Vorige week schreef Dj Sidney Still een column naar aanleiding van de zaak rondom het vermeende plagiaat van Blurred Lines en haalde voorbeelden aan over hoe Michael Jackson wel meer van dezelfde hit van Marvin Gaye had geleend. Nu gaat hij door op de uitspraak waarbij werd gesteld dat de ‘feel’ van een nummer zou zijn gekopieerd en hoe dat wel vaker gebeurt. Met veel voorbeelden die voor een fijn muzikale longread opleverde en wederom fijne feitjes aan het licht brengt voor de muziekliefhebbers.
De uitspraak in de rechtszaak tussen de erven Marvin Gaye en aan de andere kant Robin Thicke en Pharrell dondert nog even door. Vooral omdat deze nieuw en vooral vreemd was. Het nummer was geen plagiaat, er werd dan ook geen noot van het origineel gekopieerd, maar ‘het gevoel’ was volgens een jury wel één op één overgenomen waardoor het allemaal teveel op elkaar lijkt. Zo’n beetje iedere expert is wel aan het woord gekomen en ook in mijn column van vorige week gaf ik aan dat er wel andere voorbeelden uit het verleden zijn waarbij het meer tot zijn recht was geweest om een zaak te beginnen. Zoals gezegd deden Marvin Gaye en zijn platenmaatschappij Motown dat niet en dat was al veelzeggend. Check dan ook nog eens dit nieuwsfragment van het statement dat de dochter van de wijlen zanger gaf. Alsof Pharrell en Thicke haar vader Marvin hadden vermoord (nee lieverd, dat deed je opa). Tel daarbij op dat er nu is uitgekomen dat Thicke en Pharrell wel degelijk een ‘six figure’ bedrag hebben aangeboden voor de zaak was begonnen, naar eigen zeggen uit respect voor Marvin Gaye, en ik kom maar tot één conclusie. Nare. Smaak. In. Mijn. Mond.
Meteen rees in de media de vraag of er dan meer zaken gaan komen. Zoals ik in mijn vorige column aangaf heeft Michael Jackson in 1979 behoorlijk wat geleend van het Marvin Gaye nummer Got to give it up. In principe zou men nog een zaak kunnen opstarten maar dat is financieel niet meer interessant. Om er een flink bedrag aan over te houden, en of de rechten te claimen, moet de partij die meent dat er plagiaat is gepleegd volgens de Amerikaanse wetgeving binnen 3 jaar na uitkomen van het nummer een zaak beginnen. Doet men dat niet dan kan er maximaal 150 duizend dollar worden geëist. Gezien alleen al de juridische kosten die dit met zich meebrengen is dat niet interessant.
Afgelopen week bleek dat de erven Gaye er nog niet genoeg van kregen en nu ook stellen dat Happy van Pharrell op het nummer Ain’t That Peculiar, dat Gaye in 1965 uitbracht, lijkt.
Met dat op het oog ga we nu eens kijken naar de twee grootste hits van de afgelopen twee jaar. In 2014 scoorde Pharrell met Happy de wereldhit van het jaar nadat hij in 2013 dat dus al deed met Blurred Lines. Waar je ook kwam op de aardbol, iedereen zong en danste op Happy. Na de zaak van afgelopen week hebben de kinderen van Marvin Gaye Pharrell nu weer in het vizier. Zij menen dat Happy wel heel erg veel lijkt op de Marvin Gaye hit Ain’t That Peculiar uit 1965. De reacties op het internet richting de Gaye familie waren uiterst negatief, mede omdat het ook onzin is. Of zij een zaak gaan beginnen is nog niet bekend. En of dat zomaar kan is te bezien, voornamelijk omdat het nummer door Motown legende Smokey Robinson en leden van zijn band The Miracles is geschreven. Het is dus aan hen. Gaye heeft op papier geen noot bijgedragen, maar door dit zo in de media te roepen beschadigt Nona Gaye Pharrell wel. Al dan niet bewust. Maar afgaande op haar eerdere dra-ma-ti-sche persconferentie die eerder in dit schrijven werd aangegeven lijkt het er wel op.
Laten we eens kijken naar de andere grote hit van dit moment, en waarschijnlijk ook hét nummer van 2015. Nu al, want drie maanden na uitkomst staat het nog steeds hoog in de hitlijsten en zorgt het ook nog steeds voor feest op de dansvloer. Mark Ronson feat. Bruno Mars met Uptown Funk. Ook dit nummer zorgde voor een aha-erlebnis toen het verscheen. Uptown Funk is aan alle kanten een tribute aan de, voornamelijk, jaren 70/80 funk. Kijk alleen al naar de zin “Got kiss myself I’m so pretty”, een duidelijke verwijzing naar Superbad van James Brown waarin de zin “I jump back, I wanna kiss myself” voorkomt. Zelf moest ik meteen aan het nummer Jungle Love van The Time denken. Een hit uit 1984, geschreven door Prince, Morris Day en Jesse Jonhsson en een mooi voorbeeld van de Mineapolis Sound waarmee zowel Prince als The Time in die periode flink scoorde nadat het prominent in de film Purple Rain verscheen.
