Dinsdagavond in Groningen. Een donkere vervallen ruimte met een bar, biertafels, een wc zonder bril en zonder deur. Er hangt een geur van oud bier, zweet en pis. We zijn vanavond bij Unitas, een Groningse studentenvereniging. Er is een verkiezingsdebat met jonge kandidaten voor de Groningse gemeenteraad. Het is inmiddels het vierde of vijfde debat voor deze doelgroep. Suzanne Klein Schaarsberg, lijsttrekker van Student en Stad, is er samen met haar jonge collega’s van SP, PvdA, D66 en VVD.
Het eerste onderdeel gaat over decentralisatie in de zorg. In de PvdA-stad mag de PvdA-kandidaat het onderwerp inleiden. Wat houdt dat eigenlijk in, de decentralisatie van zorgtaken? We leren dat er veel taken op de gemeente afkomen en dat dat heel ingewikkeld is. Groningen is er namelijk helemaal niet klaar voor. Stereotypen tekenen zich direct af: de PvdA wil ondanks dit probleem blijven besturen, de SP wil de kont tegen de krib gooien en D66 ziet overal ‘kansen’.
Dit debat suggereert grote verschillen, maar die zijn er eigenlijk niet. Iedereen wil goede zorg en niemand weet hoe het beleid eruit gaat zien. Iedereen weet dat er bezuinigd moet worden, maar niemand weet hoeveel. Iedereen herhaalt nog maar eens dat het allemaal heel sociaal moet. De echte ingewikkelde vragen blijven onbesproken: krijgt een bejaarde vrouw professionele zorg als ze weigert binnen haar netwerk op zoek te gaan naar mantelzorgers? En wat als ze dat wel probeert, maar er niet in slaagt? Wat dan?
Studenten laten zich hier van hun slechtste kant zien. De kandidaten hebben meestal een lesje uit hun hoofd geleerd. De D66-jongen kan goed cijfers over de zorg opdreunen en het SP-meisje heeft haar woede vaak voor de spiegel geoefend. Niemand heeft een beeld van wat alle zorgmaatregelen concreet in het dagelijks leven van ouderen en chronisch zieken betekenen en dus is er een voorkeur landelijk beleid te bediscussiëren. Was de decentralisatie op zichzelf wel een goed idee? Die discussie is zinloos en ook hierbij is men het in de praktijk allang eens: behalve Suzanne Klein Schaarsberg zijn alle aanwezigen van Groningse coalitiepartijen. Het is letterlijk een toneelstukje.
De studenten aan de achterkant van de zaal beginnen af te haken, maar gelukkig komt er ook nog een echt lokaal studentenonderwerp: studentenhuisvesting. Maar hoewel het onderwerp nu dichtbij en concreet is, gebeurt hetzelfde: iedereen is voor voldoende studentenwoningen op een aantrekkelijke plaats van een goede kwaliteit tegen een betaalbare prijs. Suzanne Klein Schaarsberg komt met een oplossing die de anderen niet willen, maar verder is iedereen het eigenlijk eens.
De studenten zijn beleefd. Ze spreken elkaar met meneer en mevrouw aan, zeggen u tegen elkaar en door elkaar heen praten wordt niet op prijs gesteld. Er zijn nauwelijks reacties uit de zaal. Maar deze keurige manier van debatteren verhult dat het nergens over gaat. Vier coalitiepartijen hebben – wat de reden ook mag zijn – geen oplossing gehad voor de studentenhuisvesting in Groningen. En toch beloven ze allemaal beterschap terwijl niemand ander beleid wil zoals Klein Schaarsberg dat voorstelt. Met alternatieven komen ze ook al niet. Niemand vraagt zich af waarom er zo weinig gebeurt als iedereen dezelfde wensen heeft.
Wie zitten er eigenlijk in de zaal bij een debat met studenten? Het blijken veel aanhangers van de partijen zelf. Met name de PvdA heeft er duidelijk voor gezorgd dat voor de standpunten van de PvdA-kandidaat wordt geklapt. Maar ook D66 en Student en Stad hebben zeker wat aanhang meegenomen. Bij deze aanhang hoeft echter niemand stemmen te winnen, want ze weten al waarop ze stemmen. Er is geen aanleiding in dit debat politieke verschillen echt te laten zien. En dat gebeurt dus ook niet, op de gespeelde woede van het SP-meisje na.
Debatten worden zo een zinloos ritueel, een gebeurtenis voor een kleine kliek van bekenden die al politieke interesse en een duidelijke partijvoorkeur hebben. Andere partijen hebben grotendeels dezelfde standpunten en dus worden ze ook meer voor de show aangevallen dan om de inhoud. Wat er ook tijdens dit debat gebeurt, de aanwezigen zullen altijd hun eigen mening bevestigd zien.
Wat jammer nou dat dit bij de gemiddelde burger ongeveer het tegenovergestelde is.
Chris Aalberts volgt vier lokale politici tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Eerdere afleveringen uit deze serie vind je hier. Beeld: Poster Student en Stad.
