Enorme hoeveelheden telefoon- en internetcommunicatie van willekeurige burgers, maar ook de gesprekspunten van VN-leider Ban Ki-moon, voordat hij aanschuift bij de Amerikaanse president Barack Obama. De Amerikaanse inlichtingendienst National Security Agency (NSA) verzamelt het allemaal.
Geen detail is daarbij te klein voor de NSA. De dienst lijkt te streven naar totale en wereldwijde surveillance. Dat was niet altijd zo. Bij de oprichting in 1952 moest de dienst vooral de toenmalige Sovjet-Unie in de gaten houden.
De NSA-agenten deden dat tientallen jaren, tot de val van de Berlijnse Muur in 1989 en zelfs daarna. Maar in de jaren 90 had de geheime dienst steeds minder te doen en leek de NSA zelfs overbodig te worden.
Dat veranderde met de aanslagen in Washington en New York van 11 september 2001. Het budget voor de inlichtingendiensten verdubbelde door de ‘War on Terror’ en de NSA was een van de grootste begunstigden. De Amerikaanse regering wilde zo koste wat kost voorkomen dat de VS nog een keer door aanslagen zou worden getroffen.
In 2013 is het geschatte budget bijna 11 miljard dollar en heeft de NSA ongeveer 35.000 medewerkers. Behalve het enorme, zwarte hoofdkwartier in Fort Meade (Maryland) heeft de NSA bases in tal van andere Amerikaanse staten. Op 80 Amerikaanse ambassades in het buitenland staan de antennes van de dienst.
Wat niet is veranderd, is de totale geheimhouding over de werkzaamheden van de NSA. Zelfs president Obama leek niet op de hoogte, toen bleek dat de mobiele telefoon van bondskanselier Angela Merkel werd afgeluisterd.
Bij het verzamelen van informatie werkt de NSA vanouds zeer nauw samen met de geheime diensten van Groot-Brittannië, Canada, Australië en Nieuw Zeeland. De landen spraken al in de jaren 40 met elkaar af inlichtingen te delen. De groep heet 5-Eyes of FVEY. In die samenwerking verzamelt de Britse geheime dienst GCHQ inlichtingen in Europa en houden de Australiërs Oost- en Zuidoost-Azië in de gaten.
Nederland zou deel uitmaken van 9-Eyes. Dat is een uitbreiding van de oorspronkelijke groep van vijf landen met behalve Nederland, Frankrijk, Denemarken en Noorwegen. De landen werken samen, maar er gelden meer beperkingen voor het delen van inlichtingen.
Onthullingen door oud-NSA-medewerker Edward Snowden hebben ervoor gezorgd dat het geruisloos en ongebreideld verzamelen van informatie niet langer ongestoord gebeurt. Onder druk van afgeluisterde bondgenoten als Duitsland en Frankrijk is in de VS een debat op gang gekomen over wat de NSA nou eigenlijk moet en mag weten om het land tegen vijanden te kunnen beschermen.
De Amerikaanse geheime dienst NSA heeft op 50.000 computernetwerken kwaadaardige software geïnstalleerd. Daardoor kon de geheime dienst telefoon- en dataverkeer onderscheppen. Dat blijkt uit documenten van de NSA van klokkenluider Edward Snowden, waar NRC Handelsblad zaterdag over publiceert.
Op een dia van de dienst uit 2012 is een wereldkaart te zien van hoe en waar de NSA afluistert. De dienst zou heimelijk informatie kunnen hebben onderschept op elk continent. Vooral in Europa en het Midden-Oosten is op veel plaatsen heimelijke software geïnstalleerd.
Anp
