Guy Verhofstadt stuurde deze week een brief naar EU-president Donald Tusk. Echt nieuwswaardig is die brief niet, want er staat een standpunt in waar Verhofstadt bekend van is: de Europese Unie moet zich meer gaan bezighouden met migratie. Griekenland en Italië kunnen de bootvluchtelingen niet meer aan, Frankrijk en Groot-Brittannië de situatie in Calais niet. Daarom is er volgens Verhofstadt een ‘comprehensive European approach’ nodig.
Over migratie zullen de meningen altijd verschillen: sommigen vinden dat de grenzen dicht moeten, anderen willen ze open hebben, al is het maar omdat vluchtelingen welkom moeten zijn. De situatie is overzichtelijk: de tegenstanders van open grenzen zijn ook de tegenstanders van de EU en van Verhofstadt. De maatregelen die Verhofstadt bepleit gaan in de richting van meer EU en meer vluchtelingen en dus moeten we volgens de tegenstanders vooral niet naar hem luisteren.
Maar het is beter afstandelijker naar deze kwestie te kijken.
Wat gebeurt er als de EU zich meer gaat bezighouden met asiel en migratie? Er is al veel EU-beleid op dit terrein en daar maakte ik voor GeenStijl dit voorjaar een documentaire over. Het was de tijd van de omgeslagen bootjes op de Middellandse Zee, een probleem wat inmiddels weer helemaal terug is. We spraken met Europarlementariërs, journalisten en Amnesty International over de vraag wat er aan de vluchtelingencrisis gedaan zou kunnen worden en hoe democratisch die oplossingen zijn.
Amnesty had als enige een consistent verhaal: de vluchtelingen op de Middellandse Zee moeten gered worden. Het interesseerde hen niet hoe het gebeurt, als het maar gebeurt. Die consistentie was elders ver te zoeken.
GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini – voorstander van Europees migratiebeleid – kon goed duiden wat er in bijvoorbeeld Tunesië en Lampedusa aan de hand is. Ze sprak over Frontex, een dienst van de Europese Commissie die de grens bewaakt op de Middellandse Zee. Het was volgens Sargentini enige tijd onduidelijk wat die dienst precies moest doen: de grens bewaken of mensen redden? Het Europees Parlement had daarom de taak van Frontex beter omschreven zodat daar geen discussie meer over kon bestaan: vluchtelingen moeten worden gered.
Een mooi resultaat waar GroenLinks-kiezers waarschijnlijk blij van worden, maar of dit het gewenste gevolg had gehad, daar was Sargentini niet zeker van. Als je immers niet op volle zee bent, is het moeilijk te controleren wat Frontex in de praktijk doet. Het is niet moeilijk te zien dat dit zich ook zal voordoen als een Europese dienst bij Calais of in Griekenland gaat ingrijpen: het Europees Parlement weet dan niet goed wat er gebeurt en hoopt er maar het beste van.
Nu geldt dat in de politiek altijd. De controle door gekozen politici is indirect en als dingen misgaan is het maar de vraag of die informatie hen bereikt. Bij GeenStijl gingen we daarom een stapje verder: ‘wat als de ambtenaren van Frontex niet doen wat in Brussel is afgesproken?’ Europarlementariër Jeroen Lenaers (CDA) viel meteen door de mand: het Europees Parlement heeft in dat geval geen enkel middel om in te grijpen. Geen directeur of Eurocommissaris zal ooit om deze reden worden ontslagen.
Dus zelfs als Europarlementariërs massaal op bootjes in de Middellandse Zee gaan kijken of Frontex mensen redt, of als Europarlementariërs hoogstpersoonlijk polshoogte gaan nemen bij Calais: in alle gevallen levert dit slechts informatie op waarmee ze debatten kunnen voeren en waarover ze opiniestukken kunnen schrijven, maar ze kunnen niet zoals op nationaal niveau afdwingen dat het beleid wordt uitgevoerd zoals zij dat willen. Het heeft op voorhand nooit politieke consequenties.
Als je Europees asielbeleid bepleit zoals Verhofstadt dat doet, pleit je voor beleid waar volksvertegenwoordigers niet of nauwelijks invloed op hebben. Dat zou niet alleen een doorn in het oog moeten zijn voor mensen die de grenzen dicht willen gooien.
Chris Aalberts gaat in september naar Brussel voor ThePostOnline. Je kunt via crowdfunding nog steeds bijdragen aan zijn reportages. Je bijdrage wordt zeer op prijs gesteld. Zie voor meer informatie: Yournalism.nl.
