“Het Paard van Troje van de radicale islam”. Zo noemde Marine Le Pen, leider van het extreemrechtse Front National, het fonds waarmee golfstaat Qatar 50 miljoen euro in de Franse banlieues zal investeren. Bij het woord banlieue zien wij Nederlanders een eindeloze stoet brandende auto’s voor ons. Het beeld van gemaskerde jongeren die met molotovcocktails naar de Franse politie gooiden staat nog sterk op ons netvlies. Zeven jaar geleden ging het goed mis in de Parijse voorsteden. Toen leidde het lot van twee jongens, die zich op vlucht voor de politie in een elektriciteitshokje verstopte en door de hoogspanning overleden, tot een heuse volksopstand: tienduizend auto’s werden in brand gestoken, drie honderd gebouwen brandden af, en 4700 man werden gearresteerd.
Het zette de problematiek van de Parijse voorsteden hoog op de agenda van de Franse overheid. Nicolas Sarkozy, toen nog minister van Binnenlandse Zaken, stelde voor om het waterkanon op de muitende jongeren te zetten.
Angelsaksisch pragmatisme
Maar nu komen de Fransen met een creatiever plan om de voorsteden gezond te maken. De overheid van Qatar investeert 50 miljoen euro in een fonds waarmee kleine projecten moeten worden gefinancierd die de lokale economie moeten stimuleren. Er zijn al verzoeken voor investeringen van duizend tot vijftienduizend euro.
Het initiatief voor het fonds ligt bij ANELD, een verzameling gemeenteraadsleden van allochtone komaf. De organisatie is opgericht vlak nadat Barack Obama was verkozen tot eerste zwarte president van de Verenigde Staten.
De gemeenteraadsleden wilden de Fransen bekeren tot Angelsaksisch pragmatisme bij het integreren van minderheden. Als in Amerika een Afro-Amerikaan president kan worden, dan moet dat in Frankrijk ook kunnen, dachten ze. En dat kon niet meer via de typisch Franse weg van de bureaucratie.
De sjeik en de voetbalclub
En zo verlieten de jonge volksvertegenwoordigers hun gemeentehuis en reisden ze de wereld over om oplossingen te vinden voor de problemen in hun achterstandswijken.
In november 2011 werden ze persoonlijk ontvangen door de sjeik van Qatar, Hamad ben Khalifa Al Thani. De sjeik had er wel oren naar te investeren in de voorsteden van Parijs. Het land had immers ook al voetbalclub Paris-Saint-Germain in handen; is eigenaar van het pand waar de Franse krant Le Figaro in huist en kocht verschillende Parijse luxehotels.
Economisch patriotisme
Sarkozy gaf de plannen van Qatar zijn zegen maar moest eerst nog zijn presidentschap verdedigen tegenover de socialist François Hollande. Die zat toen nog helemaal niet te wachten op de inmenging van Qatar in Franse staatszaken. Qatar zou namelijk de islamisten steunen, die het na de Arabische Lente voor het zeggen kregen in Egypte en Tunesië. Maar zodra Hollande de verkiezingen had gewonnen, verdween zijn weerstand als sneeuw voor de zon.
Het zijn nu de socialisten zelf die met het plan aan de haal gaan. Arnaud Montebourg, minister van Herindustrialisatie, die iedere Franse fabriek die dreigt naar China te verhuizen bezoekt en oproept tot het door hemzelf uitgevonden ‘economisch patriotisme’, zag in de schatkist van Qatar het ideale potje om zijn economisch herstelproject te financieren.
Oliestaat en platteland
Voor degenen die vreesden voor de islamistische inmenging in de Parijse voorsteden had Montebourg een plan in petto. Het fonds zou een Frans-Qatarees fonds worden, waarin Qatar en Frankrijk ieder 50 miljoen euro investeren. In totaal dus 100 miljoen. Het fonds zou bovendien open staan voor investeringen van Franse bedrijven, die een economisch belang hebben in de door olie rijk geworden golfstaat.
Bovendien zal het fonds niet alleen bestemd zijn voor de voorsteden, maar voor alle economisch achtergestelde gebieden, waaronder het Franse platteland. En zo snijdt Montebourg’s mes van ‘economisch patriotisme’ aan twee kanten: de Franse bedrijven worden geholpen, en de economie van boerderij en achterstandswijk krijgt een oppepper.
Fundamentalistische islam
Was Sarkozy eerst beschermheer van het plan, en Hollande tegen, nu Hollande het plan omarmt, beginnen de conservatieven natuurlijk weer te mokken. Zou het een vorm van ontwikkelingshulp zijn aan de Fransen die vorig jaar nog hun triple A status verloren? Onafhankelijk Kamerlid Dupont-Aignan denkt van wel “Wat zijn we een arm land als een buitenlandse overheid in onze economie moet ingrijpen! Hoe ver is Frankrijk gevallen om dit te accepteren?”
Volgens Lionnel Luca, Kamerlid voor Sarkozy’s partij, het UMP, zou er geen probleem zijn als Qatar een seculiere staat was geweest. “Maar Qatar staat voor een fundamentalistische islam, en grijpt overal in de wereld in om deze te bevorderen.”
Luca heeft inmiddels om een parlementaire enquête gevraagd, en krijgt daarvoor steeds meer steun van zijn UMP collega’s.
Willem van Ewijk woont in Parijs. Hij wisselt bij het schrijven zijn oude Oost-Duitse typemachine af met een MacBook. Volg hem op twitter.
