Als je op zoek gaat naar de juiste studie en daarna naar de juiste master, denk je als het goed al na over wat voor soort werk je wilt gaan doen, bijvoorbeeld door te bedenken waar een leuke/goede baan mee kunt krijgen. Maar het is niet zo gek als je hierbij verdwaald raakt in alle mogelijkheden.
Dus kun je het beter andersom aanpakken. Wat past bij jou? Wat vind je leuk om te doen? Hieronder volgen een aantal tips om je weg te vinden in de jungle die loopbaanplanning heet, met als inspiratie de theorieën van de filosoof Roman Krznaric.
Mart Kok is studiekeuzecoach en geeft hier wekelijks advies over studentenzaken. Heb je een vraag die je aan Mart zou willen stellen? Reageer hieronder of stel ‘m op twitter: @KokMart. Wie weet beantwoordt ze volgende keer jouw vragen.
Een keuze kan heel moeilijk zijn, zeker als ‘je leven ervan afhangt’. Wat je gaat studeren, welke master je gaat doen, wat voor soort werk je gaat zoeken, dat zijn heel lastige keuzes.
Helaas maken we het onszelf nog iets moeilijker, door de negatieve gevolgen die een keus zou kunnen hebben te overdrijven. Wees realistisch en onderzoek goed welke mogelijkheden je hebt. Hoe meer je weet over jezelf en over de studies en soorten werk die daarbij passen, hoe beter en makkelijker je een keuze kunt maken. Bovendien ben je dan meer tevreden met je keus omdat je goed kunt uitleggen waarom je hiervoor hebt gekozen.
Die kunnen een handig hulpmiddel zijn, maar staar je niet blind op de uitslag. Als je zo’n test hebt gemaakt, is de kans groot dat je als je ‘m nog een keer zou doen je een andere uitslag krijgt. Dit soort testen zijn een momentopname, bovendien evolueren je vaardigheden, capaciteiten en interesses.
Wil je expert worden op één gebied, of liever heel veel verschillende dingen doen? Onderzoek dit voordat je keuzes maakt voor studies en banen. Volgens onderzoek is er in 2020 vooral behoefte aan mensen/medewerkers die op veel verschillende manieren kunnen worden ingezet, en niet meer zozeer aan specialisten. Maar dit is een voorspelling, dus niemand weet of het echt waar zal worden, en als je perse toch specialist wil worden dan is daar niets op tegen. Het zal in ieder geval niet zo zijn dat er in 2020 helemaal geen behoefte meer is aan specialisten op bepaalde gebieden, maar ook dat is natuurlijk een voorspelling ;) .
Uit recent onderzoek blijkt dat je de meeste voldoening uit je werk haalt, als het een combinatie betreft tussen dat wat je goed kunt en dat wat je belangrijk vindt. Status of veel geld verdienen geeft veel minder voldoening. Dus als je je werk wilt volhouden en leuk blijven vinden, zoek dan iets wat past bij je talenten én interesses én waarden.
Op welke momenten raak jij zo gefocust op wat je aan het doen bent, dat je alles even vergeet? Psychologen noemen dat een ‘flow’. Als je flow in je werk ervaart geeft dat ook enorm veel voldoening. Aan het einde van de dag ben je dan trots op wat je hebt gepresteerd, in ieder geval veel meer trots dan je geweest zou zijn als je het alleen had gedaan omdat het ‘moet’. Om in een flow te komen moet je, volgens de psycholoog Csikszentmihalyi, jezelf doelen stellen die moeilijk zijn, uitdagend en creatief.
Misschien wel de belangrijkste tip, probeer van alles uit! Doe verschillende dingen, als bijbaan of tijdelijke baan, vrijwilligerswerk, loop een dagje mee met je nicht/buurman/sportinstructeur of iemand anders wiens baan je graag wilt uitproberen. Experimenteren is heel slim, omdat je eigenlijk nooit echt goed weet wat je wilt totdat je het hebt geprobeerd. Je hoeft niet meteen met je studie te stoppen of je baan op te zeggen om iets nieuws te kunnen doen, probeer het eerst eens in je vrije tijd. Niemand weet hoe zijn/haar leven in de toekomst eruit ziet. Je weet niet wat je over 10 jaar doet, waar je dan woont, wat voor baan je hebt. Je blijft jezelf altijd ontwikkelen. Dus check regelmatig of je nog wel doet wat je leuk vindt en wat écht bij je past. Zorg dat je goed weet wie je bent, wat je kunt en wat je wilt, en dat je dat op elk gewenst moment kunt herontdekken en heruitvinden. Omdat de arbeidsmarkt enorm snel verandert en je daarom misschien elke paar jaar een andere baan zult hebben, bij hetzelfde bedrijf of ergens anders, kun je dit aangrijpen om jezelf elke keer opnieuw uit te vinden.
Gebruik deze ‘transitie-periodes’ om stil te staan bij de vraag of je nog genoeg voldoening haalt uit wat je doet. Als je een nieuwe baan zoekt, durf dan ook eens iets heel anders te gaan doen. Op die manier leer je heel veel over jezelf, waar je goed in bent en wat je leuk vindt. Bij alles geldt: hou je talenten en waarden in de gaten en blijf op zoek naar de flow!
