In de aanloop naar de Europese Parlementsverkiezingen van mei 2014 houden verschillende partijen een lijsttrekkersverkiezing. Bij de PvdA hebben zich vijf kandidaten gemeld. Er komt sowieso een nieuwe lijsttrekker, nu de huidige delegatieleider en oud-lijsttrekker Thijs Berman heeft laten weten niet beschikbaar te zijn. De enige huidige PvdA-Europarlementariër die de strijd aandurft is Judith Merkies, die sinds 2009 in het Europees Parlement zit. Zij neemt het op tegen de niet-Europarlementariërs: Bernard Naron, Zita Schellekens, Robbert Baruch en Paul Tang. Chris Aalberts sprak Merkies over haar kandidatuur.
“Wat in de media kwam is niet wat ik van mijn partijvoorzitter te horen kreeg. Daar zat een kloof tussen. Zichtbaarheid betekent dat je kunt vertalen hoe complexe regelgeving een uitwerking heeft op het dagelijks leven van mensen. Daar ben ik me vanuit mijn werk in het Europees Parlement als geen ander bewust van.
“Ik ben bezig geweest met verduurzaming van auto’s, innovatie en industriebeleid. Dat zijn hele technische dossiers waar je werkelijk in moet duiken: hoeveel decibel moet een motor stiller worden en hoe krijg je dat voor elkaar? Dat is allemaal regelgeving met een enorm grote uitwerking, maar het is erg technisch en dus moet je als Europarlementariër proberen om in ieder geval de vragen: ‘wat doet het met de samenleving?’ en: ‘wat doet het met de burger?’ te beantwoorden, zonder jezelf in die technische details te verliezen.
“Ik denk dat ik er op mijn dossiers de afgelopen jaren in ben geslaagd dat duidelijk te maken, maar aangezien het de afgelopen vier jaar vooral ging over de eurozone en de nationalisering van de banken, was er erg weinig plek voor de verduurzamingsagenda.”
“De PvdA gaat natuurlijk over arbeid en werkgelegenheid. Wij komen als partij uit een arbeidersbeweging en die komt voort uit de industriële revolutie. Dus industriepolitiek is iets waar wij in ieder geval vroeger mee groot zijn geworden. Werkgelegenheidspolitiek is niet alleen het reguleren van werk met werktijden en het opbouwen van rechten, het is ook het creëren van werk.
“Hoe creëer je werk? Dan moet je gaan naar het hart van de economie, dat is de industrie en eventueel de wetenschap en de onderzoeksinstellingen. Industriepolitiek gaat echt over het creëren van werkgelegenheid door regelgeving.”
“Dat zou je zeggen, maar ik was de enige die de afgelopen jaren in de industriecommissie zat. Ik moet daarbij eerlijk zeggen dat Lambert van Nistelrooij [CDA-Europarlementariër, CA] daar ook regelmatig aanwezig was. Mijn focus lag echt op innovatie, innovatiebeleid, industriepolitiek en verduurzaming. Daarin stond ik als Nederlandse Europarlementariër vrij alleen, dus ik weet niet of de anderen mijn ideeën daarover delen. In Nederland zie je een heel gefragmenteerd beeld van kleine delegaties in het Europees Parlement. Er zijn 23 commissies en je moet kiezen waar je aandacht aan besteedt.”
“Een voorbeeld? In de automobielbranche hangt heel veel af van Europese regelgeving. De automobielindustrie wil op dit moment niet veranderen en het Europees Parlement wil wel dat ze veranderen. Nu hebben we gezien dat met ingrijpen in de automobielindustrie, bijvoorbeeld met beleid over zuinigheidsnormen, er enorme effecten zijn op innovatie en verschuivingen in werkgelegenheid. Het is de reden waarom Europese auto´s in de hele wereld gewild zijn, terwijl geen Europeaan een benzine verslindende Amerikaanse auto koopt. Europees beleid heeft op die manier een enorme impact gehad.
“We zijn als Europees Parlement medewetgever en je moet compromissen sluiten. Waar we codecisie op hebben [procedure waarbij het Europees Parlement beslissingen neemt samen met de Raad, een instelling waarin de lidstaten zijn vertegenwoordigd, CA], moeten we hand in hand over de finish gaan. Het lijkt een beetje op de Alpe d’Huez. We beklimmen die berg en we bespreken met elkaar wat we ervan vinden en uiteindelijk gaan we samen over de finish. Als de een met de hakken in het zand gaat, komt er geen wetgeving.
“Vandaag praten we in het Europees Parlement over medische hulpmiddelen: kunstheupen en dat soort dingen. Welke veiligheidstandaarden mag je daarvan verwachten? Reken maar dat dat enorme impact heeft op sectoren, maar ook op de werkgelegenheid. Het zorgt er in ieder geval voor dat Europa de beste standaarden heeft qua veiligheid van medische hulpmiddelen, maar bijvoorbeeld ook van speelgoed. Er stroomt daardoor heel veel massa naar Europa.”
“De PvdA heeft altijd een open blik naar de wereld gehad. Het is altijd een partij geweest van solidariteit. De PvdA heeft ook altijd een positief-kritische blik gehad naar Europa. Dat betekent voor de volgende verkiezingen dat wij zeggen: we hebben Europa nodig. Met Europa kunnen we een sterkere economie opbouwen, al die landen die op de rand van faillissement staan stabiliseren, groeien, de werkloosheid samen aanpakken en grensoverschrijdende problemen als klimaatverandering en de voedselcrisis beteugelen.
“De Europese Unie zoals hij nu bestaat komt nog niet helemaal overeen met ons ideaal als PvdA. Wie draagt nu eigenlijk de verantwoordelijkheid in Brussel, wie kunnen we aanspreken? Daar moeten we het echt over hebben. Al die Eurocommissarissen die daar rondlopen, wat doen die allemaal? Kan dat efficiënter? Het Europees Parlement gaat nog steeds naar Straatsburg en dat vinden we onvoorstelbaar vervelend. We staan wel achter Europa, maar al deze storende zaken moeten we oplossen.”
“Je kunt hier in het Europees Parlement zitten en altijd ‘nee’ stemmen. Met ‘nee’ help je wel de Europese Unie af te breken, maar met een ‘nee’ help je niet de Europese Unie te vormen. Ik denk dat heel veel mensen uiteindelijk willen dat we de Europese Unie vormen naar een unie die werkt, die resultaten behaalt voor de werkgelegenheid, de economie en allerlei andere gezamenlijke problemen. Dat moet gebeuren op een manier die we allemaal begrijpen. Maar als je alleen maar ‘nee’ zegt, dan help je dat helemaal niet te vormen. Dan breek je alleen maar af.”
“Ik ben politicus geworden omdat ik geloof in een ideaal en denk dat ik een bijdrage kan leveren aan een betere toekomst. De tevredenheid over je werk haal je uit of je er werkelijk in slaagt dat ideaal dichterbij te brengen. Natuurlijk is waardering leuk en dat moet natuurlijk ook blijken bij verkiezingen. Je moet natuurlijk zichtbaar maken wat je resultaat is, maar voor jezelf gaat het er niet om dat je dagelijks geprezen wordt.”
“De crisis heeft geleerd: telkens een nieuwe dag en ‘one step at a time’. ”
Chris Aalberts sprak Judith Merkies op 16 oktober 2013. Eind oktober maakt de PvdA bekend wie de formele kandidaten voor het lijsttrekkerschap zijn. Eind november is de lijsttrekker bekend. Beeld: Judith Merkies.
