Morgen, dinsdag 11 april om 21:20 op NPO2 zendt WNL Opiniemakers een reportage uit die ik met het team van WNL maakte over de integratie van Turken in Nederland. Hieronder een aanvullend artikel met achtergrondinformatie bij die uitzending.
De Nederlandse Turken. Of Turkse Nederlanders. We hebben jarenlang ten onrechte gedacht dat het wel snor zat met deze groep immigranten, met circa een half miljoen zielen de tweede bevolkingsgroep in Nederland. Turken hadden een gunstiger imago dan hun gelijktijdig hier gekomen mede-gastarbeiders, de Marokkanen. NederTurken hebben winkels, verenigingen, scholen, internaten en moskeeën, en leken lange tijd voor minder overlast te zorgen op straat dan de Marokkanen. Ook waren en zijn zij politiek goed georganiseerd, met name in de PvdA en het CDA vindt men veel Turks-Nederlandse politici. Nederlandse salafisten, jihadisten en Syrië-gangers? Zelden van Turkse komaf.
Goed, in de zware misdaad is er zeker sprake van Turkse organisaties en al in de jaren ’80 van de vorige eeuw was duidelijk dat de Grijze Wolven een fascistische gangsterbende is. Maar door de bank genomen; het leek wel los te lopen, met de NederTurkse integratie.
Dat lessen in de eigen taal, over de eigen cultuur, in eigen internaten misschien niet heel wenselijk waren, daar waarschuwden maar heel weinig mensen voor. Toen de burgemeester van Istanbul, Recep Tayyip Erdogan, in 2003 minister president werd voor de AKP (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling), begonnen NederTurken zich te roeren. Een en ander culmineerde in zware ongeregeldheden op 11 maart jongstleden in Rotterdam, toen Turkse ministers de toegang tot het land ontzegd werd en woedende Turks-Nederlandse jongeren bij het consulaat de ME te lijf gingen.
Hieronder een kort overzicht van de hoofdpunten.
In 1998 wordt Recep Tayyip Erdogan, dan burgemeester van Istanbul, tien maanden gevangen gezet omdat hij een gedicht voordraagt en daar de volgende regels aan toevoegt:
Democratie is slechts de trein die wij nemen totdat wij op onze bestemming zijn aangekomen. Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.
Na zijn vrijlating in 1999 maakt hij politieke furore en in 2003 wordt hij minister-president van Turkije voor de door hemzelf opgerichte AK-partij (AKP). In 2014, na een maximaal aantal jaren als minister-president, wordt hij president. In 2016 bereidt de AKP een referendum voor, bedoeld om meer directe macht over te hevelen van het parlement naar de president. De Turken gaan 16 april naar de stembus, in Nederland konden de Turken stemmen van 5 tot en met 9 april.
Erdogan’s beleid ten aanzien van de Turken in Nederland is er altijd op gericht geweest om de emigranten zo Turks mogelijk te houden. Diverse organisaties moesten de integratie in Nederland in economische en tot op zekere hoogte politieke zin bevorderen, maar assimilatie was altijd uit den boze. De nationalistisch-islamitische agenda van ‘Ankara’ krijgt in Nederland gestalte in diverse belangengroepen en organisaties.
De NederTurken ondernemen, zijn politiek actief, organiseren zich, maar blijven als het even kan zo Turks mogelijk. De Nederlandse overheid blijft investeren in Turkse organisaties, zowel in de vorm van subsidies als via het blijven raadplegen van Turkse groeperingen aan beleidsmatige overlegtafels. Daarmee meent de overheid ‘de NederTurk’ aan te spreken, maar klopt dat wel? De organisaties willen ons dit graag doen geloven, in ieder geval.
Gülen en de AKP waren lange tijd de beste maatjes. Beide organisaties zijn actief in Nederland. En daarnaast zijn er nog ettelijke verenigingen, de belangrijkste zijn het Erdogangezinde Milli Görus, de extremistische Grijze Wolven, Süleymanci en Diyanet. Diyanet is het Turkse Presidium voor Geloofszaken, een overheidsorgaan dat grofweg de helft van de Turkse moskeeën in Nederland beheert, imams als Turkse ambtenaren stuurt en tot voor kort zelfs letterlijk de preken schreef die moesten worden voorgelezen.
