De emoties over het bouwen van een muur tussen Mexico en de Verenigde Staten lopen hoog op. De verontwaardiging is selectief, hypocriet en ongeloofwaardig. Laten we eens kennis nemen van de feiten.
De grens tussen Mexico en de Verenigde Staten loopt van de Grote Oceaan tot de Golf van Mexico en heeft een lengte van 3326 kilometer. De grens begint aan de kust van de Grote Oceaan tussen San Diego (Californië) en Tijuana (Neder-Californië). Vanaf daar loopt de grens in meestal rechte stukken oostwaarts, tot hij tussen Ciudad Juárez en El Paso de Rio Grande/Rio Bravo tegenkomt die de grens volgt tot de monding nabij Brownsville en Matamoros.
Het is de meest gepasseerde grens van de wereld. Per jaar passeren 350 miljoen mensen (legaal) de grens. De grens tussen Mexico en de V.S. is niet alleen de grens met de meeste legale passages, maar mogelijk ook met de meeste illegale passages. Het totale aantal illegale passages is onmogelijk te bepalen, maar is waarschijnlijk meer dan een miljoen. Vooral vanuit de Verenigde Staten worden pogingen ondernomen de grens beter te bewaken. In stedelijke gebieden is er een barrière gebouwd. Toch weten nog veel Mexicanen de grens te overschrijden, ofwel door woestijnen, ofwel met behulp van mensensmokkelaars, en vaak allebei. Per jaar komen zo’n 300 Mexicanen om tijdens pogingen om de grens te passeren, de meesten door uitdroging of andere gevaren in de woestijn, en een klein aantal door geweld. Een probleem is de torenhoge criminaliteit in het grensgebied. Vooral de drugshandel heeft extreme vormen aangenomen.
In 2005 besloot een groep Amerikanen dat de Amerikaanse regering niet genoeg deed tegen illegale immigratie, en ging zelf aan de grens patrouilleren. Dit Minuteman Project werd sterk bekritiseerd door organisaties als de American Civil Liberties Union maar ook door de Amerikaanse president Bush en zijn Mexicaanse collega Fox. In mei 2006 ging de Amerikaanse Senaat akkoord met de uitbreiding van de grensbarrière met meer dan 3200 kilometer. Obama heeft daarvan de helft laten bouwen. Obama heeft dus onderkend dat met name in de Zuidelijke delen van de VS er een aanzienlijke overlast plaatsvindt van illegalen en dat het nodig was daartegen actie te ondernemen. Hij zorgde ervoor dat illegalen werden teruggestuurd, voor zover als mogelijk was. Tegen de bouw van de muur en tegen het terugsturen van illegalen zijn voor zover bekend amper protesten geweest.
Wat Trump doet is in feite niet meer dan het werk van Obama afmaken van iets wat al elf jaar geleden besloten is. Logisch dat de Zuidelijke staten in de VS anders en veel gunstiger tegen de muur aankijken dan de Noordelijke staten. Het doet denken aan komst van asielzoekers. Ze moeten “ruimhartig” worden opgevangen, “but not in my backyard”. Ze moeten worden opgevangen in wijken waar geen “elitairen” wonen. Zoals gewoonlijk komt het op het bordje van de minder deugende medemens die tolerant en fatsoenlijk moeten zijn of anders voor discrimineren of zelfs racist worden uitgemaakt.
Het protest van puissant rijken als Madonna en Meryl Streep is hypocriet en ongeloofwaardig. Vluchtelingen en illegalen in de ‘backyard’ van deze twee dames zouden meteen weggeschoten worden. De reden voor het protest komt vooral door de zeer autoritaire manier waarop Trump hierop de aandacht heeft gevestigd ten gunste van de verkiezingsuitslag. Hij zette Latino’s weg als moordenaars en verkrachters. Het is niet alleen onterecht om een bevolkingsgroep zo over één kam te scheren, maar ook onverstandig. Zowel de Mexicaanse als de Amerikaanse regering zijn er niet bij gebaat om de immigrantenstroom helemaal in te dammen. De Amerikaanse economie heeft goedkope arbeid hard nodig, terwijl het geld dat illegale immigranten terugsturen naar Mexico een belangrijke bijdrage levert aan de Mexicaanse economie. Beide handen wassen elkaar dus en met enig goed overleg waren de Mexicaanse president Enrique Peña Nieto en president Trump er wellicht uitgekomen.
