Aan de gemeenteraadsverkiezingen doen een boel nieuwe partijen mee. Deze nieuwe partijen hebben nieuwe idealen of komen met oude idealen in een nieuw jasje. Levensbeschouwing is een belangrijk motief: er is een nieuwe christelijke partij, een nieuwe islamitische partij en zelfs nieuwe een atheïstische partij. Een ander motief is nostalgie: in Nijmegen doen naast OPA (Ouderen Politiek Actief) ook een nieuwe CPN (maar dan anders) en PSP mee. Hoe ervaren deze nieuwkomers de campagne? Hebben ze het gevoel dat er wel naar ze wordt geluisterd? En hoe schatten zij hun kansen in?
Een hele interessante nieuwkomer is NIDA. Deze islamitische partij heeft niet alleen een nieuw geluid (in Rotterdam zit er nog geen islamitische partij in de raad), maar heeft ook een creatieve verkiezingscampagne met humoristische verkiezingsposters als: ‘Het zit de PvdA niet mee. Geen stemvee in onze moskee’. NIDA heeft geen gebrek aan media-aandacht: politicologen, islamologen en historici vertelden op televisie hoe ze de kansen voor deze partij inschatten en de welbespraakte lijsttrekker Nourdin el Ouali mocht bij Pauw en Witteman debatteren met Hamit Karakus van de PvdA. Volgens El Ouali is het onderscheid tussen allochtonen en autochtonen principieel verkeerd. Hij wil inclusief denken: vanuit de islam ziet hij de mensheid als één gemeenschap. NIDA keert zich fel tegen Leefbaar Nederland, die maximaal vier moskeeën in de stad wilde. De grote electorale concurrent van NIDA is echter de PvdA. De PvdA reageert regentesk op de islamitische uitdager en noemt NIDA kleinerend een splinterpartij. Volgens El Ouali is het realistisch om als NIDA ieder geval twee zetels te halen, maar hij denkt dat er wellicht meer worden.
Veel media-aandacht krijgt ook Jezus Leeft, een christelijke getuigenispartij die de mensen wil waarschuwen voor het komende oordeel. Het is volgens Bert Vlasman,lijsttrekker van de partij in Katwijk, niet toevallig dat ons woord ‘oordeel’ in het Grieks vertaald wordt met κρίση (krisè), waar ons woord crisis weer van afgeleid is. Hij weet bij God niet hoeveel zetels zijn partij gaat halen, maar Vlasman laat zich in alles leiden door zijn rotsvaste geloofsovertuiging: ‘Ik geloof en vertrouw in onze HERE JEZUS, de GOD van Israël, dat HIJ tot Zijn doel komt met de politieke partij JEZUS LEEFT, Amen.’ Praktische politiek – de mogelijke komst van een Cultuurhuis, de ondertunneling van de N206 of het regelen van de zorg – wordt dan wel een uitdaging. Vlasman vertrouwt er echter op dat als hij tot God bidt hij hiervoor een oplossing krijgt aangereikt.
De Partij van de Rede doet in Deventer mee. De partij heette tot 2013 de Atheïstisch-Seculiere Partij en staat qua idealen en doelstellingen haaks op NIDA en Jezus Leeft. Lijsttrekker Hans de Vries vertelt dat de Partij van de Rede ontstaan is in de vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte. De partij wil atheïsme een stem geven en streeft naar een ‘seculiere samenleving op basis van de rede’ die ‘godsvrij’ is. De partij heeft de landelijke media niet gehaald, maar is toch tevreden over de lokale media-aandacht. De partij heeft aan (bijna) alle debatten meegedaan en wordt ook door de andere partijen serieus genomen. Om haar contact met burgers te versterken organiseert de partij sinds een half jaar de ‘Tafel van de Rede’, een politiek café. De Vries hoopt twee zetels te halen.
