Vannacht is het eerste debat tussen Barack Obama en Mitt Romney. De verwachting is dat dit debat cruciaal zal zijn want het verschil in de peilingen is klein. De campagneteams weten dit en hebben de debatten tot in de kleine puntjes toe voorbereid. Daarbij wordt werkelijk niets aan het toeval overgelaten.
‘Memorandum of understanding’
Voordat de presidentskandidaten het debatpodium betreden, zijn hun advocaten in debat gegaan. Zij onderhandelen namelijk over hoe de confrontatie tussen Romney en Obama zal verlopen en leggen dat vast in een zogenaamde ‘memorandum of understanding’. Er worden afspraken gemaakt over hoe de kandidaten worden aangesproken, hoe ze in beeld verschijnen en wie er in het publiek zit.
De precieze afspraken blijven een goed bewaard geheim maar bij de verkiezingen van 2004 lekte het 32-pagina’s tellende document uit. Daaruit bleek dat zelfs over de temperatuur afspraken werden gemaakt. Waarom? In 1960 verloor Richard Nixon het eerste tv-debat ooit van John F. Kennedy vanwege wat zweetdruppeltjes op zijn voorhoofd. Radioluisteraars vonden wél dat Nixon had gewonnen. Uit deze ervaring werd een belangrijke les getrokken. Kiezers zien zweet als een teken dat je het moeilijk hebt terwijl je juist zelfvertrouwen wil uitstralen. (Later bleek dat Nixon in tegenstelling tot Kennedy make-up had geweigerd.)
De hele geschiedenis van de tv-debatten wordt doorgenomen om ervan te leren. In 2000 verloor Al Gore van George W. Bush omdat hij zijn ogen rolde en hevig zuchtte als Bush sprak. Sindsdien spreken de presidentskandidaten af dat alleen degene die spreekt in beeld mag verschijnen. In 1992 verloor de oudere Bush van Bill Clinton omdat hij een vraag uit het publiek tot ontevredenheid van de vragensteller beantwoorde. Ze schudde haar hoofd. Sindsdien wordt afgesproken dat het publiek pertinent niet in beeld mag verschijnen.
Intensieve oefendebatten
Maar uiteindelijk zijn deze afspraken slechts de randvoorwaarden. De kandidaten zelf moeten natuurlijk nog wel goed presteren. Om te zorgen dat ze optimaal in vorm zijn, is maandenlang geoefend. Elke foute handbeweging en ieder moment van aarzeling wordt eruit geslagen terwijl formuleringen strategisch worden aangescherpt om kiezers te trekken.
Beide kandidaten hebben een grote naam uit hun partij gestrikt om tegen te oefenen. Obama oefende tegen John Kerry. Hij weet het een en ander van de presidentiële debatten want hij was zelf de presidentskandidaat van de Democraten in 2004. Maar nóg belangrijker: hij kent Romney al vele jaren omdat ze beide uit Massachusetts komen. Kerry kon dus een zo realistisch mogelijke Romney neer te zetten zodat Obama vannacht voor zo weinig mogelijk verrassingen komt te staan.
Die oefendebatten werden niet op zomaar een hotelkamer gevoerd terwijl de presidentskandidaten op campagne zijn. Vier jaar geleden ging Obama zo ver dat hij een bijna exacte replica van het decor liet nabouwen. Tijdens debatten is het belangrijk om op je gemak te zijn. Hoe kun je dat beter zijn dan wanneer het echte debat hetzelfde voelt als de oefendebatten.
Verwachtingsmanagement
Als laatste onderdeel van de voorbereiding zijn de spindoctors van de campagneteams in de media nu aan het vechten over wie de beste debater is. Opvallend genoeg zullen ze hun eigen kandidaat zoveel mogelijk omlaag halen en de ander prijzen. Dat is precies het tegenovergestelde van wat ze normaal doen. Obama’s campagneleider noemde Romney deze zomer een “seriously underrated debater”. En Obama dan? “While Mitt Romney has done 20 debates in the last year, Obama has not done one in four years,” zei Obama’s woordvoerder vorige week met enige ongerustheid. Of dat is wat ze echt denken, weten we niet. Het doel is om de verwachtingen zo laag mogelijk te houden. Hoe lager de lat ligt, hoe makkelijker het is om deze te overtreffen.
Dat er bij de voorbereiding niks aan het toeval wordt overgelaten is eigenlijk niet gek. Ondanks de uitgebreide afspraken tussen de presidentskandidaten, mogen ze geen afspraken maken over de inhoud. In tegenstelling tot Nederlandse verkiezingsdebatten wordt er niet onderhandeld over de stellingen. Elk onderwerp kan dus aan bod komen en dat maakt het debat vannacht tot een grote beproeving voor een presidentskandidaat. Wie deze het beste doorstaat vergroot zijn kans om over iets meer dan een maand gekozen te worden tot president van Amerika.
Victor Vlam is redacteur van de WarRoom. Hij voerde in 2008 campagne voor Barack Obama en trainde Nederlandse politici in de aanloop naar verkiezingsdebatten.
Foto CC: DonkeyHotey
