Als een consument te veel krediet heeft gekregen, heeft hij recht op een schadevergoeding van de kredietverstrekker. Dat volgt uit een recente, ‘baanbrekende’ uitspraak van het gerechtshof.
Kredietverstrekker Afab moet een consument een flinke schadevergoeding betalen. De kredietverstrekker heeft de consument te veel uitgeleend volgens de eigen leennorm. Afab moet de consument de rentetermijnen terugbetalen over het bedrag dat boven de norm is verstrekt, oordeelt het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (17 september) in een ‘verstrekkende uitspraak’, waar website LegalDutch vandaag uit citeert.
‘Het is voor het eerst dat het Hof zo duidelijk de kant kiest van de consument bij overschrijding van de gedupeerde consument, en een eenvoudige formule biedt voor het afdoen van de schade’, zegt advocaat Maarten Meijer, die de gedupeerde bijstond. ‘Dit is op een grote groep mensen van toepassing.’
Afab heeft volgens het Hof in strijd gehandeld met haar ‘zorgplicht’ door niet naar behoren onderzoek te doen naar ‘financiële mogelijkheden, deskundigheid en doelstellingen’ van de consument. Omdat Afab had moeten weten dat er bij de consument ‘onvoldoende financieringsruimte’ was, had de kredietverstrekker de lening in deze vorm moeten ontraden. Overkreditering is wettelijk verboden (artikel 4:34 lid 2 Wet Financieel Toezicht).
Ook advocaat Chantal van den Borne, aan de Radboud Universiteit bezig met een promotieonderzoek naar de juridische aspecten van consumentenkrediet, noemt de uitspraak interessant. ‘De tendens in de jurisprudentie is de laatste tijd veel meer op de hand van de consument.’
Ook DSB-gedupeerden krijgen schadevergoeding vanwege overkreditering
De uitspraak vertoont een grote overeenkomst met de compensatieregeling voor klanten van de failliete DSB Bank. De curatoren van DSB zijn met organisaties van gedupeerden overeengekomen dat bij overkreditering de ‘compensatie wordt gebaseerd op een rentevergoeding over het bovenmatige deel van het aan u verleende krediet’. Het vaststellen daarvan gebeurt ook aan de hand van de normen in de gedragscodes.
De curatoren hebben de compensatieregeling voorgelegd aan het Hof in Amsterdam om ‘algemeen verbindend’ te laten verklaren voor alle DSB-gedupeerden, in het kader van de Wet Collectieve Afwikkeling Massaschade. Dit betekent dat het Hof later dit jaar waarschijnlijk opnieuw zijn zegen geeft aan deze wijze van schade vergoeden, die overigens ook geldt voor overkreditering met hypotheekleningen. Advocaat Meijer: ‘Zo ontstaat stevige jurisprudentie.’
Grote vraag is nog of de door het Hof vastgestelde formule in de Afab-zaak ook geldt voor hypotheekleningen. Het wettelijke verbod op overkreditering strekt zich ook uit tot hypothecair krediet, maar de rechter moet zich over schadeplichtigheid in dit kader nog uitspreken. Het is bekend dat banken vaak veel te hoge hypotheekleningen hebben verstrekt.
Ook bij hypotheekleningen is de gedragscode vaak overschreden
De Gedragscode Hypothecaire Financieringen (GHF) staat toe dat banken in uitzonderingsgevallen een hoger krediet verstrekken boven de norm, maar dan moet de bank wel onderbouwen waarom het krediet verantwoord is – de ‘explain-mogelijkheid’.
Deze mogelijkheid is door banken veel te ruim toegepast, stelt de Autoriteit Financiële Markten: ‘Uit diverse onderzoeken die de AFM in 2007 en 2008 heeft verricht op het gebied van verantwoorde krediet verlening is gebleken dat in 20% tot 30% van het totaal aantal geadviseerde en verstrekte kredieten de GHF-norm wordt overschreden en gebruik wordt gemaakt van de zogenaamde explain-mogelijkheid. De AFM is van oordeel dat in twee derde van deze dossiers een onverantwoord krediet is verstrekt.’
Mocht de rechter tot het oordeel komen dat banken ook in deze gevallen de rente over het te veel geleende bedrag moeten terugbetalen, hangt hun een grote potentiële claim boven het hoofd.
Bijna nergens ter wereld is de particuliere schuld zo hoog als in Nederland. Volgens de laatste cijfers van het CBS hadden huishoudens eind tweede kwartaal een schuld van 677 miljard euro, ofwel 224 procent van het Bruto Binnenlands Product. Het overgrote deel zijn hypothecaire leningen, 25 miljard is consumptief krediet.
Consumenten met een consumptief krediet kunnen op een eenvoudige manier uitrekenen of ze voor vergoeding van hun leenschade in aanmerking komen. Met de rekentool ontwikkeld door LegalDutch op basis van de uitspraak van het Hof en de gedragscodes kunnen ze een eerste inschatting maken van een mogelijke claim.
Directeur en grootaandeelhouder Jan-Hein Strop laat aan ThePostOnline weten dat dit een ‘baanbrekende zaak is’. ‘Financiële instellingen kunnen verantwoordelijk worden gehouden voor deze misstanden’, zegt hij.
LegalDutch zet zich in om goede advocaten te zoeken die zich aan deze claims willen verbinden.
