Barack Obama kwam acht jaar geleden als uit een kanon het Amerikaanse politieke toneel opgeschoten. Hij hield op de Democratische conventie een vurig betoog dat Amerikanen zich niet moesten laten verdelen door spindoctors en talking heads op televisie: ‘Ik zeg u vanavond: er is geen rood (republikeins) Amerika, of een blauw (democratisch) Amerika, wij zijn de VERENIGDE Staten van Amerika’. Zijn speech sloeg in als een bom en Obama was van de ene op de andere dag een fenomeen.
Auw. Wat lijkt die speech lang geleden. Anno 2012 zit Barack Obama in een verkiezingsstrijd verwikkeld die pijnlijk blootlegt hoe verdeeld de Verenigde Staten werkelijk zijn. Uit recent onderzoek blijkt dat nog maar 4 procent van de Amerikanen werkelijk een zwevende kiezer is. Lees goed: VIER procent. Komen wij aan met onze 40 procent die tot in het stemhokje twijfelt. De meeste Amerikanen weten al lang welk wereldbeeld ze onderschrijven: dat van Barack Obama, of dat van Mitt Romney.
Duidelijke recepten
En in deze verkiezingen krijgen we ze ook heerlijk in zuivere vorm, die twee visies op het land. Vers uit de links-sociaal-liberale oven van de democraten: een combinatie van ‘samen’ ‘vooruit’ gaan, en ‘iedereen moet zijn steentje bijdragen’. Mix daar homorechten, lagere defensie-uitgaven en het investeren in groene energie bij, en je hebt een keurig Democratisch recept zonder leuke garnering of verborgen toevoegingen. Nieuwe saus: Occupy die inkomensongelijkheid op de agenda heeft gezet.
Aan de andere kant is daar het vers gebrouwen gedachtegoed van de rechts-fiscaal/sociaal-conservatieve republikeinen. Voor de liefhebber zijn zij voor het reduceren van de overheid tot kerntaken, zien ze elke dollar die aan belasting wordt geheven als een rem op de economie, en is elke cent die bovenop de staatsschuld komt een spijker aan de doodskist van hun door God gegeven land. Niet alle ideeën zijn fonkelnieuw, maar ze weten ze te verkopen alsof ze als partij pas zijn opgericht op het moment dat Obama president werd. Hun siroop door het brouwsel? De fanatieke Tea Party‘ers die de staatsschuld van de VS als de grootste bedreiging zien.
Fascinerend
Voor ons Nederlanders zijn die republikeinen altijd de meest ongrijpbare groep geweest. Je moet bij ons zoeken naar een VVD-er die wetten blokkeert omdat er ook maar een cent belastingverhoging in zit, en het is moeilijk om een SGP’er te vinden die vindt dat alle zwervers hun bestaan aan zichzelf te danken hebben. Maar goed, die republikeinen zijn wel het meest fascinerende dat Amerika ons te bieden heeft.
Bedenk u maar eens: Wat als Amerika alleen maar werd geregeerd door democraten? Dan zou het een bijzonder saai land zijn, dat Amerika. Een mooi land, zeker! En leuk voor vakantie enzo. Maar oh zo saai. Een beetje een Engeland in het groot, of een Canada met meer mensen. Gewoon: een land net als wij in West-Europa het zouden bouwen, maar met misschien een paar kleine culturele eigenaardigheden als drive-through pinautomaten en kaasslierten uit een spuitbus voor op toast. (Ja, die bestaan echt…)
Want kijk: die republikeinen, met hun hartstochtelijke verdediging van het recht op bewapening, met hun vurige antihomo betogingen anno 2012, met hun gijzeling van de overheidsfinancien om belastingverhoging tegen te houden, met hun verkiezingscampagnes die over lijken gaan, met hun eigen propagandakanaal dat op eenzame hoogte staat in zowel kunde als kijkcijfers, en ja, met hun speeches over Amerika als door God aan hen gegeven en die gevaarlijke socialist Obama… Ze zijn mateloos fascinerend en totaal anders dan wat wij gewend zijn.
Nederland
Bloc Party zong ooit naar George W. Bush: “Why can’t you be more European?”, maar dat lijkt me doodzonde. Republikeinen confronteren ons Nederlanders met de grenzen van onze eigen opvattingen en inspireren ons soms tot het nadenken over ons eigen beleid of het ontwikkelen van een andere visie. Of soms tot de conclusie dat we het goed geregeld hebben. Daarom koester ik ze, en hoop ik niet dat ze verdwijnen.
En hoewel de Barack Obama uit 2004 het niet met me eens zou zijn, ga ik in de komende maanden toch op zoek naar die twee Amerika’s. Want ja, ook over links Amerika zijn leuke verhalen te vertellen. Ik leg het verschil uit tussen een organic chai latte van de Starbucks en een chicken nugget meal van de Chick-Fil-A. Ik ga slapen bij Occupiers en op de koffie bij de Tea Party. Ik zoek naar daklozen in een tunnelsysteem onder Vegas, en ga naar de kerk met Mormonen. Ik chill met wietkwekende hippies in Californie die boos zijn op Obama, maar ook met arme arbeiders die voor Romney campagne voeren. Want als Amerika-nerd, hou ik van ze allemaal en wil ik ze allemaal leren kennen.
Thijs Roes is journalist en Amerikadeskundige, en werkte eerder bij RTL Nieuws in New York. In 2012 reist hij voor RTL en DeJaap door de VS. Van de bossen van Oregon naar de woestijn van Arizona, van de toppen van de Rocky Mountains tot de speech die Obama geeft op 6 november. Thijs is ook te volgen op Twitter: @thijsroes
