Soms kun je het onmogelijk weten: of een gemaakte keus goed zal uitpakken of niet. Dat heet een gok. Het feit dat na de bekendmaking van Paul Ryan als vicepresidentskandidaat zowel de Republikeinen als de Democraten blij waren, was opvallend. Ik herhaal hier niet de voor- en nadelen van Ryan als kandidaat, daarover is nu al in korte tijd veel gezegd en geschreven. Interessant is de aantrekkelijkheid van Ryan als radicaal uitgesproken politicus en dat het blijkbaar uit zijn tenen komt. Ergens las ik dat hij een libertair zou zijn. Dat verklaart veel. Dit is een politieke stroming, niet te verwarren met liberalisme. Libertairen vinden de overheid de vijand en staan wantrouwig tegenover het democratische systeem, dat immers de overheid faciliteert om allerhande zaken dwingend op te leggen aan vrijheidslievende burgers. De dictatuur van de meerderheid noemen ze dat. In Amerika is de libertaire traditie vrij sterk. Het gaat terug tot aan de Founding Fathers en komt voort uit een enorme weerzin tegen de Engelse overheid. Alles des overheids is verdacht en moet worden teruggebracht tot minimale proporties. Dit delen ze overigens met het anarchisme. Er zijn zelfs libertair anarchisten.
Dit radicale geluid zal Ryan vanzelfsprekend niet in die mate laten horen, maar er klinkt wel iets van door in zijn verregaande plannen ten aanzien van de begroting. Overigens hoort ook de Republikeinse presidentskandidaat Ron Paul tot de groep van de Libertairen. Hij was zelfs kandidaat in 1988 voor de Libertarian Party en verkreeg op die titel bijna een half miljoen stemmen in Amerika (een half procent). Met anarchisten streven libertairen naar minimale overheidsbemoeienis. Zij wantrouwen het politiek systeem en de overheid, die hoe dan ook de individuele rechten knechten. Neem alleen al het systeem van belastingen. In hun opvatting is dat pure dwang, gezien bij niet betalen geweld dreigt (politie, gevangenis).
Missie
Paul Ryan gelooft dus ergens in en heeft een missie: een zo klein mogelijke overheid. Of anders geformuleerd: geen enkele inbreuk op iemands individuele vrijheid. In dat heilige geloof doet hij mij aan Geert Wilders en diens kompaan Martin Bosma denken. De ideoloog achter Wilders is Bosma. Toevallig ken ik Martin uit de tijd van Hoeksteen TV, een anarchistisch tv programma op de Amsterdamse kabel. Steevast op vrijdagavond en tot diep in de nacht uitgezonden.
Martin produceerde dat programma en ik moet zeggen dat het altijd een gezellige chaos was in de kleine studio boven café De Kroon op het Rembrandtplein. Alles kon. Wilde je de camera ter hand nemen net nadat je zelf geïnterviewd was? Geen probleem. Wilde je zelf iemand interviewen die je had meegenomen? Ga je gang. Het had grappigerwijs een grote aantrekkingskracht op liberalen, inclusief de heer Bolkestein en de toenmalige wethouder Pauline Krikke (nu burgemeester van Arnhem) die regelmatig laat op die avonden langs kwamen en spontaan voor de camera’s er op los babbelden.
Martin Bosma
Bosma is in mijn ogen een typische Libertair met anarchistische invloeden. Tijdens zijn stages in de VS is hij aangeraakt door het libertaire virus en eenmaal terug in Nederland is hij met zichtbaar genoegen uit op het ontregelen van het maatschappelijk systeem. Hij werd Wilders’ eerste assistent toen deze uit de VVD stapte en als eenmansfractie doorging. Wilders is eveneens door dit virus aangestoken. Zijn verhaal heeft daarmee een stevige ideologische basis en heeft geldingskracht voor de verschillende domeinen in de samenleving.
Zijn haat tegen Europa bijvoorbeeld past naadloos bij de filosofie van het libertarisme. Zijn dédain tegenover de culturele elite en rechters is hieruit verklaarbaar. Zijn weigering om een partij met leden te zijn, zijn weigering om subsidie te ontvangen en tegelijkertijd ook te weigeren om te zeggen waar hij zijn geld vandaan heeft, het past allemaal. De islam is de ergste vijand van een libertair. Religieuze dogmatici die via de staat hun ideologie willen opdringen, is voor een libertair een gruwel. De andere te bestrijden groep is die van socialisten en sociaal democraten, die immers ook alles via de staat willen afdwingen. Overigens zijn veel libertairen heel ruimdenkend over culturele issues als abortus en homoseksualiteit. Ook hier wijkt Wilders niet vanaf.
Maar terug naar Ryan, de Amerikaanse libertair. Hij zal een snaar raken in Amerika. In dat land wordt de overheid nog veel meer dan hier gewantrouwd. Met een Paul Ryan in het Republikeinse kamp hebben de libertairen eindelijk misschien eens meer succes. Ik ben benieuwd hoe hij denkt over de vraagstukken van abortus en homoseksualiteit, maar als hij daar vrijzinnig in is, zal hij zijn mond erover houden. Op libertaire websites in Amerika wordt de keus van Ryan als Veep toegejuicht, maar er wordt bij vermeld dat hij in zijn carrière al veel van het libertaire gedachtegoed heeft verkwanseld. Recht in de leer is hij allang niet meer. Ryan als een gematigde keus, dat is niet direct wat we in de reguliere commentaren lezen.
Niesco Dubbelboer organiseert in het najaar een reis naar de presidentsverkiezing in de Verenigde Staten.
