele rol kan spelen.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie. Zijn boek over de achterban van de PVV komt half augustus uit bij Eburon in Delft. In zijn laatste blogs over de PVV zoekt hij naar oplossingen voor politieke onvrede.