In Nijmegen doen dit jaar zelfs vier nieuwe partijen aan de gemeenteraadsverkiezingen mee. CPN 2.0. (Creatieve Partij Nijmegen 2.0.) is de partij van Jac Splinter, een kunstenaar die veel weg heeft van provopoliticus Roel van Duijn van de Kabouterpartij. Splinter, die eerder meedeed met de Splinterpartij, wil politieke problemen creatief oplossen. Daarom ook de naam CPN 2.0., een knipoog naar de Communistische Partij Nederland. Over de kansen van zijn nieuwe creatie zegt Splinter: ‘We gaan voor 39 zetels, maar 20 is genoeg. In principe kan iedereen op 19 maart stemmen voor de Creatieve Partij Nijmegen 2.0. De antipathie tegen de zittende partijen is schokkend. We hebben al heel veel mensen gesproken die niet meer wilden gaan stemmen, maar toen ze ons plan hoorden werden ze weer enthousiast en zeiden ze dat ze toch hun stem aan ons gaan geven. We hebben geen idee op hoeveel zetels we uiteindelijk terecht komen. Maar we winnen elke dag weer een beetje meer.’
De Nijmeegse partij OPA (Ouderen Politiek Actief) voelt zich geen winnaar. MarieJosé Haerkens, de nummer twee op de lijst, heeft negatieve ervaringen met de campagne. De partij is nieuw en onervaren. Over bepaalde dossiers weet men gewoon nog niet voldoende. De partij voelt zich bovendien absoluut niet serieus genomen door de andere partijen. Haerkens vertelt dat andere lijsttrekkers tijdens debatten gewoon letterlijk voor haar en lijsttrekker Tineke Poortinga gingen staan. Ook hekelt ze de mannelijke dominantie: ‘Er wordt ook bij het welkomstwoord gesproken over heren politici, de enige vrouwelijke lijsttrekker van OPA moet zich telkens weer bekend maken.’
Ramon Barends, lijsttrekker van PSP’92 (Pacifistisch-Socialistische Partij ’92) bevestigt dit beeld: ‘We hadden als nieuwe partijen maar 40 seconden om ons punt kenbaar te maken, terwijl andere partijen veel meer spreektijd hadden. Erwin Lensink van de Piratenpartij hield een onbegrijpelijk betoog tegen de monarchie en de Bilderbergconferenties en Splinter besloot om een gedicht van Wim Elschot voor te lezen. Ik dacht, ik kan wel een heel betoog houden, maar niemand luistert hier nu naar. Ik heb toen besloten om met de PSP’92-vlag te gaan zwaaien die ik had bevestigd aan een bezem. Toen kreeg ik veel applaus.’
In tegenstelling tot CPN 2.0. beschouwt PSP’92 zich wel als de serieuze voortzetting van een inmiddels opgeheven partij. PSP’92 werd in 1992 opgericht, een jaar nadat de PSP in GroenLinks was opgegaan. Fred van der Spek, die tot 1986 Tweede Kamerlid was voor de PSP, is ook lid van deze partij. Op dit moment telt PSP’92 zo’n 100 leden en heeft de partij geen mensen in vertegenwoordigde organen. Voor het eerst sinds jaren doet de partij weer aan de verkiezingen mee. Vanwege zijn jeugdige enthousiasme is Barends sinds eind 2013 ook landelijk voorzitter van PSP’92 geworden. Het is zijn bedoeling dat de partij uiteindelijk weer een factor van belang wordt in de Nederlandse politiek. Volgens Barends streeft PSP’92 niet naar macht, maar wil ze andere linkse partijen op hun principes wijzen. PSP’92 is dus een echte getuigenispartij. PSP’92 verwacht niet in het college terecht te komen, maar wil dit natuurlijk niet uitsluiten. Barends had voormalig GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi gepolst of hij eventueel kandidaat-wethouder voor PSP’92 wilde worden. Dibi hield echter de boot af.
Sent Wierda, de nummer twee op de lijst, filosofeert over mogelijke coalities: ‘PSP’92 gaat voor een zetel, gaat voor oppositie voeren, maar wanneer we een coalitie moeten sluiten dan het liefst met lokaal (De Nijmeegse Fractie, OPA, wij en een vierde partij) en/of links (GroenLinks, wellicht SP of PvdA).’ Hij hoeft echter, in tegenstelling tot de oude PSP, niet per se een links meerderheidscollege. De VVD kan er misschien ook bij om aan een meerderheid te komen: ‘Zij zorgen voor een sluitende begroting, zodat ons sociaal beleid uitgevoerd kan worden. Dan heb je het beste van beide werelden.’
