Reportage

De erfenis van Pim: rechts-populistisch Nederland verenigt zich (voor een middagje)

07-05-2017 15:31

Ook vijftien jaar na zijn gewelddadige dood is Pim Fortuyn bij sommigen nog steeds onverminderd populair. Dat zien we aan de aantallen mensen die op zijn herdenking in Rotterdam afkomen. De aantallen zijn moeilijk te tellen. Het kunnen er wel vijfhonderd zijn. Uw verslaggever vindt de mensenmassa imponerend voor een politicus die al zo lang dood is en die inmiddels talloze opvolgers of wanna be opvolgers heeft gekregen. Toch spreken sommige aanwezigen dit tegen: drie jaar geleden zou de herdenking drukker zijn geweest.

Robert Simons, de partijvoorzitter van Leefbaar Rotterdam, praat de middag aan elkaar. Na elk onderdeel zegt hij dat het “indrukwekkend” was. Eerst horen we Leefbaar Rotterdam partijleider Joost Eerdmans uitgebreid foeteren over hoe het Pim is vergaan. Pim is immers veel te hard aangepakt.

De Haagse elite deugt niet, want die weet niet wat er leeft en zorgt voor te veel migratie. Het moet allemaal veel strenger. We zien hier het recept van politieke leiders van populistisch rechts: de elite, de migratie en de andere politieke partijen hebben het allemaal verkeerd gedaan.

De verkeerde kant van de geschiedenis

Journalist Wierd Duk spreekt ook. Hij heeft veel kritiek op hoe de media met Pim omgingen. PVV-Kamerlid Martin Bosma vertelt dat Pim gelijk had en dat het inmiddels allemaal alleen maar erger is geworden. Dan komt Afshin Ellian met een lang theoretisch verhaal en reikt Rita Verdonk de Pim Fortuyn prijs uit aan Ebru Umar, die begint te foeteren op de vrouwen die deze dag adverteerders hebben opgeroepen niet meer op GeenStijl te adverteren. Zij staan volgens Umar “aan de verkeerde kant van de geschiedenis”. Hard applaus.

Tussendoor luisteren we naar een blonde mevrouw die een vaag gedicht voordraagt. Lee Towers zingt twee riedeltjes. De sympathisanten zwaaien enthousiast met de aan hen uitgereikte Pim-vlaggen. Het programma duurt tot 18.06 uur, het tijdstip waarop Pim werd doodgeschoten. Het programma blijkt te kort en dus er zijn tien minuten over. Lee vult die tijd met onder meer een opmerkelijk vrolijke meezinger. Er volgen twee minuten doodse stilte. Er zijn witte rozen uitgedeeld om bij het standbeeld van Pim te leggen. Dat doet men massaal.

Op dit pleintje staat een standbeeld van Pim op een soort zuil. Eerdmans zet er een ladder tegenaan om een bos bloemen in Pims handen te leggen. Dat schijnt traditie te zijn.

De relevantie na al die jaren

Pims gedachtengoed is nog steeds springlevend, zo blijkt deze middag: welke politicus wordt er vijftien jaar na zijn dood nog herdacht? Pims relevantie blijkt vooral uit de enorme waaier van clubs en partijen die allemaal een lijntje met Pim hebben. Kopstukken van populistisch rechts na Pim zijn hier aanwezig. We zien Rotterdamse Leefbaren als Marco Pastors en Ronald Sörensen, PVV’ers als Harm Beertema en Danai van Weerdenburg, FvD-leider Thierry Baudet en Pegida-voorman Edwin Wagensveld. Powned en GeenStijl zijn ook komen opdraven.

De sympathisanten zijn partijpolitiek gezien heel divers. Hier lopen (oud-)leden van Leefbaar Rotterdam, Trots op Nederland, Artikel 50, VNL, GeenPeil, FvD en LPF. Er zijn voormalige vrijwilligers tegen het Oekraïne-verdrag, sympathisanten van de PVV en oud-raadsleden van partijen die inmiddels zijn opgeheven. De sympathie voor Pim gaat dwars door al deze organisaties heen. Er is veel wat hen bindt. Dit blijkt ook wel uit de speeches die een zeer herhalend karakter hebben en steeds dezelfde boodschap hebben, maar die tegelijk afkomstig zijn van personen van zeer verschillende organisaties.

Heel veel eenheid

Dát is dus de erfenis van Pim: er zijn veel burgers die sinds Pim op zoek zijn naar een politieke partij met een rechts-populistisch profiel. Al die partijen en hun politici konden nooit tippen aan Pim. Hoewel Pims partij – de LPF – een ruziënde puinzooi was, is er niemand die dit Pim verwijt want alle partijen na Pim deden het niet of nauwelijks beter. Zo staan Joost Eerdmans en Martin Bosma vandaag op één podium, maar tegelijk wil de PVV Leefbaar Rotterdam in de havenstad gaan beconcurreren zodat populistisch rechts ouderwets versplinterd is en ze allebei niet de grootste partij zullen worden. Sympathisanten speculeren openlijk over de toekomstige strijd tussen PVV en FvD. Baudet wordt opmerkelijk vaak als “echte erfgenaam” van Pim genoemd.

Juist bij deze herdenking van Pim zien we de waanzin van alle losse partijen, partijtjes en andere clubjes op rechts: eigenlijk hebben ze allemaal op hoofdlijnen dezelfde visie. Hun onderlinge verdeeldheid is zeker niet groter dan die binnen een gemiddelde traditionele partij. In hun gezamenlijkheid zijn ze opmerkelijk sterk: nergens bestaan nog politieke bijeenkomsten waar hoog opgeleiden in pak staan naast mannen met zichtbare tatoeages. Dit publiek is meer dan elders een dwarsdoorsnede van de samenleving. Elke traditionele partij zou er jaloers op zijn.

Hun enige probleem is dat de eensgezindheid niet verder gaat dan deze ene middag.