Wie in Amsterdam of een andere stad met meer woningzoekenden dan woningen wil wonen en niet hele goede connecties heeft, komt vaak terecht in een schimmig web van louche huisbazen en winstbeluste makelaars.
Huurders kennen vaak hun rechten niet en zijn daarnaast – om in pokertermen te spreken – al snel pot committed: als je eindelijk na heel veel moeite een huurcontract onder je neus hebt liggen voor een mooi tweekamer-appartementje in de Pijp, dan wil je het niet stuk laten lopen op een paar lousy euro’s. Straks moet je je Facebooknaam wéér veranderen in ‘Jeroen zoekt huis in Amsterdam’. Het probleem is wel dat die bedragen steeds hoger worden – tot in de duizenden euro’s – terwijl het volstrekt onduidelijk is waarvoor je betaalt.
Een rondje bellen langs huiszoekenden in Amsterdam leverde ThePostOnline al snel meer dan 10.000 euro aan onrechtmatig betaalde kosten op. Welke kosten mag een makelaar wel in rekening brengen, en welke niet? En hoe ga je om met makelaars die toch onrechtmatig kosten in rekening brengen?
“Er zaten eerst geen spijkers in deze tussenmuur, dus ik kan je helaas niet de borg terugbetalen.”
Borgkosten zijn toegestaan, zorg wel dat je een bewijs hebt van betaling, dus bij voorkeur betalen door middel van een overboeking in plaats van cash. Aan het eind van de huurperiode kan de verhuurder de borg inhouden als er iets mankeert aan de woning, maar de bewijslast ligt wel bij de verhuurder. Hij moet dus aantonen dat het inhouden van de borg terecht is. Kan hij dat niet, dan kun je via een gerechtelijke procedure alsnog het volledige bedrag terugkrijgen.
In principe staat in je huurcontract hoe je de woning aan het eind van de huurperiode moet achterlaten.
“Gefeliciteerd met de woning, jullie krijgen maandag de sleutel, het sleutelgeld is gewoon het standaardbedrag, 450 euro. Kan gewoon cash.”
Mag niet. In juridisch jargon wordt het een onredelijk beding genoemd, omdat er simpelweg geen of een verwaarloosbare tegenprestatie wordt geleverd als je sleutelgeld betaalt. Een sleutel overhandigen stelt te weinig voor om daar een bedrag voor te rekenen.
“Helemaal goed, dan is alles geregeld, de bemiddelingskosten bedragen een maand huur, dat is dan 1750 euro voor jullie tweeën.”
Bemiddelingskosten worden door makelaars vaak voorgesteld als de normaalste zaak van de wereld. Maar als het gaat om een zelfstandige woning, en de huurder geen zoekopdracht heeft gegeven aan de makelaar, dan heeft hij in feite helemaal niets gedaan. Bij een zoekopdracht heeft de woningzoekende expliciet de makelaar de opdracht gegeven het volledige aankoopproces te begeleiden.
Bovendien mag een makelaar niet voor twee partijen tegelijk werken: óf hij werkt voor de verhuurder, of hij werkt voor de huurder. Hij mag niet bij beide partijen kosten in rekening brengen.
In maart van dit jaar deed de rechtbank in Amsterdam een duidelijke uitspraak over dit soort bemiddelingskosten: dat mag dus niet:
“Kort gezegd: indien een makelaar of andere tussenpersoon als lasthebber van zowel de huurder als de verhuurder optreedt en één van deze lastgevers is een natuurlijk persoon die niet in de uitoefening van een beroep of bedrijf handelt, dan mag de makelaar geen courtage bij de huurder in rekening brengen, mits het gaat om een zelfstandige woning.”
Let op: het gaat hier om bemiddelingskosten bij een zelfstandige woning, dat wil zeggen een woning met een eigen voordeur.
Het lijkt allemaal duidelijk in de praktijk, als je je rechten kent kan je niets gebeuren. Maar dan ken je de Amsterdamse huisjesmelkers niet: voor jou tien anderen en heel veel plezier op de logeerkamer van je ouders!
Roeland Kimman van NVM Makelaars adviseert toch niet te betalen:
“Ben zelf in ieder geval transparant en maak duidelijk dat je geen kosten maakt die een makelaar niet van je mag vragen. Als zo’n makelaar dan toch het geld blijft eisen, en hij is aangesloten bij NVM Makelaar (of een andere makelaarsvereniging), meldt het dan bij ons. Wij hebben een tuchtcommissie die over dit soort zaken uitspraak kan doen.”
Het loont dus om een makelaar die wel is aangesloten bij een brancheorganisatie, dan kun je ook ergens klagen als er iets mis gaat. Makelaar is geen beschermd beroep, iedereen kan makelaar worden, zo’n certificaat geeft dus enige zekerheid. Bovendien zijn makelaars die niet aangesloten zijn bij een brancheorganisatie vaak niet voor niets niet aangesloten.
Teken geen opdrachtovereenkomst
Veel makelaars laten huurders snel even een opdrachtovereenkomst tekenen, waarin vaak ook bemiddelingskosten zijn opgenomen. Onderteken dat document niet als je die makelaar geen opdracht hebt gegeven. De makelaar heeft geen opdracht van je gehad. Als je toch tekent is het document overigens nietig, maar dan moet er weer een hele procedure aan te pas komen om je gelijk te krijgen.
Niet betalen is gemakkelijker dan geld terug eisen
Het is een stuk gemakkelijker om simpelweg niet te betalen, dan om achteraf geld terug te eisen omdat een makelaar geen recht had op het geld. Zorg dus dat je van tevoren duidelijk weet tot welke kosten je verplicht ben. De ervaring leert dat makelaars die onwettige kosten in rekening brengen ook erg goed zijn in het verzekeren dat jij je geld in ieder geval nooit meer terugziet.
Laat je niet chanteren
Als je huisbaas – die goede vrienden is met de makelaar – dreigt nooit een poot uit te steken in het onderhoud van je huis als je de onrechtmatige kosten niet betaalt, vraag je dan af of je de woning nog wel wil.
Natuurlijk is er woningnood, maar dit is gewoon chantage. Wie weet wat voor andere fratsen hij nog in petto heeft. Heeft hij ook een sleutel van je appartement? Ja he? Precies.
