Nederland heeft een mooie traditie in gaswinning. Milieuvervuiling, bodemdaling, horizonvervuilende gasfakkels, en ga zo maar door. Maar er zijn ook minder fraaie kanten. Zoals aardbevingen in Groningen. Gelukkig gaat het kabinet binnenkort kiezen voor de winning van schaliegas. En dat zal alles rechtzetten.
Aardgas is fijn. Vergeet berenvelletjes bij de open haard: elk huis in Nederland wordt verwarmd met Gronings aardgas. En je kan niet het hele jaar barbecueën in het park, dus bijna ieder huishouden kookt op Gronings aardgas. Bovendien was Nederland zonder aardgas geen verzorgingsstaat. De provincie Groningen wordt al sinds begin jaren 60 leeggezogen, en de winst van die gaswinning (11,5 miljard euro in 2012) wordt via de Staatskas keurig verspreid over heel Nederland. Op deze manier gaat er meer geld van Groningen naar Den Haag dan andersom. Nou en, zult u zeggen; die Groningers hebben toch nooit iets gedaan voor dat gas, want dat zat daar altijd al onder de grond. Waarom zouden Groningers er dan van profiteren?
Die redenering klopt niet. Rotterdam, als wereldhaven, zet veel om, en de belastingen daarover stromen in de Staatskas. Amsterdam als toeristentrekker vol musea en hoeren idem dito. Maar wat is eigenlijk het verschil met de aardgasbaten? Die haven, die musea en die hoeren waren er ook al voordat de huidige Rotterdammers of Amsterdammers waren geboren. En dat soort bonussen zorgen ervoor dat allerlei bedrijven zich vestigen in de Randstad, of het nou Philips vanuit Eindhoven of het Europese hoofdkwartier van Google is. Wat heeft de gemiddelde Randstedeling daar aan bijgedragen?
Waarom wordt dan zowel de belasting uit de Randstad als de belasting uit Groningen vooral geïnvesteerd in het Westen? Sterker nog: waarom heet belastinggeld dat naar de Randstad gaat een investering, en belastinggeld dat naar Groningen gaat “steun”? Omdat Groningen minder ontwikkeld is? Ja gek he, als je er nauwelijks geld in pompt. Voor alle duidelijkheid: aan de inwonertallen ligt het niet. Dat de 7 miljoen inwoners van de Randstad meer belastinggeld krijgen dan de 600 duizend Groningers, is logisch. Maar slechts 1% van de investering uit de aardgasbaten (via het Fonds Economische Structuurversterking) gaat naar het Noorden, terwijl daar 10% van de mensen woont. En de 47 procent die in West-Nederland woont, krijgt 88 procent.
Gelukkig zijn Grunnegers roeg volk. Die klagen niet. Niet als hun provincie 30 centimeter is gedaald door de gaswinning. Niet als hun huizen scheuren. En zelfs niet als het kabinet het niet nodig vindt om die schade te compenseren (PDF), ondanks de winst die het de rest van het land oplevert. Nee, de Groningers kijken genoegzaam toe hoe hun zoete wraak momenteel wordt geserveerd. De ellende die aardgaswinning met zich meebrengt, is een zondagse picknick vergeleken met de Homerische kwellingen die schaliegas met zich mee zal brengen. Gasfakkels in het landschap? Brandend kraanwater! Zwaar vervuild grondwater, sterfte onder dieren, en natuurlijk… aardbevingen. Yep, als we schaliegas gaan winnen, zal de bodem van heel Nederland net zo beven als die in Groningen. Hoewel… Heel Nederland? Nee. Want schaliegas ligt eigenlijk overal onder de grond, zoals bijvoorbeeld onder de Randstad. Maar schaliegas ligt nou net niet onder… Groningen.
De auteur is een economische vluchteling uit Drenthe, die werk heeft gevonden in Den Haag
