In de media bereikten ons de afgelopen dagen een stortvloed aan afschuwelijke beelden van de vermeende gifgasaanval in Syrië. ‘Vermeend’, aangezien het nog steeds onduidelijk is wie deze wapens ingezet zou hebben en specialisten de beeldopnamen van slachtoffers, naar buiten gebracht door oppositiestrijders, zelfs betwijfelen. Zo zou het witte schuim uit de monden van deze gewonden eigenlijk geel en bruin moeten zijn bij de besmetting met zenuwgas en lijken ook de interne verwondingen niet geheel overeenkomstig te zijn met wat zij doorgaans als bevestigende indicaties beschouwen.
Vanuit een meer abstracte geopolitieke context zijn er ook grote vraagtekens te plaatsen. Assad is aan de winnende hand in deze burgeroorlog en heeft de luxe van de langste adem in de strijd tegen de oppositiestrijders. Het regime wéét dat de inzet van chemische wapens tot zeer sterke veroordelingen uit de internationale gemeenschap zou leiden; zoals nu ook duidelijk blijkt uit de reacties van de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië. Zelfs Rusland moet nu van positie veranderen ondanks hun eerdere onafgebroken steun aan Assad.
Daarbij kwam de gifgasbesmetting nota bene slechts drie dagen nadat een VN-delegatie voor onderzoek naar het gebruik van chemische wapens voet op Syrische bodem had gezet. Ten slotte werd het gebruik van dergelijke wapens helder aangemerkt als ‘een rode lijn’ die de VS tot militaire interventie zou doen besluiten. Waarom dan deze wapens inzetten als je toch al aan de winnende hand bent en het gebruik ervan slechts tot geopolitieke zelfmoord zou kunnen leiden?
De vraag is dan of de oppositie het wapen misschien heeft ingezet om de internationale gemeenschap tot interventie te dwingen. De oppositiestrijders zijn aan de verliezende hand en dus zou het ontwikkelen van chemische wapens voor hen van groot strategisch belang kunnen zijn. Ook zouden zij er zonder meer gebaat bij zijn als NAVO troepen strategische doelen zoals militaire bases en essentiële infrastructuur zouden aanvallen met hun gevreesde Tomahawk land attack missiles wanneer de indruk bestaat dat niet zij, maar het regime deze wapens heeft ingezet. Daarmee zou Assad de huidige overmacht verliezen wat de strijd van de rebellen aanzienlijk zou vergemakkelijken en versnellen. Maar het inzetten van chemische wapens in je eigen wijk, daarbij je eigen families en kennissen blootstellen aan zulke gruwelijkheden klinkt toch ook zeker als een intens immorele daad, zelfs als het doel is om een oorlog te winnen.
Houdt er eigenlijk iemand rekening met een combinatie van beiden? Dat het misschien een ongeluk zou kunnen zijn geweest?
De getroffen wijk Jobar betreft een gebied dat in handen is gevallen van de rebellen, dicht bij Damascus wat het kloppend hart is van het regime. Er zijn eerder berichten geweest – zij het van de staatstelevisie – dat het leger in de betreffende wijk tunnels heeft gevonden waar ‘chemische substanties van een amateuristische signatuur’ met een verstikkende werking werden gevonden. Troepen van het regeringsleger meldde eerder al dat zij last hadden van verstikkingsverschijnselen toen zij de betreffende wijk probeerden in te nemen.
Nu, wanneer een gebied niet door ‘boots on the ground’ kan worden ingenomen omdat er een tactische achterstand is, dan klinkt het aannemelijk dat er eerst luchtaanvallen ondernomen worden om die vijandelijke elementen te neutraliseren alvorens een tweede poging te ondernemen.
Er is in de nacht van de vermeende gifgasaanval inderdaad een bombardement door de luchtmacht uitgevoerd op dit gebied. Zou het tot de mogelijkheden behoren dat het regime een bombardement met conventionele wapens uitvoerde, waarbij een dergelijke tunnel is geraakt en de ‘chemische substantie van amateuristische signatuur’ van de oppositiestrijders is gaan lekken waarna dit vervolgens tot de vele slachtoffers leidde? Met daarbij vervolgens ook andere symptomen dan men zou verwachten bij meer professioneel ontworpen gifgas zoals VX en sarin?
Zolang een gifgasaanval van het regime volstrekt onwaarschijnlijk lijkt te zijn binnen de geopolitieke context en een dergelijke aanval door de oppositie op hun eigen mensen moeilijk voor te stellen lijkt, moet men misschien nadenken over deze derde optie. En tot die tijd kunnen Washington, Parijs en Londen nog maar beter even wachten met hun militaire interventie in een zoveelste wespennest waar ze eigenlijk niet zoveel kunnen betekenen op de middellange termijn.
