De PvdA wil liever niet dat er streng wordt gecontroleerd op bijstandsfraude, want zou vooral mensen treffen die te goeder trouw zijn. Niets is echter minder waar.
Op 4 augustus 2015 verscheen in het AD een artikel, waaruit bleek dat de PvdA-Rotterdam wil dat er meer met een menselijke maat gekeken wordt naar fraudeurs en fraudebestrijding van bijstandsuitkering in het algemeen. Volgens de PvdA Rotterdam worden er veel te snel boetes opgelegd en lijden de goedwillenden onder de kwaden. Zo wordt iemand die welwillend is maar te laat zijn loonstrookje aanlevert even hard aangepakt als iemand die opzettelijk probeert te frauderen.
Enige weken hiervoor trok de lokale PvdA in mijn woonplaats Lansingerland ook al fel van leer tegen de manier van fraudebestrijding in Lansingerland. De gemeente heeft hiervoor een extern bureau ingehuurd dat in opdracht van de gemeente onderzoek doet naar complexe fraude gevallen. Dit zijn gevallen waarvan de gemeente al een serieuze verdenking van fraude heeft, maar nader onderzoek laat doen, in dit geval door Investiga, om te kijken of hier ook daadwerkelijk sprake is van fraude.
Investiga onderzoekt de zaak en rapporteert haar bevindingen aan de gemeente waarna de gemeente zelf bepaalt of hier sprake is van fraude en al dan niet een boete of inhouding van uitkering oplegt. Voorop staat dat het onderzoek gedegen wordt uitgevoerd en dit ook bij toetsing door de rechter wordt bevestigd. In het geval van Lansingerland was dit 93% van de gevallen ook het geval.
Het is dan ook vanuit de PvdA zowel in Rotterdam als Lansingerland erg bijzonder te noemen dat zij juist de bestrijding van fraude proberen te ondergraven en frustreren met de argumentatie als dat deze te ver doorgeschoten zou zijn. Het wordt nog net geen heksenjacht genoemd. Daarbij geven ze hiermee ook direct de overheid, waarvan zij vinden dat die de handhaving moet doen, een brevet van onvermogen.
PvdA Lansingerland beroept zich op een uitspraak van de rechtbank van Rottedam op 24 juni 2015. Hierin vindt de rechter dat kerntaken inzake het publiek domein alleen dienen te worden uitgevoerd door de overheid zelf. Hiermee gaat de rechter voorbij aan het feit dat de overheid aantoonbaar minder presteert in onderzoek naar fraude dan bijvoorbeeld een extern bureau dat hier in is gespecialiseerd. Eenvoudigweg omdat de overheid vaak niet over de gespecialiseerde kennis beschikt of niet hard durft op te treden tegen haar burgers. Gevolg is dat veel meer fraudeurs wegkomen met fraude en onterecht gemeenschapsgeld ontvangen. Hierdoor lekt veel gemeenschapsgeld weg, geld dat ingezet had kunnen worden voor andere doeleinden. Of nog beter niet geheven had hoeven worden middels de belastingen.
De PvdA Rotterdam vindt dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen mensen die echt frauderen en mensen die niet voldoen aan de regels, de facto dus fraude plegen, maar wel te goeder trouw zijn. Mensen die te laat gegevens aanleveren bijvoorbeeld. Nu zul je altijd grensgevallen hebbe, maar die regels zijn er niet voor niets. Door schade en schande zijn deze aangescherpt omdat blijkt dat hier waar mogelijk de hand wordt gelicht met diezelfde regels en zo onterecht gemeenschapsgeld werd opgestreken.
Juist een PvdA zou scherp moeten zijn op fraude in welk geval dan ook. Het gaat hier namelijk om het door hen zo hoog geprezen solidariteitsprincipe. Waar de PvdA enerzijds vindt dat mensen die een uitkering dienen te krijgen die gelijk moeten ontvangen zonder voorafgaande controle, iemand zou anders weken zonder geld zitten, vindt het anderzijds dat diezelfde controle niet heel streng hoeft te worden nageleefd. Gevolg is dat je hiermee fraude in de hand werkt en in stand houdt.
Dit zet het solidatiteitsprincipe onder druk. Het gaat hier tenslotte wel om gemeenschapsgeld. Geld dat opgebracht wordt door de belastingbetaler die veelal de werkende klasse van het land is. Dit geld wordt nu via de belasting geheven omdat iedereen weet dat hij of zijn ook in een situatie kan komen dat er een afhankelijkheid is van ons sociale stelsel. Echter indien de controle en handhaving achterblijven, zullen steeds minder mensen bereid zijn om hier hun belastinggeld aan te besteden.
De PvdA kan zich dus beter richten op betere handhaving en stimuleren van terughalen van onterecht uitkeringsgeld dan zich te richten op de incidentele gevallen en dit als algemeenheid te verklaren. Zo niet dan worden de woorden van Thatcher steeds meer werkelijkheid en zal het probleem van socialisme blijven dat er uiteindelijk geen geld van anderen meer is om uit te geven.
Leon van Noort schrijft dit stuk op persoonlijke titel. Naast zijn werk is hij fractievoorzitter voor de VVD in Lansingerland