Tenslotte: wie moet de kosten van de muur betalen? De kosten van de bouw van de huidige Obama-muur kwamen voor rekening van de VS. En de kosten van de rest van de muur? Stel je hebt een tuin en je buurman wil een schutting tussen de percelen bouwen. Hij komt naar je toe en zegt: “buurman, ik zou graag een schutting willen optrekken tussen onze percelen. Daar hebben we beiden plezier van. Wat vind je daarvan, wil je meedoen en zo ja, wat zijn jouw voorkeuren, wil je meebetalen?”. Grote kans dat u zegt: “prima, daar gaan we het over hebben en als we eruit komen hoe de schutting er uitziet, zal ik meebetalen.” Maar als de buurman aanklopt en zegt: “buurman ik ga een schutting van drie meter hoog tussen onze percelen bouwen en u betaalt er indirect aan mee”, dan heb je de poppen aan het dansen. Niet goed en niet handig. Kwaad bloed is gezet.
Vanuit dit oogpunt dient de VS de muur zelf te betalen. De commotie die er nu over het afbouwen van de muur en de kosten was niet nodig geweest. Erg onverstandig van Trump om zo voor het oog van de wereld met je buurman om te gaan. Bij Trump is het ‘my way or the highway‘. De hoop is dat Trump een aantal mensen om zich heen heeft verzameld die hem enige diplomatie bijbrengen. Als Trump enig moreel leiderschap en autoriteit willen opbouwen dan zal uit een heel ander vaatje getapt moeten worden.
Dan nu de hamvraag: is het bouwen van een muur moreel verantwoord? Die vraag in z’n algemeenheid niet te beantwoorden. Ieder land moet dat zelf bepalen, maar zal zich er wel van bewust moeten zijn dat een muur een ultiem blijk van afkeer is van het buurland. De zo edele Obama vond het bouwen van een muur noodzakelijk, alle afkeer ten spijt. Voor een goede samenwerking tussen buren moet er sprake zijn van gezamenlijk belang en een zeker evenwicht binnen de relatie. Blijkbaar was die balans er tussen de VS en Mexico niet meer.
Bepalende factoren zijn goede nabuurschap, waarbij helpt dat de culturele verschillen tussen de landen niet groot zijn. Een muur tussen de VS en Canada wordt niet overwogen. De verhoudingen zijn evenwichtig en men vreest geen overmatige illegalen waaronder rapaille zit. De cultuur tussen deze twee landen komt overeen. Evenzo is in ons land gesuggereerd de grensbewaking opnieuw in te stellen, niet omdat we onze twee buren niet meer vertrouwen, maar omdat we anderen uit culturen die afwijkend zijn en soms tegengesteld zijn, willen beperken en omdat er IS leden tussenzit.
Een muur is te beschouwen als een nadrukkelijke variant op grensbewaking. Vele landen hebben muren, zichtbaar of onzichtbaar. De Arabische wereld heeft hoge onzichtbare muren opgetrokken. Saudi-Arabië, China, Japan en Australië en laten geen of amper immigranten toe. Canada heeft een streng toelatingsbeleid op basis van een puntensysteem voor gezinnen. Enkel mensen die een goede bijdrage kunnen leveren aan hun maatschappij worden toegelaten. Onze regering en de EU ooit geprotesteerd heeft tegen deze discriminatie. In feite heeft de EU ook barrières opgeworpen door overeenkomsten aan te gaan met Turkije en andere landen. Nu Trump komt met immigratieregels voor mensen vanuit zeven landen in het Midden Oosten, regels die nota bene al bestonden tijdens Obama, is de verontwaardiging niet van de lucht: selectieve verontwaardiging.