Een en ander leidde in 2014 tot onderzoek door Lodewijk Asscher naar deze clubs: in hoeverre werken zij de integratie tegen? Is er sprake van parallelle samenlevingen die door zulke groeperingen bewust in stand worden gehouden?
In de afgelopen jaren zijn er aardig wat botsingen geweest tussen Turkije en Nederland, zowel internationaal-politiek als nationaal-sociaal. Een bloemlezing van enkele hoofdpunten:
Yunus. Erdogan laat zijn spierballen zien bij een bezoek aan Nederland. Hij trekt van leer tegen de opvang van het jongetje Yunus, dat uit huis geplaatst moest worden om vermeende mishandeling en door twee lesbiennes wordt opgevangen. Yunus’ moeder wilde hem terug en schreef Erdogan aan om haar te helpen. Erdogan liet weten dat de geaardheid van de pleegouders een probleem was en stapte zelfs naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, de pleegmoeders doken onder met de jongen.
Jodenhaat. Een reportage van de NTR laat een ontluisterend interview met Turkse jongeren zien, waarin zij ongegeneerd jodenhaat spuien. De jongerenwerker die dit aan de kaak stelt, een Koerd, wordt met naam en toenaam genoemd in de NederTurkse media, en wordt door een deel van de Turkse gemeenschap dusdanig bedreigd dat hij moet onderduiken met zijn gezin.
De ‘Turkse Coup’ in Rotterdam. Er blijkt sprake te zijn van een dusdanige politieke inmenging – met dubbele petten op – in de PvdA te Rotterdam, dat er gesproken wordt van een ‘Turkse Coup’ in de wijk Feijenoord. Cliëntelisme en belangenverstrengeling lijkt er aan de orde van de dag te zijn, concludeert integriteitsbureau BING, dat in opdracht van de deelraad onderzoek deed naar de internaten en de bredere politieke cultuur in de deelgemeente Feijenoord.
Moskee-internaten. Turkse kinderen verblijven in illegale en soms ook brandgevaarlijke moskee-internaten. Verantwoordelijk wethouder Hamit Karakus (PvdA) sluit de internaten niet. Een onthullende documentaire van EenVandaag legt een netwerk aan belangenverstrengeling bloot.
De couppoging in Turkije. Als in juli 2016 een mislukte coup plaatsvindt in Turkije, lopen de spanningen in Nederland ook hoog op. Na een oproep uit Ankara gaan Erdogangezinde NederTurken de straat op en maken amok. Als Erdogan Fethullah Gülen en zijn beweging als schuldige aanwijst, krijgen Gülenisten hier te lande te maken met bedreigingen, mishandelingen en boycots van hun bedrijven.
Ebru Umar. Nadat Erdogan vervolging eist van de Duitse komiek Jan Böhmermann omdat die een satirisch gedicht over hem voordroeg, ontstaat er een klimaat van censuur en verklikkerij onder de Europese Turken. Columnist Ebru Umar wordt het slachtoffer van klikkende Turken. Als zij in Turkije verblijft, wijzen Nederlandse Turken de autoriteiten op enige smalende tweets van haar hand aan het adres van Erdogan. Zij wordt opgepakt en krijgt landarrest. Pas na enige weken (en veel diplomatieke inspanningen) mag zij Turkije verlaten.
DENK. Een felle aanvaring tussen vice-premier en minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) en Turks-Nederlandse PvdA-kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, leidt tot zetelroof van de twee laatstgenoemden en de oprichting van de partij DENK. De twee weigerden in te stemmen met Asschers beleid inzake integratie en hekelden zijn onderzoek naar Turks-Nederlandse organisaties. Saillant: na hun vertrek worden zij gefeliciteerd door de Nederlandse afgezant van Diyanet (zie hier onder). Sindsdien is DENK verwikkeld in allerlei politiek gekonkelfoes met troll-accounts, provocaties, interne ruzies (Sylvana Simons stapte op) en hatelijke oprispringen, en haalden zij drie zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart.
@SelcukPvdA @tunahankuzu I would like to congratulate Mr. Tunahan Kuzu and Mr. Selcuk Ozturk on their honest and courageous stances.
