Het is de vraag of de komende verkiezingen wel te rijmen zijn met de nieuwe politieke wind die al geruime tijd over onze aardbol waait. Als blijk daarvan wijs ik graag naar de Arabische lente, de Chinese jasmijnrevolutie en de Occupy-beweging. De daaruit sprekende democratiseringstendensen hebben alles te maken met de geest van de tijd. Zoals het eigen is aan de tijdgeest is hij persoons- noch partijgebonden, maar desondanks beïnvloedt hij ons allemaal. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. De kernvraag is alleen waar die alomvattende tijdgeest naar verwijst.
Ultiem politiek doel
Voor de beantwoording daarvan kan er geen misverstand over bestaan dat deze tijdgeest gevoed wordt door de alom onderschreven mensenrechten, waar onze tijd zo langzamerhand geheel van doortrokken is. Als gevolg daarvan ligt wereldwijd de democratische roep om de mensenrechten te eerbiedigen nagenoeg op ieders lip. Het falen van de maatschappelijke vertaling daarvan – de wereldvrede – kan niet geweten worden aan een gebrek aan bank- en stembiljetten, dus is geen bank- of partijbons aan te rekenen. Dat neemt niet weg dat deze invloedrijke personen medeverantwoordelijk zijn voor het falen. Niet letterlijk, maar wel als gevolg van het door hen aangehangen monetair-parlementair gedachtegoed dat wereldwijd het reilen en zeilen bepaalt. Bovendien wordt aan dat beleidsbepalende gedachtegoed een eeuwigheidswaarde toegedicht door het bevoegd gezag. Een wereld zonder banken en politieke partijen valt namelijk buiten het blikveld van onze gezagdragers. Met als gevolg dat zij geen raad weten met de immateriële tijdgeest die verwijst naar het boven de partijen staand VN- of vredesideaal. Het ultieme politieke doel waarvoor vruchtbare samenwerking op wereldniveau een eerste vereiste is.
VN-handvest
Voor de realisatie daarvan is allereerst een grondige reorganisatie van de Verenigde Naties nodig. Gelukkig voorziet het VN-handvest daarin, getuige artikel 109 waarin gesproken wordt van een algemene conferentie van VN-lidstaten ter herziening van het Handvest. Officieel had deze al in 1955(!) moeten plaatsvinden, maar onder druk van de toenmalige Sovjet-Unie is die herzienings-conferentie destijds uitgesteld ‘tot een daartoe geschikt tijdstip’. Gezien de diverse crises waar de wereld onder gebukt gaat en die stuk voor stuk roepen om een mondiale aanpak, lijkt mij dat tijdstip aangebroken.
Opheffing van vetorecht
Wat die broodnodige Handvest-herziening betreft denk ik aan de opheffing van de dictatoriale (vetorecht) Veiligheidsraad, met de gelijktijdige overheveling van zijn primaire verantwoordelijkheid – handhaving van de internationale vrede en veiligheid – naar de Algemene Vergadering. Daardoor komt de weg vrij voor de transformatie van dit VN-orgaan van een ongeloofwaardig mondiaal praatcollege tot een mondiaal daadcollege met bovennationale bevoegdheden. Een gezaghebbend wereldforum dat op basis van de alom onderschreven mensenrechten (die geen enkele bedreiging vormen voor welke levens- en/of wereldbeschouwing dan ook) en onze fenomenale know how op elk terrein (de kennis die ons allen toebehoort, omdat wij die door de tijd heen ‘met elkaar’ ontwikkeld hebben) een wereldbeleid weet op te stellen, waarmee de wereldproblemen en het daarmee gepaard gaande onrecht adequaat aangepakt kunnen worden. Kortom, de democratie in optima forma.
Smakeloze tijdgeest
Dit gemeenschappelijk door alle volkeren en alle naties te bereiken ideaal (preambule Universele Verklaring van de Rechten van de Mens), zal met het gangbare monetaire-parlementaire gedachtegoed nooit van de grond kunnen komen. Desondanks is er geen reden om te somberen over de verwerkelijking van het alom onderschreven mensenrechten- of vredesideaal. In tegenstelling tot de smaakmakende economische en ideologische geesten, die model staan voor de huidige (wan-)orde dat dagelijks het nieuws vult, is tegen de smakeloze tijdgeest nu eenmaal geen kruid gewassen. Letterlijk nog figuurlijk, zoals de geschiedenis laat zien. Er is dan ook alle reden om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien. De verkiezingen van 12 september zullen dat vertrouwen echter niet ten goede komen. Indachtig de tijdgeest, staat immers geen enkele partij een partij- en nationale belangen (laat staan Europese) overstijgend beleid voor gericht op de ombouw van de wereld van een internationale statenanarchie naar een mondiale rechtsstaat onder VN-vlag!
Wouter ter Heide is publicist.
Foto: Maarten Brante.
