Malala Yousufzai is een nieuwe heldin en ze pas 14 jaar oud. Ze wordt een symbool genoemd, een icoon. De hele wereld heeft afschuw uitgesproken. Wij staan achter Malala en wij zijn tegen de Taliban. De scheiding tussen goed en slecht is absoluut. Wie kan er ook in hemelsnaam iets tegen een meisjes hebben dat ijvert voor het recht om naar te school te gaan? Het is zo’n beetje het meest minimale in de strijd voor vrouwenrechten. En wie kan er in hemelsnaam het opnemen voor de Taliban? Ze hebben geprobeerd haar te vermoorden en aangekondigd dat ze dit nogmaals zouden doen. Malala is de belichaming van het ultieme goed, de Taliban van het ultieme kwaad. Maar wat moeten we daarmee? Wat heeft het voor zin hier allemaal bij stil te staan?
Rol van haar vader
Malala is geen gewoon meisje maar staat al tijden in contact met Westerse organisaties. Haar vader was directeur van een van de laatste scholen die gesloten werd toen de Pakistaanse regio Swat ingenomen werd door de Taliban. Ze blogde in 2009 voor de BBC en was in datzelfde jaar hoofdonderwerp van een documentaire van The New York Times. We zien hoe ze naast haar vader zit die haar trots aanmoedigt het verhaal te vertellen. Haar vader zegt dat hij bereid is te sterven voor de strijd. Malala vertelt dat ze naar school wil om arts te kunnen worden, maar dat haar vader wil dat ze de politiek ingaat. Van politiek houdt ze niet. Inmiddels is Malala een professioneel activiste.
Deze achtergrond roept vragen op. Is dit wel haar verhaal? Als het belangrijkste is dat Malala naar school gaat, had haar vader de regio blijvend moeten ontvluchten en geen contact moeten zoeken met de buitenlandse pers. Er is echter een andere keuze gemaakt. Die keuze is mooi en nobel, maar het lijkt erop dat ook hier een man beslist heeft over het lot van dit meisje.
Rol van ons
Waar gaat dit conflict over? Wie zijn de aanhangers van de Taliban en waarom? Waarom speelt dit al een aantal jaren? De Pakistaanse regering is anti-Taliban. Waarom gebeurt er dan niets? Waarom werd Malala nu geraakt? De Taliban hebben haar als sinds 2009 in het vizier. De aanval kwam dus zeker niet onverwacht, zoals wel in nieuwsberichten beweerd wordt.
De hele wereld spreekt zich uit voor Malala. De revolutie in Egypte is gebaat geweest bij de ogen van de wereld en het idee bestaat misschien dat dit Malala zal redden. Maar de Taliban is absoluut niet gevoelig voor internationale druk en maalt niet om de krantenartikelen, blogs en tweets uit het westen. Wat dan overblijft is laten zien dat we het erg vinden wat er gebeurt in Pakistan. Zijn er ook mensen die zich nu in deze kwestie gaan inlezen? Die uit gaan zoeken wat er met de regio Swat aan de hand is? Mensen zien in de afschuwelijke uitspraken en handelingen van de Taliban hun ideeën over een gewelddadige Islam bevestigd. Maar Malala is ook moslim. Zouden deze mensen zich verdiepen in verschillende varianten van Islam?
De rol van Kony
Malala deed me denken aan Kony 2012. Ook daar was er een echte slechterik en ook daar werd ingespeeld op de emoties die kinderen oproepen. Ook daar was er een geloof in de kracht van sociale media en ook daar was er geen oproep tot conventionele politieke actie. De Kony-campagne was net als de zaak Malala niet gekoppeld aan een NGO. Onder het publiek is inmiddels een soort moeheid rond organisaties omdat ook zij dingen fout doen (zoals dure panden aan de Keizersgracht en hoge salarissen voor bestuursleden).
Een verschil met Kony is dat die massale media-aandacht was uitgelokt. De makers startten bewust een mediacampagne: ze wilden een beweging starten. In dit geval is er geen oproep, alleen maar diepe verontwaardiging. Bewustzijn over de Taliban creëren is ook onzin: vrijwel de gehele wereld vindt dit al schurken. Een tweede verschil – vooralsnog – is dat er rond Kony een discussie op gang kwam over Oeganda en de Afrikaanse conflicten. Voormalig correspondent in Pakistan Sacha Kester schreef kritisch over het dubbelspel van de Pakistaanse overheid. Laten we hopen dat dit de komende dagen navolging vindt.
Uiteindelijk zal deze zaak uit het nieuws verdwijnen zoals Kony dat ook deed (deze week wilde niemand de nieuwe film bekijken). Zal er iets veranderen in Pakistan? Nee. Zullen mensen nu massaal lid worden van organisaties als Plan die zich inzetten voor toegang tot het onderwijs voor meisjes? Nee. Zal er iets veranderen in andere landen waar meisjes niet naar school kunnen? Nee. De wereld draait gewoon weer door, op naar het volgende zielige slachtoffer in een ver-van-mijn-bed-land.
