Het is warm in de zaal van het Humanity House is Den Haag. Het publiek lijkt te bestaan uit studenten, homo’s en ambtenaren. Een keurig publiek dus. De tribunes zitten al vol, maar er stromen steeds meer mensen binnen. De trappen zijn inmiddels ook bezet en in de hoek zitten inmiddels twintig mensen op de grond. De mevrouw van de organisatie maakt zich zorgen dat ze straks niet met de microfoon het publiek in kan. Wie heeft gezegd dat Europa niet leeft?
D66 afdeling Den Haag is in afwachting van Guy Verhofstadt, de fractieleider van ALDE in het Europees Parlement. ALDE is de Europese partij waar D66 deel van uitmaakt. Guy is tevens kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, al is de kans dat hij dat wordt nihil. D66 trapt vandaag de Europese campagne af met een college tour-achtige bijeenkomst. Guy laat een kwartier op zich wachten, maar niemand stoort zich eraan.
Want hier zitten alleen fans.
Guy betreedt de zaal. Iedereen klapt zijn handen blauw, joelt flink en probeert Guy op de foto te zetten. Dit is een grote thuiswedstrijd. Waar Guy ongeveer overal om zijn Europese idealen wordt bekritiseerd, is hij zeker van steun van het jonge, kosmopolitische D66-publiek. De zaal geniet van zijn grapjes.
‘Verhofstadt vraagt de zaal of er ‘meer of minder’ Europa moet komen. ‘MEER! MEER! MEER!’ scandeert de meute’
Guy is blij dat D66 de gemeenteraadsverkiezingen heeft gewonnen, maar hij vindt het wel jammer dat de uitslagen in Nederland zo lang op zich laten wachten. Door de stemcomputer gaat dat in België veel sneller. ‘Daar duren de kabinetsformaties alleen iets langer’.
Guy vraagt de zaal of er ‘meer or minder’ Europa moet komen. ‘MEER! MEER! MEER!’ scandeert de meute. Guy neemt alle tijd om uit te leggen waarom Europa de oplossing is voor eigenlijk alles. De crisis is nog niet over en deze kan alleen door meer samenwerking worden bestreden. Er zijn nog steeds grote financiële problemen en er is veel werkloosheid in grote delen van Europa. Alleen als Europa samenwerkt, kan ze een vuist maken tegen Azië, China en Amerika. De zaal luistert ademloos.
De metafoor van Guy is dat de Europese Unie vergeleken moet worden met de VS. Daar worden sommige zaken centraal besloten. Het zou niet werken als de VS pas buitenlands beleid kan maken als de vijftig gouverneurs het volledig eens zijn over de te nemen maatregelen. Maar dat is wel precies hoe Europa het nu doet. De zaal knikt instemmend. De logische vraag of Europa zich wel laat vergelijken met Amerika wordt niet gesteld.
De visie van Guy is dat de Europese Commissie de nieuwe Europese regering is en dat deze wordt gecontroleerd door het Europees Parlement en door de regeringsleiders die zitting nemen in een Europese senaat. Guy wil geen detailregelgeving uit Europa, maar wil wel dat sommige beleidsterreinen Europeser worden en dat er ‘Europese kaders’ komen. Buitenlands beleid is het enige duidelijke voorbeeld.
Het grootste probleem van Guy is de dwingendheid van zijn ideeën. Zijn zinnen beginnen vaak met: ‘Iedereen weet…’ om vervolgens een groot aantal Europese idealen op te sommen die sowieso nodig zijn. Dit zijn eigenlijk meningen, maar voor Guy zijn het onweerlegbare feiten. Er is geen keuze. ‘Iedereen weet’ dat Nederland economisch in een crisis terecht komt als ze uit de euro stapt. ‘Iedereen weet’ dat Groot-Brittannië niet uit Europa stapt omdat ze daar alleen maar nadeel van ondervindt.
Er dreigt ‘een Japanse crisis’ waar de economie twintig jaar stil stond, waarschuwt Guy. De enige oplossing voor dat schrikbeeld is het ideaal van Guy: meer Europese samenwerking. Alle rapporten en alle experts in het buitenland hebben al heel vaak gezegd dat dit de enige oplossing voor de crisis is, herinnert Guy ons. Maar gelukkig weet Guy dat ‘de mensen niet gek zijn’. Zij ‘weten’ al dat er verandering nodig is.
‘Dus zal er over vijf jaar meer euroscepsis zijn dan ooit: Verhofstadt steekt naar deze burgers zijn middelvinger op’
Ik mag een vraag stellen. Ik zeg dat het prachtig is als Europa allerlei problemen oplost maar dat de burger dat nooit zal zien. Als Europa het klimaatprobleem oplost of de interne markt vervolmaakt, zal geen burger minder sceptisch worden over Europa. Wat gaat ALDE doen om die burgers meer vertrouwen in Europa te laten krijgen?
Guy draait zijn verhaal nog eens af over meer samenwerking. De debatleider probeert het nog door te vragen hoe Europa haar successen beter zou kunnen claimen, maar Guy negeert het. De zaal hangt toch wel aan zijn lippen. Zijn antwoord is: wat er ook gebeurt, wij gaan door. En dus zal er over vijf jaar meer euroscepsis zijn dan ooit: Guy steekt naar deze burgers zijn middelvinger op. Met vrienden als Guy Verhofstadt heeft Europa geen Geert Wilders nodig.
Chris Aalberts publiceerde onlangs: Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen?
