‘Hoe kan een moeder van Srebrenica ‘s nachts gaan slapen?’ vroeg de vrouw gisteren retorisch toen de restanten van weer eens honderden vaders en zonen werden begraven. Op het moment dat ze haar toespraak hield op de begraafplaats even buiten Srebrenica werden ook in Den Haag de slachtoffers van de Balkanoorlog herdacht. Dit op het Plein in Den Haag, waar ook het ministerie van Defensie zetelt. Uit respect voor de ruim 8000 mensen die zijn omgekomen bij de val van Srebrenica had de organisatie van het herdenking gevraagd om de vlag op het ministerie halfstok te hangen.
Een moeder van Srebrenica slaapt niet goed, natuurlijk. Wat indertijd is gebeurd, is ook nooit meer goed te maken. Het enig dat je als land kunt doen, is respect tonen voor de rouw van nabestaanden. Dus ging de vlag op het ministerie van Defensie halfstok?
Nee. Dat niet.
Mandaat
Als minister van Defensie kan Hans Hillen besluiten de vlag halfstok te laten hangen voor deze gelegenheid. Als premier had Mark Rutte hetzelfde kunnen doen. Ze zijn gevraagd om deze kleine moeite; ze hebben geweigerd.
De botten van de mannen die gisteren werden herbegraven, zijn vaak in meerdere massagraven gevonden. Dit was een manier om te verdoezelen dat het ging om het systematische uitroeien van een bevolkingsgroep. Bij genocide hebben de Verenigde Naties namelijk meteen een mandaat om voor militaire actie te kiezen.
De her en der gevonden botten van 520 mannen werden begraven op dezelfde dag waarop Hillen en Rutte besloten om de vlag niet even halfstok te laten hangen.
Hollands onvermogen
Een symbolisch gebaar. Dat is wat de mensen die de verschrikkingen van die Balkanoorlog graag hadden gezien. Toch gebeurde het niet. Waarom? Zo moeilijk kan het niet zijn. Iemand gaat op een woensdag naar de vlaggenmast en trekt aan een touwtje. Vlag halfstok en klaar. Dus waarom dan niet?
Het was een schande, dat Hollands onvermogen in oorlogstijden, net als toentertijd in dat zogenaamde Nederlands-Indië, en daarna in Nieuw-Guinea. Zou dat de reden zijn? Willen Hillen en Rutte dit liever vergeten? Over de oorlog in de Oost hoorde je ook niets op school. Toch is dat niet het geval, stellen de minister en de minister-president. Het protocol dicteert nu eenmaal dat we dat alleen op 4 mei doen.
Regels zijn regels, zeggen Hillen en Rutte.
Het leeft nog steeds, het drama van jaren ’90, maar de vlag halfstok uit respect voor de nabestaanden van een drama waarbij het Nederlandse leger nauw betrokken was. Een mannetje dat hier aan een touwtje trekt. Nee, dat is te veel gevraagd.
CC-Foto: Emir Kotromanić