Een ander nummer waar Mark Ronson qua ‘feel’ van heeft geleend is Oops Up Side Your Head van The Gapp Band. Ondanks dat deze band al jaren niet meer bestaat is hun zanger Charlie Wilson nog steeds actief op het hoogste niveau. Hij werkte de afgelopen jaren mee aan de hits Beautiful van Snoop Dogg en Signs van Justin Timberlake. Afgelopen week verscheen het nieuwe nummer van Snoop Dogg Peach N Cream (tevens mijn tip voor de hit van deze zomer) waarop Wilson ook een prominente rol speelt. Grappig extra feitje is dat al deze nummers door Pharrell zijn geproduceerd (om maar weer eens aan te geven hoe briljant deze man is). Maar luister nu eens naar Oops Up Side Your Head waar The Gapp Band in 1979 een wereldhit mee scoorde. Is hier sprake van een kopie van de ‘feel’? In een interview van afgelopen week gaf Charlie Wilson wel al aan dat hij was benaderd door een expert die aangaf dat hij een zaak had. Of Wilson daar iets mee gaat doen is nog de vraag. Maar na de uitspraak in de Blurred Lines zaak zou het zomaar kunnen en gezien Uptown veel geld in het laatje heeft gebracht zal er altijd wel een juridisch team zijn die het gokje durft te wagen. Geld en mensen, jeweetzelf.
Nog een voorbeeld, mar dan uit een andere hoek: De Duitser George Kranz scoorde in 1983 een enorme hit met Din Daa Daa (Trommeltanz), een duidelijke voorloper in het genre Dance. Het nummer is sindsdien meerdere keren gesampled, maar luister eens naar de opening van het nummer en de vergelijking met het begin van Uptown Funk valt te maken. Het is geen exacte kopie maar kan je hier ook spreken van een ‘feel’?
Dat Ronson heel goed weet of hij iets kopieerde of niet bewijst het feit dat hij een credit heeft gegeven aan een nummer waar hij wel van heeft. In Uptown Funk zit de kreet “Don’t believe me, just watch” en dat komt uit het nummer All Gold Everything van Trinidad James. Een fout hiphop nummer dat qua gevoel in de verste verte niet lijkt op wat Ronson er van heeft gemaakt, maar de kreet is wel herkenbaar.
https://www.youtube.com/watch?v=4_XeARl4aX0
En zo zijn er wel meer nummers uit, voornamelijk, begin jaren ’80 waar Mark Ronson goed naar heeft geluisterd. Op zijn eerdere albums die hij zelf uitbracht, en ook voor Amy Whinehouse produceerde, werd duidelijk dat hij überhaupt veel facetten uit de geschiedenis van de popmuziek in zijn producties verwerkt. Ook als je de nummers van Bruno Mars beluistert, coschrijver van Uptown Funk, merk je dat hij goed heeft gekeken naar, voornamelijk, James Brown en Michael Jackson. Check hier zijn inmiddels legendarische optreden tijdens de halftime van de Superbowl uit 2014 en het is gewoon James Brown met een vleugje tekst van Stevie Wonder’s debuutsingle Fingertips. Iedereen herkende dat en vond het eerbetoon prachtig, niemand die een zaak begon. Sterker nog, toen ik voor het eerst zijn hit Locked Out of Heaven uit 2012 hoorde dacht ik echt dat het om een nieuw nummer van The Police ging. Mars gaf tijdens interviews ook aan dat hij voor dit nummer door de legendarische band was beïnvloed, maar tot op heden heeft Sting, schrijver van alle The Police-hits, er nooit een punt van gemaakt. Hij weet hoe het werkt. Zoals grote artiesten überhaupt begrijpen hoe het zit als het om invloeden uit het verleden gaat. Wat was bijvoorbeeld Prince geweest zonder James Brown of Sly Stone? Om maar wederom een voorbeeld te noemen.
Thicke en Pharrell hebben aangegeven dat ze overwegen om in hoger beroep te gaan. “We hebben niks gekopieerd,” is hun stelling en daar hebben ze gelijk in. Beide nummers hebben inderdaad hetzelfde gevoel maar geen enkele noot van het nummer komt overeen. Als je daar een heel technisch stuk over wilt lezen check dan dit verhaal. Met uitgeschreven partituren en al dat soort zaken. Zou je nog kunnen stellen dat beide nummers met dezelfde instrumenten en geluiden zijn geproduceerd, maar als je het zover gaat bekijken kan iedere gitaarband of dance producer wel inpakken. Pharrell zei ook heel wijselijk naar aanleiding van de zaak: “De stoffen satijn en viscose voelen allebei hetzelfde aan, toch zijn ze heel verschillende materialen.” Het moge duidelijk zijn dat we hier nog veel over gaan horen.
Voor de liefhebbers: ik heb op Spotify een playlist gemaakt met allemaal nummers waar Mark Ronson en Bruno Mars naar zouden hebben kunnen geluisterd, en in sommige gevallen ook hebben gedaan, toen zij Uptown Funk schreven en produceerden. Een lijst vol fijne funk met The Gapp Band, The Time, Rick James, Earth Wind & Fire, James Brown, Cameo en Prince. Allemaal artiesten die ook goed naar elkaar hebben gekeken. Meer dan drie en half uur luisterplezier en nummers die ik vaak tijdens mijn set draai. Probeer maar eens om stil te blijven zitten.
