Is het persoonlijke politiek? In de tijd van het feminisme werd deze vraag bevestigend beantwoord. Nu Pechtolds buitenechtelijke affaire op straat ligt keren echter velen hun hoofd af. Ze willen de details niet weten omdat ze niet relevant zijn. Of willen ze niet dat de burger weet dat de details wél relevant zijn?
Een aantal jaren geleden was ik naar de Canal Parade in Amsterdam. Ik zag hoe het opzichtige en frivole, het nieuwe normaal was geworden. Ik zag een voetbalboot met daarop toenmalig trainer van Ajax Frank de Boer, en toenmalig bondstrainer Louis van Gaal. Ik zag ook een carnavalesk aangeklede sloep van de normaal doodserieuze hoeder van het Nederlandse bankwezen: De Nederlandsche Bank. Opmerkelijk was ook een boot van D66 met daarop metersgrote foto’s met huishoudens van ongebruikelijke samenstelling: een vrouw met twee mannen en een kind bijvoorbeeld. Blijkbaar heeft D66 ook geen moeite met het polygame huwelijk zoals dat in de Afrika en de moslimwereld bestaat. De man is daarbij gerechtigd om met meerdere vrouwen te huwen; vrouwen mogen echter niet met meerdere mannen huwen. Onder het motto van “moet kunnen” lijkt dat misschien een goede zaak. Bedenk dan wel dat samenlevingen die veelwijverij toestaan dikwijls samenlevingen zijn met een grote machtsongelijkheid tussen man en vrouw, maar ook tussen man en man. Het zijn dikwijls samenlevingen waarbinnen slavernij getolereerd werd of wordt.
Als D66 tijdens de Canal Parade ongebruikelijk samengestelde huishoudens idealiseert en propageert, dan is het wellicht ook relevant om eens te kijken hoe deze geclaimde seksuele onconventionaliteit in de praktijk uitpakt. Het is zodoende politiek relevant hoe het persoonlijke relatieleven van Pechtold eruit ziet. Dan valt toch al snel op dat er tolerant wordt omgesprongen met buitenechtelijke relaties. Wat echter ook opvalt, is dat die buitenechtelijke relaties leiden tot problemen binnen de relaties, en uiteindelijk tot verbreking van daarvan. Ook al probeert men tolerante denkbeelden over buitenechtelijke relaties erop naar te houden, eind van het liedje is toch dat deelgenoten gekwetst worden en daar pijn van ondervinden, dan wel dat relaties verkillen. Zo ideaal zijn die idealen van D66 dus niet, ook al hang je ze aan. Dat lijkt me zeker een politiek relevante boodschap: kent D66 wel de gevolgen van haar idealen?
Onbegrijpelijk is ook dat Buma Pechtold in bescherming neemt. Niet alleen lopen twee huwelijken met kinderen en een relatie zonder huwelijk maar met kinderen op de klippen, ook blijkt Pechtold lichtzinnig, en vooral in eigen belang, op te springen met de progressieve verworvenheid die abortus heet. Als er een partij pro-abortus is, dan is dat D66, terwijl christelijke partijen anti-abortus zijn, dan wel daar meer bedenkingen mee hebben. Tot twee keer toe raakt de buitenechtelijke partner van Pechtold, Anne Lok, zwanger waarbij het bijna zeker is dat Pechtold de verwekker is. Beide keren raakt Pechtold in paniek, en, alsof het een Pavlovreactie betreft, probeert hij Lok te overreden, zo niet te dwingen tot abortus. Baas in eigen buik, krijgt hier de betekenis van een Pechtold die baas wil zijn in de buik van Lok. Ondanks haar D66schap voelt Lok intuïtief weinig voor abortus. De eerste keer pleegt Lok ook geen abortus. Ze krijgt een tweeling, naast de drie kinderen die ze al uit haar eerdere huwelijk heeft. Als ze een tweede keer zwanger geraakt, wil ze eveneens geen abortus. Ze laat uitdrukkelijk weten niet gediend te zijn van de dwingelandij van Pechtold. Pechtold gooit het dan over een andere boeg. Hij bezoekt en herstelt de op dat moment verbroken relatie met mooie betogen over de liefde tussen hen. Voorwaarde voor een toekomst samen in liefde blijft echter dat ze deze keer wel abortus pleegt. Pechtold weet het zo te draaien dat Lok de abortus ziet als een investering in een toekomst met Pechtold. Nadat ze ook de tweede abortuspil geslikt heeft licht Lok hem in. Pechtold komt dan echter met de mededeling zich bedacht te hebben, en toch niet met haar verder te willen.
Dat Pechtold mooie verhalen in een stichtelijke toonzetting kan voordragen, weet de Nederlandse televisiekijker maar al te goed. Als D66 is Lok voor deze kant van Pechtold zeker gevoelig. Interessant is echter dat het bovengenoemde voorval, waarbij Pechtold Lok laat vallen, na haar eerst met verhalen over liefde tot abortus te hebben verleid, laat zien hoe Pechtold verhalen over mooie principes inzet om toch zijn minder fraaie zin te krijgen. Juist omdat Pechtold in de Tweede Kamer graag koketteert met fraaie principes en beginselen, ontstaat de vraag wat die principes en beginselen uit de mond van Pechtold nu eigenlijk voorstellen. De integriteit van Pechtold staat dus ter discussie.
Daarnaast maken de verhalen in Story en Privé duidelijk dat Pechtold binnenskamers veel minder voorkomend, en heel wat onbeheerster kan zijn dan in het openbaar. Dat zei toenmalig fractiegenoot Boris van der Ham jaren geleden ook al voor de camera van Het Binnenhof van Jaïr, met Jaïr Ferwerda. Later is Van der Hams kritiek afgedaan als grappig opzetje. Tot op de dag van vandaag, geloof ik daar niks van. Van der Ham heeft zich toen niet meer opnieuw verkiesbaar gesteld.
De artikelen in Story en Privé zijn dus politiek relevant vanwege (1) het feit dat het gaat om de opvattingen van D66 over huwelijk, partnerschap en (2) abortus. Ze zijn ook (3) relevant om beter te begrijpen hoe Pechtolds politieke stijl te begrijpen, waarbij hij zich presenteert als iemand die op plechtstatige wijze voor principes staat. Staat hij wel echt voor die principes of gebruikt hij zijn retorische vaardigheden voor eigen dan wel politiek gewin?
Tot slot – dat is (4) – is ook politiek relevant dat Pechtold een relatie had met een D66 raadslid, die haar post wellicht verkregen heeft vanwege haar relatie met Pechtold, en vervolgens die zetel ook weer kwijtspeelde vanwege haar breuk met Pechtold. Hoe liggen eigenlijk de politieke machtsverhoudingen binnen D66? Voor menig politicus zou alleen al deze politieke verwikkelingen genoeg reden zijn voor de nodige journalistieke aandacht. Zo niet voor Pechtold. In koor roept men in de gevestigde media dat wat Story en Privé onthult politiek niet relevant is. Laat mij in dit artikel het tegendeel hebben betoogd.
