Het College van Zorgverzekeraars voor Zorgverzekeringen (CvZ) heeft een advies uitgebracht om de peperdure medicijnen tegen enkele zeldzame ziekten niet meer te vergoeden. Het is op zich al merkwaardig dat een zorgverzekeraar adviseert om zorg niet meer te vergoeden, maar dat gegeven verbleekt bij de argumentatie die het college geeft. Het stelt namelijk dat het “niet ethisch zou zijn om de meerderheid te laten betalen voor een minderheid”.
Deze argumentatie staat op zo’n verbijsterende afstand van het denken dat het enig nut heeft de implicaties ervan na te gaan. Het CvZ veronderstelt dat we alleen maar willen betalen voor zorg waar we zelf in de toekomst ook met grote waarschijnlijkheid wat aan zullen hebben. Dat is een belachelijke veronderstelling. Om te beginnen is het idee van het betalen van premies qua origine al een blijk van solidariteit; niemand betaalt zijn zorgpremies voor zichzelf alleen. Ten tweede denken normale mensen niet in termen van waarschijnlijkheden, zoals iedere casinomedewerker je levendig zal kunnen illustreren. Ten derde heeft ieder voor zich het grootste deel van de zorg nooit nodig. We betalen niet voor die zorg omdat we haar zelf nodig hebben, maar omdat iemand haar nodig heeft.
” Het College van Zorgverzekeraars benadert de mens als een nutsrekenmachine die hij niet is. “
Ten vierde berust de redenering van het CvZ op een eenzijdig utilitaristische ethiek. Het utilitarisme stelt dat een morele beslissing genomen moet worden met het oog op het besluit dat het grootste nut tot gevolg heeft. De utilitarist zal adviseren om medicijnen tegen griep te vergoeden maar medicijnen tegen de vliegende tropenkolder niet – de meeste mensen krijgen immers geen vliegende tropenkolder. Maar het utilitarisme is niet de enige stem in een moreel besluit. Je kunt iets ook doen omdat je het als je plicht ziet, omdat een goed mens dat nu eenmaal doet, of gewoon omdat iemand het nodig heeft dat je x of y doet. Het CvZ benadert de mens als een nutsrekenmachine die hij niet is.
Bespottelijk advies
Het advies van het CvZ is evident bespottelijk. Ik mag hopen dat er geen ethicus bij dit besluit betrokken was. Als dat wel zo is draag ik deze persoon voor als kandidaat vuilnisman. Toch komt het besluit niet uit de lucht vallen. Al decennia lang zien we dat de zorg en het openbare leven in het algemeen worden onderworpen aan een gewoonweg viraal nutsdenken. De zorg wordt behandeld als een commercieel product. De privatisering en de marktwerking in de zorg zijn de Nederlanders door de strot geduwd door Hans Hoogervorst. Voordien was er een Ziekenfonds voor iedereen of een particuliere verzekering voor wie dat kon betalen. Sinds de invoering van de marktwerking in zorgverzekeringen zijn de kosten van de zorg voor iedere individuele inwoner van Nederland omhoog geschoten en het wordt duurder en duurder.
” De gedachte dat de markt efficiënt en “klant”vriendelijk is berust niet op een feit, maar op de ideologie van de ambitieuze tweedehandsautoverkopers die we liberalen noemen. ”
De gedachte dat de markt efficiënt en “klant”vriendelijk is berust niet op een feit, maar op de ideologie van de ambitieuze tweedehandsautoverkopers die we liberalen noemen. Het zijn ondertussen vooral de liberalen zelf die er beter van worden. Zorg is een publiek goed, en wat voor iedereen is moet van iedereen zijn. Hoe lang laten we ons nog ringeloren door een hypertrofe commerciële bureaucratie en de ideologisch gemotiveerde politiek van cv-spekkende aspirant-commissarissen? Waar zijn de politici die ons weer teruggeven wat van ons is, de zorg, het openbaar vervoer, de energievoorziening, het water?
Anderzijds waar zijn de ambtenaren die kundig en toegewijd zijn en niet besmet met bedrijfskundige modes? Maar je moet ergens beginnen.
