De ongeldig verklaarde VMBO diploma’s zorgden ervoor dat de onderwijssector op haar grondvesten schudde. In de Tweede Kamer zal daarover verder gedebatteerd worden waarbij ook de positie van bestuursvoorzitter Postema onderwerp van debat zal zijn. Er is nog een andere senator en bestuursvoorzitter in het onderwijs in opspraak geraakt door falend intern toezicht naar misstanden bij een hbo instelling.
In 2008 is de Hanzehogeschool onder bestuursvoorzitter Pijlman door de Raad van State al eens veroordeeld voor een aanzienlijke inschrijvingsfraude met ernstige financiële gevolgen. Pijlman (sinds 2015 D66 senator) werd door zijn toenmalige raad van toezicht voor deze substantiële fraude noch berispt noch ontslagen en stapte ook zelf niet op. Alsof er niets gebeurd was bleef hij gewoon zitten. Zijn raad van toezicht zag in deze fraude ook geen reden om sindsdien dichter op zijn huid te gaan zitten om een mogelijke herhaling van slecht en incompetent leiderschap voor de instelling te kunnen voorkomen. Het wachten was dan ook op het volgende bedrijfsongeluk bij deze instelling.
De raad van toezicht van de Hanzehogeschool Groningen heeft expliciet de klankbordfunctie boven het werkgeverschap en het toezicht houden gesteld. Zoals blijkt uit het toetsingskader van deze interne toezichthouder waarin het navolgende is opgenomen:
”De Raad van Toezicht beschouwt zijn invloed op het beleid en op de gang van zaken als meewerkend. De nadruk ligt daarom ook op een rol als klankbord, meer dan louter op toezicht.”
(Bron: Toetsingskader Hanzehogeschool Groningen d.d. 23 januari 2017).
Deze klankbordfunctie staat volgens alle deskundigen op gespannen voet met het toezicht houden. En leidt tot een onvoldoende kritische blik, debat en houding tegenover de bestuurder van zo’n onderwijsinstelling. En dat laatste blijkt dan ook ondubbelzinnig uit de navolgende gebeurtenissen.
In september 2017 stuurde een ex-werknemer (oud advocaat en expert in het onderzoeken van mismanagement in het bedrijfsleven) aan de voorzitter van de raad van toezicht een vertrouwelijk onderzoeksrapport over gesignaleerde misstanden bij de instelling. Waarbij aan de raad van toezicht werd gevraagd om die gerapporteerde misstanden, gelet op de ernst ervan, door een onafhankelijk deskundig extern bureau als second opinion te laten onderzoeken. Met het hiervoor omschreven toetsingskader bij de Hanzehogeschool laat de reactie van deze raad van toezicht zich op voorhand al wel raden. De interne toezichthouder wilde als werkgever van de recidiverende bestuursvoorzitter en als toezichthouder helemaal niets laten onderzoeken en verwees de ex-werknemer, zonder enig intern of extern onderzoek ingesteld te hebben, direct door naar het Huis voor de Klokkenluiders. Daarmee was voor hen de kous af.
De ex-werknemer liet het er niet bij zitten en zond vervolgens het gehele onderzoeksrapport met de reactie van de raad van toezicht ter beoordeling door naar de externe toezichthouder, de onderwijsinspectie. Met het verzoek om een onderzoek in te stellen naar in het onderzoeksrapport vastgesteld wanbeheer. Zoals dat begrip wettelijk is omschreven in de Wet op het hoger onderwijs en onderzoek. En waarvoor niet het Huis voor de Klokkenluiders maar uitsluitend de onderwijsinspectie wettelijk bevoegd is om zo’n onderzoek uit te doen voeren. Tegelijkertijd werd de inspectie gevraagd het evident falend intern toezicht bij de Hanzehogeschool aan te pakken. Tot op heden heeft de onderwijsinspectie opmerkelijk genoeg in deze zaak slechts het volledige zwijgen ertoe gedaan. Een doofpot om politieke redenen?
PvdA senator Postema is dus niet de enige bestuursvoorzitter in het onderwijs en senator die in opspraak is geraakt.
In het debat kort voor het zomerreces waren veel politici hard in hun oordeel over Postema. Als die in het vervolgdebat blijven volharden in dat standpunt zal ook de situatie bij de Hanzehogeschool niet onbesproken kunnen blijven. Juist in een rechtsstaat geldt immers; gelijke monniken, gelijke kappen. Dit is het zoveelste voorbeeld van politieke intriges en machtsspelletjes waardoor burgers zich steeds meer afwenden van de politiek. Met in dit geval een dubieuze hoofdrol voor de externe toezichthouder in het onderwijs, de onderwijsinspectie. Tweede Kamer neem je verantwoordelijkheid en zoek dit tot op de bodem uit! Een deugdelijke onafhankelijke uitvoering van het toezicht op het onderwijs, de geloofwaardigheid van politici en het aanzien van de Eerste Kamer staan immers op het spel!
