Winnaar – Lisette Blaak: We doen het omdat we om je geven.
De 26 jarige Emma Goudrink is een van de weinigen die zich nog vrouw durft te noemen in een volledig genderneutrale wereld. Het wordt haar niet gemakkelijk gemaakt. Maar juist op het moment dat zij zich aan de gendercode heeft geconformeerd, gebeurt er iets vreselijks. Het einde is gruwelijk.
Blaak werkt een simpel gegeven meedogenloos uit, zo meedogenloos dat het beklemmend is en, soms, hyperrealistisch. Voor iemand van nog maar zeventien jaar oud heeft Blaak een prima inzicht in de problemen van een maatschappij als de onze en weet ze die op simpele maar treffende wijze om te zetten in lekker leesbare fictie. Fictie die zo realistisch lijkt dat het evengoed een verslag kan zijn van Nederland over 15 jaar. Precies wat het thema voorschreef dus.
Bovendien was de jury erg blij met het simpele en bondige no-nonsense taalgebruik. Waar andere (beginnende) schrijvers nogal snel willen laten zien hoe groot hun vocabulaire is waardoor een teveel aan adjectieven het lezen onmogelijk lijken te maken, heeft Blaak precies begrepen wat ware fictie is: show, don’t tell. Geen woord teveel, veel vaart, geen overbodig gedoe, maar rechtstreeks op het doel af. Met eerlijke fantasie zonder valse pretenties.
De jury kan Blaak alleen maar aanraden vaker te schrijven, deze stijl vast te houden en vooral niet te zwichten voor de verleiding van ‘literatuur om de literatuur’ zoals het hoogdravende, pretentieuze literaire proza van de hedendaagse Nederlandse debutanten. Daarvan hebben we in Nederland inmiddels in overvloed, maar de nieuwe Saskia Noort of Stephen king moet zich nog aandienen. Die zou zomaar Lisette Blaak kunnen heten.
Een terechte winnaar.
Tweede plaats – Coen de Jong: Gedachten zijn vrij
Coen de Jong schetst een overtuigend beeld van media in een door de leugen geregeerd land. Dat het verhaal zo overtuigend is heeft een aantal oorzaken. De hoofdpersoon Lia Yu wordt ook qua karakter sterk neergezet: haar dubbele afkomst maakt haar gevoelig voor de verleiding van Lionel, die zich buiten het systeem geplaatst heeft, maar ook voor de druk van de hoofdredacteur van De Corporatie om toch weer in het gelid te stappen. De verkrachtingsscene is realistisch angstaanjagend. De verschillende verhaallijnen worden op het eind knap aan elkaar geknoopt. Ontzettend spannend verhaal.
Derde plaats – Jos Dijkman (pseudoniem): Aantekeningen van een witte man
Dijkman schetst een Amsterdam waaruit alle boze witte mannen verdreven zijn. De ik-figuur is de enige overgebleven boze witte man, die uit protest elke dag in een net schoongemaakte WC van het Rijksmuseum poept en daarna een veelzeggende tekst op de deur kalkt. Deze bange witte man woont op voorstel van hogerhand samen met een ‘langbenige, Oost Afrikaanse vriendin’, met wie hij ‘meetbaar gelukkig’ is. Totdat hij Lisa ontmoet, de laatste blanke vrouw die Amsterdam rijk is. Lisa is gematcht met een Marokkaanse jongen. Het lijkt een romance te worden tussen de laatste witte mensen in Amsterdam, maar dan blijkt Lisa op een ‘witte lijst’ te staan. Zij moet verdwijnen. Een prachtig geschreven verhaal.
Eervolle vermelding – Freek de Swart: Soi, de jongen die nooit een foute mening dacht
Een korte thriller over een jongen, Soi, die de breuk met zijn vriendin Vlinder niet kan verwerken. Een hilarisch beeld van een maatschappij zonder foute meningen.
