In 2009 mocht ik een pilot schrijven voor een Amsterdamse misdaadserie die er nooit gekomen is. Het hoger beroep tegen Holleeder beheerste het nieuws en de research lag letterlijk voor het oprapen op de krantentafel in Amsterdams Cafés. Beter nog dan de kranten en de duiding waren de stamgasten en de barmannen in de Jordaan. Bij de minste aanzet over de Amsterdamse onderwereld stroomden de anekdotes per Nederlandse Neut over de bar.
Die anekdotes volgen een vast patroon:
“De Neus? Ja, die kwam altijd in deze tent. Hele aardige vent ook, nooit problemen mee gehad.”
In de helft van de gevallen is de barman een buurman van zijn neef, in andere helft een neef van zijn buurman. “Keurige man hoor, die Holleeder.”
En, mijn persoonlijke favoriet: “Rekende ook altijd netjes af. Prima fooi ook.”
‘Onze’ penoze
Tijdens die research heb ik kennis gemaakt met een Jordanese overtuiging dat ‘onze’ penoze, die de eerlijke middenstander met rust laat, altijd gezeik krijgt. Terwijl de echte afpersers op de Zuid-As met rust worden gelaten. Robin Hood aan de Brouwersgracht.
” De fatsoensklassieker: ‘Volgens mij moet je dat als redactie niet willen’. “
Gisteren werd bekend gemaakt dat Willem Holleeder een column krijgt in de Nieuwe Revu. En tot mijn verbazing vond niet iedereen dat een fantastisch idee. Huub Evers (publicist over media-ethiek en lid van de Raad voor Journalistiek) vroeg zich af of je “Ethisch gezien iemand die zoveel op zijn kerfstok heeft de naam die hij hiermee opdeed te gelde moet laten maken in een column”. Om af te sluiten met de fatsoensklassieker: “volgens mij moet je dat als redactie niet willen.”
Peter van der Laan (hoogleraar Reclassering) zegt dat er vanuit reclasseringsperspectief weinig mis is met een baan maar dat het “persoonlijk moreel lastiger te verantwoorden is.”
Amsterdamse wethouder Eric van der Burg, VVD’er nota bene, zorgde voor zijn eigen relletje door op twitter te zeggen: “Schande dat Revu dit doet. Volstrekt idioot en smakeloos.”
En daarna: “Deze man is geen boefje die een 2e kans verdient, deze man had nooit meer vrij mogen komen.”
En daarna: “Hij krijgt een platform en word als cultheld neergezet en dat gaat mij te ver.”
(Van der Burg zegt erbij dat hij niet namens het college van Amsterdam spreekt).
In kranten verpakte vissen
De tegenargumenten laten zich raden. Wat eigenaardig dat een Amsterdamse wethouder zich uitspreekt over een vonnis van de rechter. Wat eigenaardig dat een man die is vrijgelaten geen nieuwe baan mag aannemen. Wat eigenaardig dat hij “geen 2e kans zou verdienen.”
Dat zijn allemaal prima argumenten die de Nieuwe Revu kan gebruiken om hun nieuwe columnist te verantwoorden. Maar ook wel een beetje flauwe argumenten.
Want niemand gaat de columns van Holleeder lezen omdat we benieuwd zijn waar je in de Jordaan de beste appeltaart kan eten. We willen weten hoe het met hem gaat. Of hij rondloopt met een blaffer in zijn broekzak en of wel eens in kranten verpakte vissen op zijn deurmat krijgt. We willen weten hoe het is om de beroemdste crimineel van Nederland te zijn.
” Zijn critici bang dat door deze column onze jeugd straks gaat denken dat het cool is om biermagnaten te ontvoeren? “
De Neus is nog steeds een favoriet gespreksonderwerp in elk Jordanees café. Het gaat echter nooit over de schuldvraag. Het gaat over zijn persoon. Willem Holleeder behoort nu tot het gezelschap Bekende Nederlanders waarbij hun persoon op zich al nieuws is. Dries Roelvink gaat trouwen: nieuws. Dreetje Hazes is met vijftig vrouwen naar bed geweest: nieuws. Willem Holleeder doet suiker in zijn koffie: nieuws. Hiermee zit hij, zoals Erik Noomen van Nieuwe Revu dat goed zegt, op de de scheidslijn tussen de onder- en de bovenwereld. Die twee gezichten maken hem al een cultheld, of van der Burg dat nou wil of niet. En daarom wil ik graag zijn column lezen.
Goodfellas
Opvallend is de morele moeite die sommigen hebben om Holleeder een ‘platform’ te geven. Waarom mag dat niet? Moeten columnisten bijdragen aan de publieke zeden? Wat kan er precies fout gaan met dit platform? Zijn critici bang dat door deze column onze jeugd straks gaat denken dat het cool is om biermagnaten te ontvoeren?
” Criminaliteit is nou eenmaal onweerstaanbaar. ”
Een publieke flirt met de onderwereld is niks nieuws en niks Nederlands. In Amerika zijn (ex-)criminelen onderdeel van de populaire cultuur. Van de kleine man die opgroeit en een imperium begint. Van de gezellige kroegfilosofie “wie zijn er nou de echte criminelen, Michael Corleone of die hoge heren in Washington?”
En altijd zijn er critici die vinden dat je die waargebeurde verhalen zoals Goodfellas en The Godfather geen podium moet geven.
Maar criminaliteit is nou eenmaal onweerstaanbaar. We houden van een goed verhaal, en in een goed verhaal kunnen de goodguys niet zonder de badguys. Sterker nog: het meeste houden we van de bad goodguys of de good badguys. Gewone Jordanezen die van het rechte pad afraken, die ons herinneren aan onze eigen zwakte. Een crimineel, sure, maar wel eentje die netjes afrekent. En fooi geeft.
Willem Bosch geeft ook altijd fooi en denkt dat het eigenlijk best cool is om biermagnaten te ontvoeren.