— Mustafa Ünver (@munverm) November 13, 2014
Het referendum. De NederTurkse gemeenschap mag stemmen in een referendum over een grondwetswijziging. Kort gezegd gaat het om de vraag: moet er meer macht naar de President en minder naar het parlement, ja of nee? (Meer uitleg leest u hier.) De JA-campagne krijgt het verwijt nogal fel op te treden en de NEE-stemmers niet prettig te benaderen. In Rotterdam grijpt burgemeester Aboutaleb (PvdA) in als een winkelier metershoge portretten van Erdogan ophangt: de posters moeten weg.
Het Rotterdamse CDA-raadslid Turan Yazir. Yazir trekt zich tijdelijk terug uit zijn functie nadat hij, samen met enkele andere Nederlandse Turken, in de Turkse media wordt genoemd met naam, toenaam en foto, als Gülenist en ‘fascist’ die ‘samenwerkt met Geert Wilders’.
Het Armeense genocide-monument. Als de Nederlands-Armeense gemeenschap in Almelo een monument opricht ter nagedachtenis aan de Armeense Genocide, komen Turken demonstreren. De Turkse Consul roept hiertoe op en stelt zelfs gratis busvervoer vanuit de Randstad ter beschikking. Turkse demonstranten dansen in traditionele kleding en zingen nationalistische liederen. Een Turk wordt later veroordeeld door de rechter voor het bedreigen van de Armeense gemeenschap; hij riep dat ‘Karabach het graf van de Armeniër’ zou worden. Een verwijzing naar etnische zuiveringen in Karabach.
De rellen in Rotterdam. Als Erdogan twee ministers stuurt om campagne te voeren voor een JA-stem in het referendum en daarbij aan de Nederlandse Turken refereert als ‘mijn staatsburgers’, is voor de Nederlandse regering de maat vol. De ministers krijgen een inreisverbod. Minister Kaya van familiezaken negeert dit en reist toch naar het Turkse consulaat in Rotterdam. Daar ontstaan rellen, zij mag niet spreken en wordt uiteindelijk uitgezet. De rel leidt tot een zware diplomatieke crisis tussen Turkije en Nederland, Erdogan heeft sindsdien Nederland en de Nederlanders uitgemaakt voor fascisten, genocideplegers, nazi’s en wat dies meer zij.
Nou, iedereen die dacht dat het met de integratie van de Turken wel goed zat, is inmiddels ruw wakkergeschud uit die zoete droom. (Told you so.) Dat was in zekere zin een voordeel van de rellen en botsingen. Nu is het zaak om de boel ten goede te keren. Zeker nu Erdogan zich meer en meer ontpopt tot een islamofascistische dictator en niet van zins lijkt om zijn greep op ONZE Turken te laten verslappen. Domweg ‘lazer dan maar op naar Ankara’ brullen gaat niet helpen; voor een keiharde kern van Grijze Wolven en AKP-fundies is dat uiteindelijk misschien de beste oplossing. Maar een half miljoen mensen, waarvan velen gewoon wél rustig hier willen leven en bijdragen, die moeten we niet zomaar wegwensen naar Erdoganistan.
Een aanhoudende ferme houding van de Nederlandse politiek en diplomatie naar Ankara zal helpen. Evenals het stoppen van invloed, geld en organisaties uit Turkije. Maar binnen de Nederlandse wet mag er veel, wij zijn immers géén theocratische dictatuur. Voor WNL Opiniemakers maakte ik een reportage en sprak met betrokkenen over dit onderwerp, en daar rolde een andere, vrijwel unanieme conclusie uit: stop met die belangenverenigingen, organisaties en roeptoeters die zeggen ‘de’ NederTurk te vertegenwoordigen. Alleen de AKP was het hier, verrassend, niet mee eens, maar dat lijkt me dan juist een aanbeveling.
‘Onze’ Turken, we hebben liever niet dat ze zich ‘Soldaten van Erdogan’ noemen. Of zich meer Turk dan Nederlander voelen, ook als ze hier geboren zijn. Erdogan moet flink op de vingers van zijn Lange Arm getikt worden, en dan is er verder op zichzelf niets mis met het koesteren en erkennen van je Turkse afkomst. Maar dan wel volgens onze vrije, Westerse normen en waarden.
WNL Opiniemakers over de integratie van Nederlandse Turken, Dinsdag 11 april, 21:20, NPO2
